Κατ’ αρχάς, για να είμαστε ξεκάθαροι απέναντι στον εισαγγελέα που –λόγω της ανεργίας- έχει πιάσει δουλειά στην τηλεόραση, δηλαδή στο γραφείο τύπου του ΛΑ.Ο.Σ., πρέπει να παραδεχθούμε ότι γράφουμε αυτό το κείμενο για να υποκινήσουμε τις καταλήψεις. Επιπλέον, το γράφουμε για να υποστηρίξουμε το δικαίωμα του να κάνεις κατάληψη για να χάσεις μάθημα. Ελπίζουμε η τελευταία πρόταση να προκαλέσει ένα πρώτο εγκεφαλικό στον εισαγγελέα της τηλεοπτικής έδρας.
Πίσω από το επιχείρημα που προαναφέραμε, βρίσκεται το απαράγραπτο γεγονός ότι το σχολείο είναι άσχημο. Η αισθητική του ασχήμια είναι μόνο το αποτέλεσμα της ουσιαστικής του ασχήμιας. Σε κανένα παιδί δεν αρέσει να πηγαίνει σχολείο. Κι αν ανακαλύψουμε στιγμές που του αρέσει, είναι γιατί οι στιγμές αυτές είναι οι μικρές ρωγμές που έχουν ανοίξει, λόγω της αυθόρμητης δραστηριότητας των παιδιών και των δασκάλων, στον απάνθρωπο αυτό θεσμό. Τα μαθήματα στο σχολείο είναι βαρετά, οι καθηγητές –οι περισσότεροι- είναι Βαρεμένοι. Οι καθηγητές, ακόμα κι αν είχαν κάποτε την όρεξη και το κουράγιο να κάνουν το μάθημα πιο ενδιαφέρον έχουν απορροφηθεί από την αθλιότητα του σχολικού περιβάλλοντος και κάνουν τη δουλειά αυτή από αγγαρεία.
Με δεδομένα τα παραπάνω είναι αυτονόητο ότι οι μαθητές κάνουν κατάληψη για να χάσουν μάθημα. Και δεν κάνουν κι άσχημα. Το ερώτημα όμως που τίθεται με τρόπο μη εμφανή από τις καταλήψεις, πρέπει να τεθεί πιο ξεκάθαρα. Και πρέπει να τεθεί ξεκάθαρα και από τους δασκάλους και τους καθηγητές. Είναι δυνατό ένα σχολείο λιγότερο βαρετό και ανούσιο από αυτό; Μάλλον θα είναι, καθώς δεν είναι δυνατό ένα σχολείο περισσότερο βαρετό και περισσότερο ανούσιο από αυτό. Το ερώτημα αυτό απευθύνεται, βέβαια, σε ολόκληρη την κοινωνία και μετατρέπεται στο εξής: ποιές αξίες θέλουμε να υπηρετεί το σχολείο αυτής της κοινωνίας; Θέλουμε να «παράγει» ελεύθερους ανθρώπους ή φερέφωνα του Πρετεντέρη και ψηφοφόρους του Καρατζαφέρη; Θέλουμε να προάγει τη δημιουργικότητα και την πρωτοτυπία των παιδιών ή να τα μαθαίνει να παπαγαλίζουν; Θέλουμε να προάγει την υπευθυνότητα των παιδιών απέναντι πρωτίστως στον εαυτό τους και στους άλλους, την αλληλεγγύη ή τη στρατιωτική πειθαρχία του κοπαδιού (της ΚΝΕ περιλαμβανομένης) και τη λογική του «να κοιτάς το συμφέρον σου»; Θέλουμε να στήνουμε τα παιδιά σε σειρές και με ομοιόμορφη εμφάνιση και βηματισμό να χαιρετάνε τους «επισήμους» ή να μάθουν ότι είναι πολίτες αληθινοί και άνθρωποι ελεύθεροι που σέβονται όλους τους ανθρώπους όσο σέβονται και τους εαυτούς τους και δεν αναγνωρίζουν κανέναν «επίσημο»; Θέλουμε να μάθουν τα παιδιά ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι και δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν ή να μάθουν να μισούν τους άλλους ανθρώπους επειδή έτυχε να γεννηθούν λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερα; Θέλουμε να γίνουν τα παιδιά ελεύθερα πνεύματα που θα αναζητούν από μόνα τους τη γνώση ή θέλουμε να γίνουν πελάτες του εθνικισμού που πουλάει από τηλεοράσεως ο Άδωνις Γεωργιάδης;
Αυτά τα ερωτήματα, μπορεί να μοιάζουν απλοϊκά, αλλά νομίζουμε ότι θέτουν το συγκεκριμένο σύστημα της παιδείας μπροστά στα αδιέξοδά του. Νομίζουμε ότι το σχολείο μπορεί να γίνει λιγότερο βαρετό και λιγότερο καταπιεστικό και τα παιδιά περισσότερο υπεύθυνα, αν προωθηθούν οι ιδέες της μεγαλύτερης συμμετοχής των παιδιών στην ανακάλυψη της γνώσης, που σημαίνει την κατάργηση της παραδοσιακής από καθέδρας διδασκαλίας. Επίσης, πιστεύουμε ότι πρέπει να καταργηθούν οι εξετάσεις και οι βαθμοί. Σε πρώτη φάση, θα μπορούσε να υιοθετηθεί μία απλή βαθμολογική κλίμακα επάρκειας / μη επάρκειας. Η εισαγωγή στα πανεπιστήμια μπορεί και τεχνικά να γίνει χωρίς εξετάσεις. Τα μέτρα αυτά θα αποδυναμώσουν τον βαθμοθηρικό ανταγωνισμό, την εντατικοποίηση της εκπαίδευσης και την υποβάθμιση των παιδιών σε ρομπότ. Επίσης, θα αποσυνδέσουν σε κάποιο βαθμό την εκπαίδευση από την οικονομία. Το σχολείο και το πανεπιστήμιο πρέπει να αποσυνδεθούν από την αγορά εργασίας και να αναδειχθεί η αυταξία της γνώσης και της σκέψης. Όσα είπαμε είναι απλά μερικές ιδέες. Το κίνημα της φιλελεύθερης παιδαγωγικής με τους πολλούς εκπροσώπους του (Κλαπαρέντ, Ίλιτς, Νηλ, Ντιούι, Φρέιρε κλπ), μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά προς την εμβάθυνση νέων παιδαγωγικών πρακτικών. Είναι, βέβαια, αυτονόητο ότι υπό την προοπτική μιάς αυτόνομης κοινωνίας πρέπει να τεθεί υπό διερώτηση το ζήτημα της ίδιας της ύπαρξης του σχολείου με τη σημερινή του μορφή[2].
