Friday 5 February 2010

Να ξαναρχίσουμε να παράγουμε δίκαια, για τις χώρες, τις περιφέρεις και τους αγρότες

(Le Monde, 29.01.10)

Του Ζοζέ Μποβέ*


Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να τροποποιήσει σε βάθος την αγροτική της πολιτική το 2013. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην εργασία, στις αγροτικές περιοχές, στο περιβάλλον, όπως και σε άλλους τομείς της οικονομίας, όπως ο τουρισμός.


Η στροφή του 1992 υπήρξε ολέθρια. Προτρέχοντας για να εξασφαλίσει κάποιες παραχωρήσεις, τα συμπεράσματα της συμφωνίας του Μαρακές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θυσίασε τη γεωργία για χάρη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, και προπαντός για υπηρεσίες όπως οι τράπεζες, οι μεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες, οι ασφάλειες, η διανομή ή ο μαζικός τουρισμός. Αυτή η απόφαση προκάλεσε την απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων αγροτικών θέσεων εργασίας και επέφερε μια σειρά από σοβαρές κοινωνικές κρίσεις με αποκορύφωμα το 2009.


Επιπλέον, δεν προσέφερε τίποτα καθώς, από το 2001, η μηχανή του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου είναι βαριά άρρωστη. Η αποτυχία της υπουργικής συνόδου της Γενεύης, που ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2009, επιβεβαιώνει τον παράλογο χαρακτήρα αυτού του φιλελεύθερου προσανατολισμού που αμφισβητήθηκε έντονα από χώρες του G77.


Ο φιλελευθερισμός και το άνοιγμα των συνόρων που επιβλήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και τις αναπτυσσόμενες χώρες μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου κατέληξαν σε μια αναγνώριση της αποτυχίας. Η παγκόσμια κρίση, που προέρχεται από την οικονομική σφαίρα από το τέλος του 2008, εξαπλώνεται σήμερα σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Η γεωργία δεν αποτελεί εξαίρεση σ’ αυτή τη θύελλα. Το κατρακύλισμα της τιμής του γάλακτος στην ευρωπαϊκή αγορά προκάλεσε χιλιάδες χρεοκοπίες αγροτών, ιδιαίτερα σε μεγάλα ανατολικά κράτη-μέλη της Ένωσης, όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Πολωνία.


Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) έχει γίνει παράλογη. Χρειάζεται άραγε να απαλλαγούμε από τη μοναδική πραγματική ευρωπαϊκή πολιτική; Σίγουρα όχι· και η Ευρώπη οφείλει περισσότερο από ποτέ να διατηρήσει και να ενισχύσει τη βούλησή της να δημιουργήσει ένα κοινό αγροτικό μέλλον για όλα τα κράτη-μέλη και για όλες τις περιφέρειες. Πρέπει να διατηρήσουμε ως κεντρικό στόχο αυτής της μεταρρύθμισης την επιθυμία να θρέψουμε τους συμπολίτες μας με ποιοτικά προϊόντα και για μακρύ διάστημα. Μπορούμε να αγνοήσουμε πως για περισσότερα από 20 εκατομμύρια Ευρωπαίων το ερώτημα «πως θα χορτάσουμε την πείνα μας» παραμένει πραγματικό; Στο πλαίσιο της μαζικής ανεργίας, ο αγρότες, ειδικά στην Ανατολή, πρέπει να πάψουν να θεωρούνται η δεξαμενή των χειρωνάκτων για τους άλλους τομείς που δεν έχουν πια και πολλά να προσφέρουν.


Ο αγροτικός τομέας παραμένει ο τροφοδότης σταθερών θέσεων εργασίας σε πάρα πολλές περιφέρειες της ηπείρου μας. Οι διαρθρωτικές βάσεις, η σωστά προσανατολισμένη άμεση στήριξη, η αγροτική ανάπτυξη, πρέπει να κινητοποιηθούν για να σταθεροποιήσουν τις αγροτικές θέσεις εργασίας και να στηρίξουν τους αγρότες με σύγχρονες εναλλακτικές τεχνικές που σέβονται τα εδάφη, τη βιοποικιλότητα και τις γνώσεις και που συμμετέχουν ενεργά στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.