Τέλος, δεν υπάρχει πιο θλιβερό θέαμα από τα παιδιά εκείνα που δε θέλουν τις καταλήψεις «για να μη χαθούν διδακτικές ώρες». Αυτοί οι μικροί Τέρενς Κουίκ, που βγάζουν ηθικιστικούς λόγους σε τηλεοπτικά παράθυρα σαν να ήταν συνταξιούχοι, μας βάζουν σε πολλές σκέψεις για το μέλλον της κοινωνίας αυτής. Η αποκρουστική εικόνα των παιδιών αυτών είναι αρκετή για να μας κάνει να υπερασπιστούμε τις καταλήψεις, ακόμα κι αν το αίτημα για τη ριζική αλλαγή του σχολείου και της εκπαίδευσης εν γένει δεν τίθεται ποτέ ξεκάθαρα. Αλλά εδώ συναντούμε και την ευθύνη των εκπαιδευτικών, των φοιτητών, αλλά και των μαθητών που δε θέτουν ως πρώτο αίτημα της συνδικαλιστικής τους δράσης την αλλαγή αυτή. Η κατάληψη, όμως, ακόμα κι αν δεν είχε κανένα περιεχόμενο ως πολιτική πράξη, αποτελεί τουλάχιστον τη δίκαιη διεκδίκηση από τη μεριά των παιδιών της ίδιας τους της ζωής. Τη ζωή τους τους την έχει υποκλέψει ο παραλογισμός της κοινωνίας αυτής που τα βάζει να τρέχουν σαν τηλεκατευθυνόμενα από το σχολείο στο φροντιστήριο κι από κει στο πιάνο, στα αγγλικά, στα γαλλικά κλπ. Ο χρόνος της κατάληψης είναι ο ελεύθερος χρόνος που η κοινωνία χρωστάει στα παιδιά. Δεν είναι υπερβολή. Κατά τη διάρκεια της κατάληψης τα παιδιά κάνουν ό,τι δεν τους επιτρέπεται να κάνουν σε μία κανονική τους μέρα. Με την ερμηνεία αυτή, οι καταλήψεις θέτουν ένα κεντρικό πρόβλημα της κοινωνίας. Την υποταγή των πάντων σε έναν απάνθρωπο ρυθμό εργασίας που συντρίβει το σύγχρονο άνθρωπο αποστερώντας του τη δυνατότητα να είναι άνθρωπος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΛΙΓΟΤΕΡΟ, ΖΗΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ (Μάης ‘68)
[1] Όπως είναι γνωστό, ο Σαββόπουλος έχει πεθάνει. Το πρόβλημα είναι ότι δεν το ξέρει. Γι’ αυτό όποιος προσπαθήσει να του το πει, να μην το κάνει απότομα.
[2] Πρβλ. μερικές βασικές κατευθύνσεις που υποδεκνύει ο Καστοριάδης στο Το επαναστατικό πρόβλημα σήμερα, σσ. 35-39.
7 comments:
Πολύ καλό κείμενο παιδιά!!Μπράβο, συνεχίστε έτσι!Μας έχει πνίξει η σοβαροφάνεια,ο συντηριτισμός και ο ηθικισμός.Να ακούγεται και κάτι άλλο.Η υποτιθέμενη αριστερά κοιμάται τον ύπνο του δικαίου,δεν τολμάει να θέσει ανοιχτά τέτοια θέματα.
Ευχαριστούμε για τα καλά σου λόγια. Το θέμα είναι να σπάσει αυτή η κρούστα συντηρητισμού και εθνικισμού που περιβάλλει την ελληνική κοινωνία. Οι καταλήψεις και οι μαθητικές, φοιτητικές κινητοποιήσεις γενικά συντελλούν σε ένα βαθμό σε αυτό το σπάσιμο (το μέγεθος του βαθμού είναι συζητήσιμο).
ΝΝΚ. (Α ή Β)
Δείτε επίσης και το πολύ ωραίο κείμενο των Αυτόνομων Κέρκυρας πάνω στο ίδιο θέμα (το μπλογκ τους υπάρχει στα λινκς μας).
Να κάνω εδώ όμως μια προσθήκη στα όσα είπε ο συντρ. ΝΝΚ. Γνώμη μου είναι ότι υπάρχει μια σημαντική διαφορά μεταξύ των μαθητικών και των φοιτητικών καταλήψεων. Όχι γενικά κι αόριστα, αλλά όπως τις είδαμε να γίνονται εδώ στην Ελλάδα, αυτά τα τελευταία 2 χρόνια. Το λέω αυτό για να συνδέσω και τη θέση μας σ' ένα παλιό κείμενο περί του πανεπιστημίου όπου είχαμε κάνει κριτική στον τρόπο με τον οποίο οργανώθηκαν οι φοιτητικές καταλήψεις. Τι θέλω να πω: οι μαθητικές καταλήψεις, ασχέτως του τι λένε ρητά οι ίδιοι οι μαθητές, έχουν τρόπον τινά μια "εσωτερική λογική" η οποία είναι αυτή που προσπαθο΄'υμε να περιγράψουμε στο κείμενο. Συνιστούν μορφή ενστικτώδους απόρριψης των απάνθρωπων ρυθμών του εκπαιδευτικού συστήματος. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο δεν έχει και τόση μεγάλη σημασία το τι υποστηρίζουν ρητά οι μαθητές και το γεγονός πως κάνουν πλάκα αντί να παίρνουν σαφείς πολιτικές θέσεις (βλ. τις ωραίες σχετικές παρατηρήσεις των Αυτόνομων Κέρκυρας). Από την άλλη πλευρά, οι φοιτητικές καταλήψεις δε δικαιολογούνται να εμφανίζουν τα ίδια συμπτώματα (γραφειοκρατικοποίηση, έλλειψη συμμετοχής και μαζικότητα κλπ). Οι φοιτητές δεν έχουν (έχουμε) σε καμία περίπτωση να αντιμετωπίσουν/με την ίδια πίεση και τους ίδιους απάνθρωπους ρυθμούς με τους μαθητές. Οπότε στην περίπτωση αυτή μπορούμε να κάνουμε κριτική και να ζητάμε μια στοιχειώδη πολιτική σοβαρότητα και δημοκρατικότητα. Δεδομένης εξάλλου της ύπαρξης πολύ ενθαρρυντικών υπό αυτή την άποψη πλευρών σε φοιτητικές κινητοπ[οιήσεις άλλων χωρών όπως πριν 2 χρόνια στη Γαλλία.
«Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό πλάσμα της
δημιουργίας το οποίο πρέπει να εκπαιδευτεί» Immanouel Kant
Οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν μετατρέψει την εκπαίδευση σε σχολείο, σε ένα θεσμό που αναθέτει σε ορισμένους, στους δασκάλους, στους καθηγητές το ρόλο του μεσολαβητή. Με αφετηρία τον 16ο αιώνα εμφανίζεται πράγματι μια αντίθεση ανάμεσα στην παραδοσιακή μάθηση και στη σχολική μεταβίβαση γνώσεων. Η παραδοσιακή μάθηση περνούσε μέσα από την επανάληψη και την αφομοίωση περιεχομένων, των οποίων η εγκυρότητα καθοριζόταν από τη μακρά τους χρήση. Η σχολική μεταβίβαση γνώσεων περνάει, αντίθετα, από μια «στοχαστική μεσολάβηση» ανάμεσα σε αυτόν που μαθαίνει και σε αυτό που πρέπει να μαθευτεί.
Ο δάσκαλος δεν είναι πλέον αυτός που δείχνει την πράξη, αλλά εκείνος που αναρωτιέται για τους τρόπους μάθησης, εκείνος που υποδεικνύει τις μεθόδους με τις οποίες ένα υποκείμενο γίνεται ικανό να μαθαίνει μόνο του.
Η κρίση της εκπαίδευσης στον 21ο αιώνα έγκειται, στις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην προσπάθειά της να συμφιλιώσει και να συνθέσει αντιφατικούς στόχους. Ο Γκοσέ αναλύει ιδιαίτερα δύο ειδών εντάσεις: εκείνη ανάμεσα σε αυθεντία και ελευθερία και εκείνη ανάμεσα σε ανωνυμία και διάπλαση της προσωπικότητας. «Η διαλεκτική άσκηση μιας αυθεντίας ενόψει μιας ελευθερίας» βασίζεται, σύμφωνα με τον Γκοσέ, σε μια θεμελιώδη αρχή: δεν υπάρχει εκπαίδευση χωρίς αυθεντία. Πρόκειται πρώτα απ' όλα για μιαν αυθεντία που πηγάζει από την ίδια την κοινωνία, αφού αυτή αναθέτει στο εκπαιδευτικό σύστημα την αναπαραγωγή των κανόνων της και των αξιών της. Πώς μπορεί όμως να ασκηθεί η αυθεντία σε μια δημοκρατική κοινωνία, θεμελιώδης αξία της οποίας είναι και η ατομική ελευθερία;
Εδώ βρίσκεται η πηγή των δυσκολιών που συναντούν οι εκπαιδευτικοί, στην προσπάθειά τους να οδηγήσουν τους μαθητές στο δρόμο της μάθησης χωρίς να τους επιβληθούν με τον καταναγκασμό.
Η δεύτερη μεγάλη ένταση είναι εκείνη ανάμεσα στην ανωνυμία και τη διάπλαση της προσωπικότητας, ή ανάμεσα στο άτομο και την ομάδα. Εδώ συναντάμε ένα μεγάλο παράδοξο της εκπαιδευτικής διαδικασίας: «Γίνομαι ο εαυτός μου δρώντας όπως οι άλλοι και συμμεριζόμενος τις σκέψεις τους».
Η κρίση της εκπαίδευσης πηγάζει και από τη δυσκολία της να συνθέσει τις τρεις κύριες αποστολές που καλείται να εκπληρώσει: άνθηση του ατόμου, ισότητα των ευκαιριών και αποτελεσματική μετάδοση των γνώσεων.
«Πάρτε μαζί σας νερό, το μέλλον θα’χει πολύ ξηρασία» Ν.Κατσαρός
Τρία πράγματα στον κόσμο αυτό, πολύ να μοιάζουν είδα.
Τα ολόλευκα μα πένθιμα σχολεία των Δυτικών,
των φορτηγών οι βρώμικες σκοτεινιασμένες πλώρες
και οι κατοικίες των κοινών, χαμένων γυναικών.
Έχουνε μια παράξενη συγγένεια τα τρία
παρ' όλη τη μεταξύ τους στο βάθος διαφορά,
μα μεταξύ τους μοιάζουνε πολύ, γιατί τους λείπει
η κίνηση, η άνεση του χώρου και η χαρά.
Νίκος Καββαδίας « ΠΑΡΑΛΛΗΡΙΣΜΟΙ »
Η μάθηση είναι χαρά
Όταν έρχεται από συνειδητή επιθυμία.
Όταν αναζητιέται με πάθος.
Όταν ικανοποιεί την περιέργεια.
Όταν γεννάει τον ενθουσιασμό.
Όταν προάγει την αυτεπίγνωση , την ανεξαρτησία και τον αυτοκαθορισμό.
Όταν δυναμώνει το άτομο.
Όταν έχει κίνηση.
Όταν είναι περιπλάνηση.
Όταν είναι συνάντηση.
Όταν είναι παιχνίδι.
Η γνώση ανήκει στους ελεύθερους ανθρώπους.
Η γνώση που είναι μεταμόρφωση της θέλησης,
Η γνώση που είναι ταυτόχρονα θέληση,
Η γνώση που μεταμορφώνεται σε θέληση.
Η ρέουσα βιωματική εμπειρία.
Και μέσα στις ηθελημένες πορείες μας, το μοίρασμα της εμπειρίας.
Η ζωή μας θέλει και λίγο γέλιο. Γελάστε λοιπόν,ή καλλίτερα χαμογελάστε,ή απλά διασκεδάστε,η μόνο θαυμάστε- γιατί κάτι απ’ όλα θα κάνετε.
Γιώργη Χολιαστού
ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΤΕΡΜΑ
Ο προπάππος μας Αδάμ
και η προγιαγιά μας Εύα
τζάμπα νάνι τζάμπα μαμ
και καθόλου δε δουλεύαν.
Ξάπλα βράδυ και πρωί
ζούσαν όμορφη ζωή.
Δίχως κόπους και ιδρώτα
πέρναγαν ζωή και κόττα.
Και δεν πλήρωναν ΟTΕ
δεν πληρώναν εφορία
κι ούτε είχανε ποτέ
με δοσάδες φασαρία-
με αγγέλους συντροφιά
και με το θεό παρέα
όλαα ήτανε καλά
κι όλα ήτανε ωραία.
Ώσπου η Εύα βιαστική
στον Αδάμ πάει μια μέρα
που τον φρέσκο του εκεί
κάπου έπαιρνε αέρα
και κραδαίνοντας σφιχτά
μες στο χέρι ένα ξύλο
στο κεφάλι τον χτυπά
και του λέει: «θέλω μήλο!»
«Βρε καλή μου-βρε χρυσή
τι κουβέντα ειν' αυτή
κι έτσι άξαφνα πώς σου 'ρθε;
κι από ποιόνε; κι από πούθε;
ξέρεις τι ο κραταιός
μας εδιάταξε ο θεός:
τ' άλλα δέντρα να τρυγάμε
αλλά μήλο να μη φάμε».
«Ξέρω τι μας έχει πει
μα εγώ έμαθ' ακόμα
το γιατί τέτια εντολή
του 'χει βγει από το στόμα-
είναι γιατί αν γευτούμε
από κείνο τον καρπό
σαν και κείνον θα γινούμε-
δηλαδή θεοί: γι αυτό!’».
«Τι ιδέα μα το ναι..
ποιος σου το 'πε αυτό μωρέ;
ζώο θα 'λεγα πως θα 'ναι'
μα τα ζώα δε μιλάνε...»
«Να που έγινε κι αυτό
και μου μίλησ' ένα ήδη-
το μεγάλο μυστικό
μου το σφύριξε το φίδι».
«Τι απρόσμενο κακό
είναι τούτο που ακώ!
ένα φίδι να τολμάει
στους ανθρώπους να μιλάει...
και γιατί παρακαλώ;
για να βάλει στο μυαλό
μιας κουτής 'όπως εσένα
λόγια ψεύτικα ένα ένα...
τι θα γίνω εγώ με σε;
ρε Ευάκι άκου και ’μέ-
ο θεός όταν το μάθει
θα μας δώσει χίλια πάθη..»
«Συ θα πεις εμέ κουτή;
άρπα' τη λοιπόν κι αυτή!»
και το ξύλο που κρατάει
στο κεφάλι του το σπάει.
«Και να ξέρεις-μήλο εγώ
θες δε θέλεις θα γευτώ:
στο μυαλό μου ό,τι βάνω
δε 'συχάζω αν δεν το κάνω'
όμως συ ’σαι ο κουτός'
γιατί ακόμα κι αν ο θεός
θέλει να μας τιμωρήσει
γι αυτό που 'χουμε τολμήσει
δε θα το μπορεί αφού
θα 'μαστε θεοί βρε ζώο!..»
«Τι ξερό κεφάλι! φτου!
Φάει συ-εγώ δεν τρώω!»
Έτσι είπε ο φτωχός.
Όμως έφαγε κι αυτός.
Κι ο θεός απ' το πανώριο
τους κυνήγησε φυτώριο.
Η συνέχεια είναι γνωστή:
μια ζωή μόχθου μεστή
και ταλαιπωριών περνουνε
έκτοτε όσοι ανθρώποι ζούνε.
Κι από τότε όλες κρατάνε
οι γυναίκες ένα ξύλο
και τους άντρες τους χτυπάνε'
κι αντίς φίδι, έχουν φίλο.
George Holiastos
ΣΚΕΝΤΕΡΜΠΕΗΣ
Σε φτηνό μέταλλο χυμένος,
την τιμή και την ιστορία των Αλβανών,
πάνω από το σαπισμένο, πολυκαιρινό
έπιπλο, όπου είναι βαλμένος,
φροντίζει. Το κεφάλι του
προς την Τουρκία στραμμένο,
μήπως και πάλι κάποιοι από κει
κινήσουν να 'ρθουν.
Σε φτηνό μέταλλο χυμένος.
Σε κάθε αλβανικό μέσα σπίτι.
Σαν ενθύμηση ακριβή.
Και σαν καθήκον.
Γεωργίου Χολιαστού
ΑΓΑΠΗ
«Τ’ ειν’ η ζωή;», ερώτησα το βιαστικό αγέρι.
«Εγώ όλο τρέχω, εγώ φυσώ, εγώ περνάω μόνο΄
ρημάζω, καίω, καίγομαι, γκρεμίζω, ξερριζώνω
και τα πετούμενα κρατώ μες στ’ απαλό μου χέρι.»
Ερώτησα τη θάλασσα τ’ ειν’ η ζωή να μάθω.
«Εγώ τα γοργοτάξιδα καράβια σου βυθίζω,
εγώ ανταριάζω και χτυπώ, θυμώνω και αφρίζω
και το νερό ζυμώνοντας ψάρια και φύκια πλάθω.»
Στο χώμα που στη ράχη του όλα γερά κρατάει
στράφηκα και απόκριση ζητώ στο ’ρώτημά μου.
«Η απόκριση δε βρίσκεται στα χείλη τα δικά μου-
μα ρώτησε τον Πλάστη μας που σ’ όλα απαντάει.»
Και στράφηκα τριγύρω μου: «Όπου κι αν είσαι, πες μου,
Πλάστη, τι είναι η ζωή που όρισες να ζήσω-
Δώσε μου την απάντηση που μόνος μου δε βρίσκω
Και που κρατάει μέσα της τις χάρες τις κρυφές μου.»
Αμέσως, κάθε θόρυβος, κάθε φωνή εστάθη΄
και στη σιωπή που άφησε το τέλος της μιλιάς μου
μού αποκριθήκαν απαλά οι χτύποι της καρδιάς μου:
«Αγάπη είναι η ζωή…Αγάπη…Αγάπη…Αγάπη…»
George Holiastos
σε άλλο φόρουμ όπου είμαι γραμμένος είχαμε κουβέντα περι καταλήψεων και κάποιος έβαλε αυτό το λινκ. μια ερώτηση:
με ποια εξουσία ακριβώς εξαναγκάζετε τους 'θλιβερούς' να χάσουν μάθημα; γιατί να τους ανεβάσετε θέλοντας και μη στο ίδιο βαγόνι; γιατί δεν κάνετε ΑΠΟΧΗ, υπεύθυνα ο καθένας για τον εαυτό του και έχοντας γνώση και ευθύνη των συνεπειών;;; μια αποχή 100% ή έστω 90% θα έχει λιγότερη επίδραση από την κατάληψη;
τη στιγμή που ο άλλος για Α ή Β λόγους δικούς του (που ούτε εγώ ούτε εσείς δικαιούμαστε να κρίνουμε) θεωρεί πως ΟΧΙ, ΕΓΩ ΘΕΛΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΜΑΘΗΜΑ, του στερείτε με αυτό τον τρόπο την επιλογή ή όχι;
κάτι που είχε πει ο Ισοκράτης παλιά:
Η δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα
της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν
την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία,
την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία...
μη βιάζεστε να φτάσετε στα άκρα...δε θα αλλάξετε τη χώρα και το σύστημα που μισείτε με καταλήψεις, φανφάρες και πύρινους λόγους, με το να ΜΗΝ ΨΗΦΙΖΕΤΕ τους εγκληματίες που κυβερνούν τόσα χρόνια την Ελλάδα θα το κάνετε.
@Ανώνυμος:
Καταρχάς το παράδειγμα του Ισοκράτη είναι νομίζω λίγο άστοχο, καθώς τότε στην Αθήνα είχαν δημοκρατικό πολιτικό καθεστώς, ενώ τώρα, εδώ στην Ελλάδα, έχουμε ένα καθεστώς ολιγαρχικό. Φιλελεύθερο μεν αλλά ολιγαρχικό.
Στο διά ταύτα τώρα. Σε επίπεδο "γεγονότων" είναι γνωστό ότι αν αντί για κατάληψη προταθεί αποχή, ελάχιστοι θα λείψουν απ' τα μαθήματα, καθώς σήμερα επικρατεί γενικά μια αδιαφορία για τα κοινά ζητήματα. Ακόμα κι αν είχαν συμφωνήσει ότι θα απέχουν. Έχω προσωπική εμπειρία, γιατί έχω πάει σε ιδιωτικό, όπου δε μπορούσαμε να κάνουμε κατάληψη αλλά μόνο αποχή. Σε επίπεδο "πολιτικής φιλοσοφίας", επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η δημοκρατία δεν είναι μόνο ζήτημα "μορφής" και "τρόπου δράσης/οργάνωσης" αλλά και ζήτημα περιεχομένου. Μια δημοκρατία με πολίτες που ασχολούνται μόνο με το ατομικό τους συμφέρον, δεν είναι νοητή. Ως εκ τούτου, είναι λάθος να λέμε ότι δε μας πέφτει λόγος για τους λόγους που έχει κάποιος για να μην κατεβαίνει σε αποχή ή κατάληψη. Οφείλουν να μας ενδιαφέρουν οι λόγοι και να τους κρίνουμε. Διότι, κι εδώ είναι όλο το ζουμί, κάποιος που υποστηρίζει τη δημοκρατία, υποστηρίζει και κάποιες αρχές "ουσίας", "μη διαδικαστικές" που συνδέονται μ' αυτήν. Βασικό κομμάτι αυτών των αρχών είναι και η ενασχόληση με τα κοινά, η εναντίωση στην αδιαφορία και την απάθεια.
Τέλος, εξίσου αντιδημοκρατικό είναι να υποθέτουμε ότι υπάρχουν κάποιες καταπιεζόμενες "σιωπηρές" πλειοψηφίες. Απ' τη στιγμή που κάποιος δε λέει την άποψή του, δε μπορούμε να μιλάμε εξ' ονόματός του.
(ΥΓ1: Μπορείς να δεις και το σχετικό κείμενο της Πρωτοβουλίας Αυτόνομων Κέρκυρας: http://aytonomoikerkyras.blogspot.com/2007/11/blog-post.html .
ΥΓ2: Επί τη ευκαιρία, επισυνάπτω εδώ και τη μορφή του κειμένου υπο την οποία μοιράστηκε. Είναι ελαφρώς επαυξημένη:
ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΗΨΕΩΝ
Είμαι δεκαεξάρης, σας γαμώ τα λύκεια
Διονύσης Σαββόπουλος
Κατ’ αρχάς, για να είμαστε ξεκάθαροι απέναντι στον εισαγγελέα που –λόγω της ανεργίας- έχει πιάσει δουλειά στην τηλεόραση, δηλαδή στο γραφείο τύπου του ΛΑ.Ο.Σ., πρέπει να παραδεχθούμε ότι γράφουμε αυτό το κείμενο για να υποκινήσουμε τις καταλήψεις. Επιπλέον, το γράφουμε για να υποστηρίξουμε το δικαίωμα του να κάνεις κατάληψη για να χάσεις μάθημα. Ελπίζουμε η τελευταία πρόταση να προκαλέσει ένα πρώτο εγκεφαλικό στον εισαγγελέα της τηλεοπτικής έδρας.
Πίσω από το επιχείρημα που προαναφέραμε, βρίσκεται το απαράγραπτο γεγονός ότι το σχολείο είναι άσχημο. Η αισθητική του ασχήμια είναι μόνο το αποτέλεσμα της ουσιαστικής του ασχήμιας. Σε κανένα παιδί δεν αρέσει να πηγαίνει σχολείο. Κι αν ανακαλύψουμε στιγμές που του αρέσει, είναι γιατί οι στιγμές αυτές είναι οι μικρές ρωγμές που έχουν ανοίξει, λόγω της αυθόρμητης δραστηριότητας των παιδιών και των δασκάλων, στον απάνθρωπο αυτό θεσμό (εκδρομές, φασαρία στο μάθημα, κοπάνες, πλάκα στα διαλείμματα, συζητήσεις εκτός του μαθήματος κ.λπ.). Τα μαθήματα στο σχολείο είναι βαρετά, οι καθηγητές –οι περισσότεροι- είναι Βαρεμένοι. Οι καθηγητές, ακόμα κι αν είχαν κάποτε την όρεξη και το κουράγιο να κάνουν το μάθημα πιο ενδιαφέρον έχουν απορροφηθεί από την αθλιότητα του σχολικού περιβάλλοντος και κάνουν τη δουλειά αυτή από αγγαρεία.
Με δεδομένα τα παραπάνω είναι αυτονόητο ότι οι μαθητές κάνουν κατάληψη για να χάσουν μάθημα. Και δεν κάνουν κι άσχημα. Το ερώτημα όμως που τίθεται με τρόπο μη εμφανή από τις καταλήψεις, πρέπει να τεθεί πιο ξεκάθαρα. Και πρέπει να τεθεί ξεκάθαρα και από τους δασκάλους και τους καθηγητές. Είναι δυνατό ένα σχολείο λιγότερο βαρετό και ανούσιο από αυτό; Μάλλον θα είναι, καθώς δεν είναι δυνατό ένα σχολείο περισσότερο βαρετό και περισσότερο ανούσιο από αυτό. Το ερώτημα αυτό απευθύνεται, βέβαια, σε ολόκληρη την κοινωνία και μετατρέπεται στο εξής: ποιές αξίες θέλουμε να υπηρετεί το σχολείο αυτής της κοινωνίας; Θέλουμε να «παράγει» ελεύθερους ανθρώπους ή φερέφωνα του Πρετεντέρη και ψηφοφόρους του Καρατζαφέρη; Θέλουμε να προάγει τη δημιουργικότητα και την πρωτοτυπία των παιδιών ή να τα μαθαίνει να παπαγαλίζουν; Θέλουμε να προάγει την υπευθυνότητα των παιδιών απέναντι πρωτίστως στον εαυτό τους και στους άλλους, την αλληλεγγύη ή τη στρατιωτική πειθαρχία του κοπαδιού (και της ΚΝΕ) και τη λογική του «να κοιτάς το συμφέρον σου»; Θέλουμε να στήνουμε τα παιδιά σε σειρές και με ομοιόμορφη εμφάνιση και βηματισμό να χαιρετάνε τους «επισήμους» ή να μάθουν ότι είναι πολίτες αληθινοί και άνθρωποι ελεύθεροι που σέβονται όλους τους ανθρώπους όσο σέβονται και τους εαυτούς τους και δεν αναγνωρίζουν κανέναν «επίσημο»; Θέλουμε να μάθουν τα παιδιά ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι και δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν ή να μάθουν να μισούν τους άλλους ανθρώπους επειδή έτυχε να γεννηθούν λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερα; Θέλουμε να γίνουν τα παιδιά ελεύθερα πνεύματα που θα αναζητούν από μόνα τους τη γνώση ή θέλουμε να γίνουν πελάτες του εθνικισμού που πουλάει από τηλεοράσεως ο Άδωνις Γεωργιάδης;
Αυτά τα ερωτήματα, μπορεί να μοιάζουν απλοϊκά, αλλά νομίζουμε ότι θέτουν το συγκεκριμένο σύστημα της παιδείας μπροστά στα αδιέξοδά του. Νομίζουμε ότι το σχολείο μπορεί να γίνει λιγότερο βαρετό και λιγότερο καταπιεστικό και τα παιδιά περισσότερο υπεύθυνα, αν προωθηθούν οι ιδέες της μεγαλύτερης συμμετοχής των παιδιών στην ανακάλυψη της γνώσης, που σημαίνει την κατάργηση της παραδοσιακής από καθέδρας διδασκαλίας. Επίσης, πιστεύουμε ότι πρέπει να καταργηθούν οι εξετάσεις και οι βαθμοί. Σε πρώτη φάση, θα μπορούσε να υιοθετηθεί μία απλή βαθμολογική κλίμακα επάρκειας/μη επάρκειας. Η εισαγωγή στα πανεπιστήμια μπορεί και τεχνικά να γίνει χωρίς εξετάσεις (γίνεται ήδη στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών). Τα μέτρα αυτά θα αποδυναμώσουν τον βαθμοθηρικό ανταγωνισμό, την εντατικοποίηση της εκπαίδευσης και την υποβάθμιση των παιδιών σε ρομπότ. Επίσης, θα αποσυνδέσουν σε κάποιο βαθμό την εκπαίδευση από την οικονομία . Το σχολείο και το πανεπιστήμιο πρέπει να αποσυνδεθούν από την αγορά εργασίας και να αναδειχθεί η αυταξία της γνώσης και της σκέψης. Όσα είπαμε είναι απλά μερικές ιδέες. Το κίνημα της φιλελεύθερης παιδαγωγικής με τους πολλούς εκπροσώπους του (Ίλιτς, Νηλ, Ντιούι, Κλαπαρέντ, Φρέιρε κλπ), μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά προς την εμβάθυνση νέων παιδαγωγικών πρακτικών.
Εννοείται ότι όλες αυτές οι προτάσεις γίνονται υπό την προοπτική του ευρύτερου στόχου που είναι η κατάργηση του υπάρχοντος καθεστώτος και η δημιουργία μιας αυτόνομης κι ελεύθερης κοινωνίας. Στα πλαίσια μιας τέτοιας κοινωνίας είναι προφανές ότι το εκπαιδευτικό σύστημα με την τωρινή του μορφή θα εξαφανιστεί. Σε μια κοινωνία ελεύθερη το σχολείο-φυλακή δεν έχει καμία απολύτως θέση .
Τέλος, δεν υπάρχει πιο θλιβερό θέαμα από τα παιδιά εκείνα που δε θέλουν τις καταλήψεις «για να μη χαθούν διδακτικές ώρες». Αυτοί οι μικροί Τέρενς Κουίκ, που βγάζουν ηθικιστικούς λόγους σε τηλεοπτικά παράθυρα σαν να ήταν συνταξιούχοι μας βάζουν σε πολλές σκέψεις για το μέλλον της κοινωνίας αυτής. Η αποκρουστική εικόνα των παιδιών αυτών είναι αρκετή για να μας κάνει να υπερασπιστούμε τις καταλήψεις, ακόμα κι αν το αίτημα για τη ριζική αλλαγή του σχολείου και της εκπαίδευσης εν γένει δεν τίθεται ποτέ ξεκάθαρα.
Αλλά εδώ συναντούμε και την ευθύνη των εκπαιδευτικών, των φοιτητών και φυσικά των ίδιων των μαθητών, οι οποίοι δε θέτουν ως πρώτο αίτημα της συνδικαλιστικής τους δράσης την αλλαγή αυτή (ούτε καν την αναφέρουν ). Απ’ ότι φαίνεται, η δράση των διάφορων γραφειοκρατιών έκανε καλά τη δουλειά της, αφού τα ουσιώδη ερωτήματα δεν τέθηκαν ποτέ. Τα κυριαρχούμενα από την ΚΝΕ Συντονιστικά φρόντισαν ώστε το κίνημα να εκτραπεί προς αιτήματα οικονομικής και πρακτικής φύσεως, με άλλα λόγια, προς ζητήματα άνευ σημασίας υπό τις παρούσες συνθήκες. Έτσι, η ιδεολογία του συστήματος, η ιδεολογία δηλαδή που προστάζει ότι μόνο τα οικονομικά ζητήματα έχουν νόημα, μόλυνε και τους μαθητές. Μπροστά στη σοβαροφάνεια των μεγάλων (τρομάρα τους) οι μαθητές δεν τολμούν να εκφράσουν αυτό που οι ίδιες τους οι πράξεις, εκ των πραγμάτων, λένε. Αντί να καταγγείλουν τον απάνθρωπο και καταπιεστικό χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος, αντί να εξεγερθούν ενάντια στην αθλιότητα που τους κλέβει τη ζωή, κρύβονται πίσω απ’ το δάχτυλό τους, μιλώντας για ταβάνια που στάζουν, ελλείψεις βιβλίων και διδακτικού προσωπικού κ.λπ. Λες κι ένα σχολείο του οποίου τα ταβάνια δε στάζουν είναι λιγότερο άθλιο και βαρετό .
Η κατάληψη, ακόμα κι αν δεν είχε κανένα περιεχόμενο ως πολιτική πράξη, αποτελεί τουλάχιστον τη δίκαιη διεκδίκηση από τη μεριά των παιδιών της ίδιας τους της ζωής. Τη ζωή τους τούς την έχει υποκλέψει ο παραλογισμός της κοινωνίας αυτής που τα βάζει να τρέχουν σαν τηλεκατευθυνόμενα από το σχολείο στο φροντιστήριο κι από κει στο πιάνο, στα αγγλικά, στα γαλλικά κ.λπ. Ο χρόνος της κατάληψης είναι ο ελεύθερος χρόνος που η κοινωνία χρωστάει στα παιδιά. Δεν είναι υπερβολή. Κατά τη διάρκεια της κατάληψης τα παιδιά κάνουν ό,τι δεν τους επιτρέπεται να κάνουν σε μία κανονική τους μέρα. Με την ερμηνεία αυτή, οι καταλήψεις θέτουν ένα κεντρικό πρόβλημα της κοινωνίας. Την υποταγή των πάντων σε έναν απάνθρωπο ρυθμό εργασίας που συντρίβει το σύγχρονο άνθρωπο αποστερώντας του τη δυνατότητα να είναι άνθρωπος.
Το ζήτημα είναι να καταργηθεί αυτό το απάνθρωπο και παράλογο σύστημα και η κοινωνία που το θρέφει και το συντηρεί, όχι να γίνουν επιμέρους και άνευ ουσιαστικής σημασίας μπαλώματα. Αυτό που πρέπει να μας ενδιαφέρει, αν θεωρούμε ότι η ελευθερία είναι κάτι για το οποίο αξίζει να αγωνιστούμε, δεν είναι να λαδώσουμε τα γρανάζια της μηχανής για να την κάνουμε να λειτουργεί καλύτερα• αυτό που πρέπει να μας ενδιαφέρει είναι να καταστρέψουμε τη μηχανή και να πολεμήσουμε αυτούς που τη συντηρούν και μας την επιβάλλουν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΛΙΓΟΤΕΡΟ, ΖΗΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ (Μάης ‘68)
ΚΑΤΩ Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΑΘΜΩΝ
ΚΑΤΩ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΦΥΛΑΚΗ
ΖΗΤΩ ΟΙ ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ)
Post a Comment