Είναι απαραίτητη μια πραγματική ρήξη με την παραγωγίστικη λογική των θεμελιωτών της ΚΑΠ του 1962. Αν ο κεντρικός στόχος παραμένει ο ίδιος –να θρέψουμε και να εγγυηθούμε την πρόσβαση στην τροφή για τους Ευρωπαίους-, τα χρησιμοποιούμενα μέσα, στα οποία μπορούμε να ασκήσουμε κριτική, παρότι είναι κατανοητά στο πλαίσιο της εποχής, όπως η βιομηχανική παραγωγή κρέατος, η χρησιμοποίηση χημικών, η πραγμοποίηση των ζώων και των φυτών, προκαλούν σήμερα περισσότερα προβλήματα απ’ όσα λύνουν. Ο παραγωγισμός πρέπει να ξεπεραστεί, πρέπει να γυρίσουμε σελίδα.


Μέχρι το 2013 οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε πως η ΚΑΠ πρέπει να δομηθεί με βάση την επισιτιστική κυριαρχία. Ο επανεντοπισμός της γεωργίας είναι αναγκαίος. Για να τον πετύχουμε, η Ευρώπη πρέπει να προσέξει το εσωτερικό ισοζύγιο της προσφοράς και της ζήτησης. Χρειάζεται να δημιουργήσουμε νέους κοινούς οργανισμούς της αγοράς για να ενισχύσουμε αυτούς που υπάρχουν σήμερα. Αυτοί θα πρέπει να εγγυηθούν μια κατώτατη επιτρεπτή τιμή που θα καλύπτει το κόστος παραγωγής και θα προσφέρει μια δίκαιη αμοιβή για τους παραγωγούς.


Η παραγωγή θα πρέπει να ελεγχθεί σωστά και να διανεμηθεί ανάμεσα στις χώρες της Ένωσης, ανάμεσα στις περιφέρειες και ανάμεσα στους αγρότες. Σήμερα, κάποιες χώρες της ανατολικής Ευρώπης είναι αναγκασμένες να εισάγουν μεγάλες ποσότητες τροφίμων για αν καλύψουν τις ανάγκες τους. Κάποιες περιφέρειες θα πρέπει συνεπώς να απο-εντατικοποιήσουν την βιομηχανικού τύπου και νοθευμένη παραγωγή τους.


Ο κλιματικός κίνδυνος αφορά επίσης έντονα τη γεωργία που είναι υπεύθυνη για σχεδόν το 20% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ο διαχωρισμός της κτηνοτροφίας από τις καλλιέργειες μας έχει παρασύρει στην ανεύθυνη χρήση χημικών λιπασμάτων που προέρχονται από ορυκτά καύσιμα όπως το πετρέλαιο και παράγουν ένα από τα πιο επιβλαβή αέρια, το διοξείδιο του αζώτου.


Η γεωργία στη βιομηχανική της μορφή έχει εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τα ορυκτά καύσιμα. Κάποιοι πολιτισμοί εξαφανίστηκαν επειδή δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν στην περιβαλλοντική υποβάθμιση που προκλήθηκε από την ίδια τους την γεωργική παραγωγή· έγιναν εύθραυστοι και παρασύρθηκαν στην καλύτερη περίπτωση από ένα κλιματικό ατύχημα.


Η σημερινή επιστημονική γνώση προσφέρει στις κοινωνίες μας τον απαραίτητο χρόνο για να προσαρμοστούμε και για να βρούμε παραδεκτές και αποδεκτές λύσεις. Η αποτυχία της συνόδου της Κοπεγχάγης αναδεικνύει την περιπλοκότητα των πλανητικών διακυβευμάτων. Λύσεις και καινοτομίες υπάρχουν. Παρότι περιθωριακές, είναι πειστικές και χρειάζεται να εκλαϊκευτούν και να υιοθετηθούν τοπικά. Αυτό σημαίνει κυρίως μια καλύτερη άρθρωση της αγρονομικής έρευνας και των γνώσεων, των πρακτικών και της σοφίας των αγροτών.


Για να επισημάνουμε το σύνολο των προκλήσεων και να επανασχεδιάσουμε μια ομοιογενή ΚΑΠ, οφείλουμε να εμπλέξουμε στο στοχασμό αυτό το σύνολο των πολιτών και όχι μόνο τους οικονομικούς παράγοντες. Η διοργάνωση μιας ευρωπαϊκής συνάντησης του τύπου της αγοράς των πολιτών για το μέλλον της ΚΑΠ και της διατροφής είναι, συνεπώς, απαραίτητη και επείγουσα για να ξεπεράσουμε τις συντεχνιακές οπτικές.



* Ο Ζοζέ Μποβέ είναι ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων (Europe Ecologie).

No comments: