Όλα μπορούν να αφομοιωθούν εκτός από ένα πράγμα: την ίδια μας τη δραστηριότητα, στοχαστική, κριτική και αυτόνομη.
Κορνήλιος Καστοριάδης
Πώς κυρίως, στην τωρινή ιστορική φάση, μετά την τεράστια και βαθιά χρεωκοπία των οργάνων, των μεθόδων, και της πρακτικής του αλλοτινού κινήματος, θα μπορούσε να ξαναχτιστεί, μέσα στην καθολική σιωπή της κοινωνίας μια καινούργια πολιτική πράξη;
Από το δελτίο του Socialisme ou Barbarie σχετικά με τη διακοπή της έκδοσής του και τη διάλυση της ομάδας (1967)
Τους τελευταίους μήνες, επανέρχεται διαρκώς στις συνελεύσεις της ομάδας το ζήτημα του σε ποιούς απευθυνόμαστε με τα κείμενα και τις προκηρύξεις μας. Αιτία αυτής της προφανούς αμηχανίας είναι η μηδενική ανταπόκριση που έχουν οι προκηρύξεις που έχουμε μοιράσει, όπως και οι δημοσιεύσεις μας στον τύπο, που υποψιαζόμαστε ότι έχουν διαβάσει χιλιάδες άνθρωποι[1]. Λέγοντας μηδενική ανταπόκριση εννοούμε το γεγονός ότι έχουμε λάβει ελάχιστα mails και όσοι έχουν ενδιαφερθεί να γίνουν μέλη της ομάδας μετριούνται στα δάκτυλα ενός σοβαρά ακρωτηριασμένου χεριού. Δεν είμαστε τίποτα απατημένες σύζυγοι για να γκρινιάζουμε. Θεωρούμε όμως υποχρέωσή μας να κοιτάζουμε γύρω μας, να προσπαθούμε να αναλύσoυμε την κοινωνία που ζούμε και τη δική μας τοποθέτηση απέναντι σ’ αυτήν. Αυτό νομίζουμε πως είναι –από την πλεύρά της αυτονομίας- το πραγματικά επαναστατικό καθήκον, πραγμάτωση της αυτοστοχαστικής δραστηριότητας στη δημόσια σφαίρα την οποία πρεσβεύουμε.
Μαζί με τους προβληματισμούς αυτούς, και υπό την προοπτική μιάς διαφαινόμενης διάλυσης της ομάδας λόγω των προαναφερθέντων και των συνεπειών τους, μας έρχεται στο μυαλό η διάλυση της ομάδας Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα. Ο Καστοριάδης είχε γράψει τότε ότι όσοι διάβαζαν το περιοδικό και όσοι συμμετείχαν περιστασιακά και επιφανειακά στις εκδηλώσεις της ομάδας δεν ήταν παρά καταναλωτές ιδεών. Έχουμε την άποψη, παρ’ όλο που μοιραζόμαστε την ίδια απογοήτευση, ότι στη δική μας περίπτωση τα πράγματα είναι χειρότερα. Καταναλωτές ιδεών είναι αυτοί που διαβάζουν ένα κείμενο, αλλά δε μπαίνουν στον κόπο να έρθουν σε κριτική αναμέτρηση μαζί του και να μοιραστούνε το πολιτικό πάθος όσων το γράφουν –ο Thoreau έλεγε ότι τα κείμενα πρέπει να διαβάζονται με το ίδιο πάθος με το οποίο γράφτηκαν. Εμείς έχουμε αμφιβολία για το αν υπάρχουν άνθρωποι που μπήκαν στον κόπο έστω να διαβάσουν τα κείμενά μας. Είμαστε βέβαιοι, ότι αν υπήρξαν τέτοιοι, είναι ελάχιστοι.
Το ζήτημα δε θα ετίθετο με τόση οξύτητα, αν η ομάδα δεν ήταν μία αυτόνομη ομάδα, μια ομάδα δηλαδή η οποία προσπαθεί να θέσει τα προβλήματα με ένα ριζοσπαστικό τρόπο, αλλά μία ομάδα της παραδοσιακής πολιτικής: μαρξιστική, αναρχική κλπ. Αν είμασταν μαρξιστές δε θα είχαμε την απαίτηση να διαβάζονται και να συζητούνται τα κείμενά μας, αλλά μόνο να εγγράφουμε μέλη τα οποία θα μπορούσαμε εύκολα να χειραγωγούμε βασιζόμενοι στο ολιγαρχικό αξιακό σύστημα που υπαγορεύει η διάκριση διευθυντών και εκτελεστών, δηλαδή ο ρόλος της πρωτοπορίας στις μαρξιστικές και λοιπές ολιγαρχικές οργανώσεις. Στα πλαίσια της παραδοσιακής ολιγαρχικής πολιτικής, θα στρέφαμε το ενδιαφέρον μας στο να εγγράψουμε όσα περισσότερα μέλη μπορούμε για να τους αναθέτουμε τις διάφορες δουλείες που εμείς αποφασίζουμε. Θα μπορούσαμε δε να χρησιμοποιήσουμε και τα μέσα του lifestyle που μας προσφέρονται: στέκια, συναυλίες, κάμπινγκ, πάρτυ κλπ. Αυτά τα μέσα χρησιμοποιούν οι αριστερές και αναρχικές οργανώσεις, ανεξαρτήτως αν αποδέχονται δημοσίως την ιεραρχία που τις διέπει ή αν αυτή η ιεραρχία είναι θεσμοθετημένη ή υπόρρητη (παράγοντες, αναρχοπατέρες κλπ).
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Σ.Ε.Κ. το οποίο αποτελεί εξαιρετικό δείγμα του πως λειτουργεί το «πολιτικό lifestyle» και πως οι ηγέτες της αριστεράς και των αναρχικών σπεύδουν να το χρησιμοποιήσουν. Οι όροι του lifestyle επιτάσσουν ότι τα πολιτικά ζητήματα έχουν λυθεί, έχει επέλθει το τέλος των ιδεολογιών και μπορούμε να επιδοθούμε πλέον απερίσπαστοι σε επαναστατικά κάμπινγκ και πάρτυ με αμέτρητες μπύρες και μπάφους. Αυτός ο πολιτικοφανής μανδύας της πολιτικής απάθειας –που για να είμαστε δίκαιοι πρέπει να επισημάνουμε ότι δεν αποκλείεται να έχει καλές προθέσεις- αποφεύγει να θέσει τα θεμελιώδη πολιτικά ζητήματα (το ζήτημα της εξουσίας, το ποιός θα παίρνει και το ποιός θα υλοποιεί τις αποφάσεις στα πλαίσια των οργανώσεων αυτών κλπ). Το lifestyle πέραν του ότι αποτελεί ενσάρκωση της πολιτικής απάθειας, αποτελεί και ενσάρκωση του κενού νοήματος της σύγχρονης κοινωνίας. Αλλά σ’ αυτό έχουμε αναφερθεί αλλού[2].
Τα παιδιά αυτά, με τα σαλβάρια και τα ράστα μαλλιά, αποτελούν ένα πολύ καλό υλικό για να χειραγωγήσουν οι γραφειοκρατίες των οργανώσεων, όσες είναι επικεφαλής των αριστερών και των αναρχικών ομάδων. Αυτούς δεν τους ενδιαφέρει, όπως είναι γνωστό, η δημοκρατία στα πλαίσια των ομάδων τους, αλλά η επικύρωση της ηγεμονίας τους στο μικρόκοσμο των Εξαχρείων και –ίσως για κάποιους λιγότερο κυνικούς μαρξιστές- η ικανοποίηση των αυταπατών τους.
Όπως γίνεται προφανές από τα παραπάνω, μιά δημοκρατική ομάδα ζητάει πάρα πολλά από το συγκεκριμένο περιβάλλον, ζητάει πράγματα που το περιβάλλον αυτό δε μπορεί να δώσει. Δυστυχώς, αυτοί είναι οι άνθρωποι που λένε ότι ασχολούνται με την πολιτική σήμερα. Με τους όρους αυτούς, το πρόταγμα της αυτονομίας είναι ολοκληρωτικά λησμονημένο και θαμμένο κάτω από σωρούς ανούσιας κοινοτοπίας που αναπαράγουν -στην καλύτερη περίπτωση- ανάξιοι θαυμαστές έστω των καταστασιακών. Αυτό που έχει για μας σημασία είναι η ολοκληρωτική λήθη της πολιτικής. Το γεγονός ότι είναι αδύνατο να κάνεις με κάποιον πολιτική συζήτηση. Στην πνευματική στειρότητα της παραδοσιακής ετερονομίας –που γνωρίζει καλά όποιος έχει επιχειρήσει να μιλήσει με κάποιο μαρξιστή- έχει προστεθεί και η lifestyle αδιαφορία που τα θεωρεί όλα καλά και όλα λυμένα και αρνείται να πεισματικά να θέσει τα πολιτικά ζητήματα[3]. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το εκτυφλωτικό συνοθύλευμα όσων αποτελούν το «κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης» (σταλινικοί, τροτσκιστές, οικολόγοι, αναρχικοί κλπ). Το γεγονός ότι μπορούν όλοι αυτοί να συνυπάρχουν δείχνει την πολιτική τους αδιαφορία. Διαφορετικά δε θα μπορούσε να συνυπάρξει ένας αναρχικός με ένα σταλινικό (έστω με έναν οπαδό του Κάστρο). Το εν λόγω κίνημα συμπυκνώνει τον «πολιτικό» του λόγο σε μία αντίθεση, αλλά με ποιά προοπτική; Των γκουλάγκ, της σοσιαλδημοκρατίας, της αυτονομίας; Δε θα το μάθουμε ποτέ.
Κατά τους πρώτους μήνες της λειτουργίας της ομάδας φροντίσαμε να στείλουμε το καταστατικό μας σε όλους όσους από τους γνωστούς μας νομίζαμε ότι έχουν σε ένα βαθμό επηρεαστεί από τον Καστοριάδη, σε ανθρώπους που νομίζαμε ότι θα είχαν ενδιαφέρον να ασχοληθούν με την πολιτική και ίσως να ενταχθούν στην ομάδα. Μαζί με το καταστατικό στείλαμε και ένα μικρό σημείωμα που έλεγε να μας στείλουν τις ιδέες, τις σκέψεις και τις προτάσεις τους για το καταστατικό. Από τότε έχουν περάσει σχεδόν 3 χρόνια και κανένας –πλην ενός- δε μας έχει απαντήσει. Γι’ αυτό ας μη θεωρούμε την πολιτική απάθεια και τον κυνισμό περιορισμένο φαινόμενο˙ συμβαίνει και στα καλύτερα τα σπίτια. Ίσως τότε, στο πίσω μέρος του μυαλού μας, είχαμε την ελπίδα η ομάδα να γίνει πολυπληθέστερη απ’ ότι ήταν και ακόμα να αποκτήσει το χαρακτήρα μιάς παραδοσιακής οργάνωσης, αλλά με δημοκρατικό χαρακτήρα. Κατόπιν, στις συζητήσεις μας στο πλαίσιο της ομάδας και εκτός αυτής καταλάβαμε ότι η παραδοσιακή αυτή μορφή έφερνε μαζί της την παραδοσιακή λογική των επαναστατικών οργανώσεων την οποία δεν είχαμε κανένα λόγο να διατηρήσουμε˙ αλλά στην ουσία –λόγω της πολιτικής απάθειας- το ζήτημα δεν ετέθη ποτέ, παρά μόνο ως θεωρητικό.
Ζήτημα τεράστιο, με το οποίο δεν γνωρίζουμε να έχει ασχοληθεί κανείς –τουλάχιστον με κάποια στοιχειώδη συνέπεια και συνοχή- από τη διάλυση του Socialisme ou Barbarie κι έπειτα: ποιος είναι ο τρόπος οργάνωσης που αρμόζει σε μια ομάδα η οποία έχει απορρίψει τις παραδοσιακές επαναστατικές θεωρίες (μαρξισμός, αναρχισμός και όλων των ειδών οι συγκαλυμμένες επανεκδόσεις τους) και τις μεθόδους που τους αντιστοιχούν; Ο Καστοριάδης, ο οποίος ήταν αυτός που έδειξε τη χρεοκοπία και τον εσφαλμένο χαρακτήρα αυτών των θεωριών –αλλά και της παραδοσιακής φιλοσοφίας συνολικά-, δεν ξανασυμμετείχε ποτέ σε κάποιο συλλογικό εγχείρημα κι έτσι δεν ασχολήθηκε ποτέ μ’ αυτό το ζήτημα πέραν της διαπίστωσης της σοβαρότητας και της θεμελιώδους σημασίας του: «Το ερώτημα που μας ενδιαφέρει είναι: πώς να ξεπεράσουμε τα προβλήματα που τίθενται σε μια συλλογικότητα επαναστατών και αντιτίθενται στην επιβίωση και την ανάπτυξή της; […] Σε ό,τι με αφορά, πιστεύω ότι μένουν να εκπληρωθούν τεράστια καθήκοντα στο επίπεδο της διαύγασης της επαναστατικής προβληματικής»[4]. Είναι αυτονόητο ότι η εκπλήρωση αυτών των καθηκόντων, μέσα απ’ τη δημιουργία νέων μορφών οργάνωσης και δράσης, πέφτει σ’ εμάς –και εννοούμε εδώ όλους όσους αντί να κρύβονται πίσω απ’ το δάχτυλό τους –όσο λεπτό ή παχύ κι αν είναι αυτό-, προσπαθούν συνειδητά να είναι επαναστάτες τόσο στη σκέψη όσο και στη δράση τους. Δίπλα σ’ αυτά τα καθήκοντα προστίθεται όμως και μια καινούργια κατηγορία καθηκόντων, η οποία προέρχεται από τον εντελώς ιδιάζοντα χαρακτήρα της σύγχρονης κοινωνικής κατάστασης που δεν είναι άλλος από την πρωτοφανή ένταση και έκταση της απάθειας που επικρατεί.
Επανερχόμαστε ξανά και ξανά στο θέμα της πολιτικής απάθειας, γιατί υπό τους όρους τους οποίους αυτή έχει επιβάλλει είναι αδύνατη κάθε πολιτική πράξη. Θεωρούμε ότι η απάθεια αυτή –που στην πραγματικότητα δεν είναι επουδενί μόνο πολιτική, αλλά έχει περιλάβει όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας με αποτέλεσμα να μπορούμε να μιλάμε για γενικευμένη ή ανθρωπολογική απάθεια- έχει ολοκληρωτικά χαρακτηριστικά. Στο σύγχρονο «ολοκληρωτικό» καθεστώς, το οποίο ο Καστοριάδης αποκαλεί μαλακό ολοκληρωτισμό, η σιωπή δεν έχει επιβληθεί με τη βία, αλλά έχει υιοθετηθεί οικειοθελώς. Έχουμε συχνά αναρωτηθεί αν είναι προτιμότερο να σε κλείνουν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης όταν τολμήσεις να μιλήσεις ελεύθερα ή να μπορείς να μιλάς ελεύθερα σε μιά έρημο που δε σε ακούει κανείς. Τη βιαιότητα αυτής της «ερήμου που εξαπλώνεται» –όπως θα έλεγε ο Νίτσε- δεν πρέπει να την υποτιμά κανείς, ιδίως όποιος δεν τολμά να τη βιώσει[5].
Μέσα στο κλίμα αυτό, και με τις παραπάνω σκέψεις να επανέρχονται διαρκώς και βασανιστικά στις συζητήσεις μας, η πολιτική μας δραστηριότητα συνεχίζεται με την ελπίδα να συμβεί ένα θαύμα παρόμοιο του Μάη του ’68, το οποίο θα επιβεβαιώσει την απροσδιοριστία που βασιλεύει στο κοινωνικο-ιστορικό πεδίο, την πιθανή θεωρητική μας τυφλότητα απέναντι στη σύγχρονη κατάσταση ή και τα δύο μαζί. Ως την ώρα αυτή, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε να προσπαθούμε για όσο αντέχουμε το βάρος της απογοήτευσής μας, έστω κι αν αυτό γίνεται «για την τιμή των όπλων». Σε τελική ανάλυση, αυτό δεν είναι πια κάτι που κάνουμε, αλλά κάτι που είμαστε. Κατά τη φράση του Λούθηρου: Hier stehen wir, wir können nicht anders˙ εδώ στεκόμαστε, αλλού δε μπορούμε.
_______________________________________
[1] Προσεγγιστικά, υπολογίζουμε ότι έχουμε μοιράσει πάνω από 5000 προκηρύξεις (πάνω σε διάφορα θέματα: βλ. τα κείμενα του παρόντος blog) συν μερικές αφίσες και τρικάκια. Κείμενά μας έχουν δημοσιευθεί επίσης δύο φορές στην Σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία και μια φορά στην καθημερινή Ελευθεροτυπία –οι οποίες έχουν έναν αρκετά μεγάλο αριθμό αναγνωστών. Μερικά από τα κείμενά μας έχουν επίσης αναδημοσιευθεί σε αναρχικές και αριστεριστικές ιστοσελίδες όπως το anarkismo.net, το indymedia και το τροτσκιστικό Πολιτικό Καφενείο. Τονίζουμε ότι σε κάθετί που έχει μέχρι σήμερα κυκλοφορήσει η ομάδα –είτε είναι προκήρυξη, είτε κείμενο σε εφημερίδα, είτε τρικάκι ή αφίσα- αναγράφεται το mail μας και –εσχάτως- το blog μας.
[2] Βλ. το κείμενό μας «Η δημιουργικότητα στην εποχή του κενού» στο παρόν μπλογκ.
[3] «Η ευρωκομμουνιστική μέθοδος είναι ταυτόσημη με την κυρίαρχη μέθοδο στις καπιταλιστικές φιλελεύθερες χώρες: όλα είναι δεκτά –και, γι’ αυτό, όλα γίνονται χωρίς σημασία» έγραφε αναφερόμενος στα προεόρτια του φαινομένου πριν από τριάντα χρόνια ο Καστοριάδης (Η γαλλική κοινωνία, σελ. 220).
[4] «Pourquoi je ne suis plus marxiste» στο Une société à la derive, σσ. 63-64.
[5] Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η διάχυτη απαισιοδοξία μας οφείλεται στο γεγονός ότι οι δικές μας ιδέες δεν έχουν ανταπόκριση. Στο βαθμό που μπορούμε να είμαστε αυτοστοχαστικοί, μπορούμε να πούμε ότι το πρόβλημα είναι βαθύτερο και ότι το πρόβλημα είναι η ολοκληρωτική λήθη της πολιτικής, ακόμα και των ετερόνομων μορφών της. Δύσκολα βρίσκεις πια έστω ένα συνεπή σταλινικό. Έχει καταργηθεί το πεδίο όπου ένας τέτοιος θα εμφανίζονταν. Ειρήσθω εν παρόδω, αυτή η διαπίστωση βασίζεται στην γενικότερη πεποίθησή μας ότι εδώ και μερικές δεκαετίες έχουμε περάσει από τις παραδοσιακές μορφές ετερονομίας σε ένα νέο κοινωνικοϊστορικό καθεστώς, την κοινωνία της ασημαντότητας, βασικό χαρακτηριστικό της οποίας είναι η ύπαρξη του κενού νοήματος με ό,τι αυτό συνεπάγεται και προϋποθέτει. Σκοπεύουμε ν’ ασχοληθούμε με την περιγραφή και την ανάλυση αυτής της νέας κοινωνικοϊστορικής μορφής στο εγγύς melon («πεπόνι» ελληνιστί για τους αμόρφωτους).
17 comments:
Καλησμπέρα παιδιά. Αφού ξεκινήσανε οι απολογισμοί, έρχονται σαν απάντηση οι κριτικές. Λοιπόν :
Το θέμα lifestyle το οποίο τονίζετε στις πολιτικές παρατάξεις, νομίζω αποτελεί πλέον αιτία εαυτού τους, με περιορισμένες εξαιρέσεις.Ο νεοσύλλεκτος σε ομάδα, σπάνια κάνει την επιλογή του, η οποία εν τέλει διαμορφώνεται εκεί μεσα ενώ τα κριτήρια επιλογής του, κατά ένα μεγάλο ποσοστό αποτελούν τα γούστα σε πάρτυ, γκόμενες, προφίλ κτλ.Οσον αφορά τις "αυτόνομες" οργανώσεις: Πέρα απο τις συντηρούμενες απο κόμματα παρατάξεις, οι υπόλοιπες έχουν δημιουργηθεί επειδή περισσότερο υπάρχουν ήδη τα άτομα με συγκεκριμένο τρόπο λειτουργίας και σκοπό, παρά τίθεται η ιδέα και εκ των υστέρων και "όσοι πιστοί προσέλθετε". Σε αυτό το πλαίσιο που προανέφερα, μία σύγκριση ή ανταγωνισμός, μιας πολιτικής ομάδας με τα σχήματα που κυκλοφορούν είναι το λιγότερο ανόητος, εξαιτίας του χάσματος λειτουργίας και σκοπού.
Με εκπλήσει ακόμα η άγνοια σας περι του "target group". Αν πεταχτούμε σε ένα βιβλιοπωλείο, θα πέσουν στο μάτι μας ένα σωρο περιοδικά πολιτικής ή φιλοσοφίας διακεκριμένων αρθρογράφων, που ανεξάρτητα απο την πολιτική τους θέση, δεν μπορεί να θεωρηθεί η αξία τους αμελητέα. Π.χ.(cogito,ουτοπία κτλ.).Δεν θα με παραξένευε καθόλου αν οι εκδοτικοί τους οίκοι, με διαβεβαιώνανε οτι δεν πωλούν πανελλαδικώς, περισσότερα απο 100 αντίτυπα. Νομίζω απο μόνο του, αποτελεί δείγμα της κλίσης και των ενφιαφερόντων γενικότερα.
Τέλος, το ίδιο το παίγνιο του μπλογκ έχει κάποιους κανόνες.Οι περισσότεροι αναγνώστες μπλόγκ, δυστυχώς είναι οι ίδιοι κάτοχοι μπλογκ και οι διάδοση των σελίδων τους γίνετε περισσότερο μέσα απο αυτά. Για να είμαι ειλικρινής, σε κανένα μπλόγκ παράθεση των απόψεων σας, αν και θα κολλούσσαν σίγουρα σε πολλά. Σίγουρα, μπορείτε να μου απαντήσετε οτι έτσι καταντάει το μπλόγκ καφενείο αλλά σε ένα βαθμό, αυτός είναι και ο ρόλος του.
Τελευταίο και σημαντικότερο. Τι είναι το πρόταγμα για αυτονομία; Τι πρέπει να κάνω ;
Οντως, ο αναγνώστης μιας προκύρηξης αντιλαμβάνεται περι τίνος πρόκειτε η συζήτηση, του φαίνεται ενδιαφέρουσα, θέλει να αντιπαρατεθεί αλλά πουθενά δε διασαφηνίζεται το πως θα πράξει. Πράγμα το οποίο το έχει εξασφαλίσει μια κοινότυπη μαρξιστική παράταξη.
Για αυτήν, αποτελεί την αντίθεση, την έκφραση της λαικής πάλης κτλ. Ασχέτως αν συμφωνούμε ή όχι με αυτό, αποτελεί ένα ρόλο για ένα μέλος σε μια ομάδα σε αντίθεση με μια Καστοριαδική ρήξη η οποία δεν προσδιορίζεται εύκολα ( αφού και ο ίδιος ο χαρακτήρας του Καστοριάδη ήταν η εμβάθυνση και όχι η απλούστευση) και αποτελεί συνολική κριτική διαδικασία, αλλά ποτέ οδηγείες καθεαυτές.Ετσι, γίνεται περισσότερο έυφορη σε προσωπικές αναζητήσεις παρά σε συλλογικές , πράγμα όμως το οποίο την καθιστά αντεπαναστατική όπως και ο υπαρξισμός.
Καλημέρα. Κατ'αρχάς νομίζω ότι συμφωνούμε στο θέμα του lifestyle, γι' αυτό δε θα επεκταθώ πολύ. Πέραν της στιγμής της ένταξης κάποιου σε μία ομάδα, που πράγματι γίνεται με τους όρους που περιγράφεις, χρειάζεται μιά διαρκής (αυτο)στοχαστική δραστηριότητα, που στην περίπτωσή μας μας απομάκρυνε από αυτές τις ομάδες. Τη ρήξη αυτή εμείς επιλέξαμε να την κάνουμε και έτσι αφήσαμε πίσω της παραδοσιακές οργανώσεις αναρχικές ή αριστερές, πληρώνοντας και το κόστος -κάποιοι από μας- σε επίπεδο προσωπικών και κοινωνικών σχέσεων. Εν πάσει περιπτώσει, δεν είναι κάτι που το μετανιώνουμε. Η ρήξη αυτή οφείλεται στη διαρκή μας στοχαστική δραστηριότητα πάνω στην επαναστατική θεωρία.
Όσον αφορά τα blogs, αυτό το blog δεν είναι ένα blog όπως όλα τ' άλλα. Δεν ανήκει σε ένα άτομο, αλλά σε ολόκληρη την ομάδα. Έτσι, είναι δύσκολο να συμμετέχουμε στις συζητήσεις σε άλλα blogs. Τίθεται μονίμως το ζήτημα του σε ποιό βαθμό μπορούμε να μιλάμε εξ ονόματος των υπολοίπων μελών δεδομένου του συλλογικού χαρακτήρα του δικού μας blog.
Έρχομαι στο τελευταίο ζήτημα και σημαντικότερο. Στην περίπτωση του προτάγματος της αυτονομίας -και ίσως και γενικότερα- είμαστε καταδικασμένοι να προχωράμε ψηλαφητά και ποτέ χωρίς λάθη, όπως έλεγε ο Καστοριάδης. Αυτό θα πει ότι δεν υπάρχει καμιά συνταγή. Έτσι, μπορώ να σου πω μόνο πράγματα αυτονόητα. Να σου πω πράγματα που κάναμε εμείς και πράγματα που μπορώ να σκεφτώ με την κοινή λογική που λέω πως διαθέτω: να βρεις άλλους ανθρώπους με τις ίδιες ιδέες και να φτιάξετε μιά ομάδα, να βγάζετε κείμενα, βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά, να κάνετε πράγματα για να δημοσιοποιήσετε τις ιδέες σας. Όσον αφορά την ομάδα, έχει προβλέψει στο καταστατικό της τη δυνατότητα να εγγραφούν νέα μέλη ή να συνεργάζεται σε μόνιμη βάση με ανεξάρτητα άτομα. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να συνεχίσουμε τη θεωρητική δουλειά του Καστοριάδη, να αναλύσουμε τη σύγχρονη κοινωνία, να αναζητήσουμε τις δυνατότητες ενός επαναστατικού κινήματος μέσα σ' αυτή την κοινωνία. Πρέπει να γίνει δουλειά σε επίπεδο καθαρά φιλοσοφικό, σε επίπεδο ψυχαναλυτικό.
Τέλος, θα διαφωνήσω ότι ο Καστοριάδης οδηγεί σε αναζητήσεις προσωπικές και όχι συλλογικές. Η βασική συνιστώσα της σκέψης του Καστοριάδη είναι η δυνατότητα της αλλαγής της κοινωνίας. Μόνο από την οπτική αυτή μπορεί να γίνει κατανοητό το έργο του. Απ' την άλλη, είναι αλήθεια, δε υπάρχουν οδηγίες χρήσης προς μελλοντικούς επαναστάτες. Αν υπήρχαν δε θα μιλούσαμε για επαναστάτες, αλλά για οπαδούς των παραδοσιακών ιδεολογιών. Όπως έλεγε και ο ποιητής, δρόμος δεν υπάρχει, το δρόμο τον δημιουργούμε προχωρώντας. Η δυσκολία αυτής της διαδικασίας ας μη μας τρομάζει, γιατί αυτό θα πει πως μας τρομάζει η ίδια η προοπτική της ανθρώπινης ελευθερίας.
Θανάσης
Κατανοητο περι μπλογκ.
Το ερώτημα μου ήταν ρητορικό από την άποψη οτι δεν τίθεται συγκεκριμένη πορεία δράσης σε κάποιον που ενδιαφέρεται να εισέλθει στην ομάδα. Προφανώς και δεν ειμαι υπέρ κάποιου "καθοδηγητή" γενικότερα.
Εχεις δικιο που διαφωνείς. Ο Καστοριάδης αναφέρεται σε συλλογική ανατροπή της κοινωνίας. Κατά ένα περίεργο τρόπο όμως το έργο του γίνετε αντικείμενο μελέτης μεμονομένων συλλογικοτήτων ή ατόμων.Απλά ανέφερα οτι εκεί ευφορεί(δυστυχώς) και όχι οτι για εκεί προορίζεται. Αυτός είναι και ο λόγος που εκτιμώ την ομάδα σας , τη δουλειά σας γενικά και κάνω κριτική σε αυτή τώρα.
Αυτονόητο ότι είναι δεκτή κάθε κριτική. Μας αναγκάζει κι εμάς να σκεφτούμε πράγματα που ίσως είχαμε παραμελήσει. Τυχαίνει να ξαναδιαβάζω αυτές τις μέρες μερικά από τα πρώτα έργα του Καστοριάδη, όπου εκεί γίνονται οι πρώτες αναφορές στο φαινόμενο της απάθειας και της ιδιώτευσης. Νομίζω ότι εκεί μπορούμε να βρούμε την αιτία του γιατί μόνο μεμονωμένα άτομα και συλλογικότητες αναφέρονται στον Καστοριάδη. Μπορώ να πω με σχετική βεβαιότητα ότι ο γιαλός είναι στραβός, δεν αρμενίζουμε στραβά εμείς. Το πρόβλημα είναι η ολοκληρωτική έκλειψη της πολιτικής και η γενικευμένη απάθεια. Στο περιβάλλον αυτό, αναγκαστικά οι προσπάθειες που γίνονται θα είναι μεμονωμένες. Τις δυνατότητες, όμως, που παραμένουν ανοιχτές μέσα στο περιβάλλον αυτό πρέπει να τις εξετάσουμε.
Θανάσης
Καλοί μου φίλοι, αν ήμουν μαρξιστής, εύκολα θα μπορούσα να σας κατηγορήσω για μικροαστική ανυπομονησία και να σας αντιπαρατάξω την πολυετή σκληρή και συστηματική δουλειά, την πειθαρχία, την αυταπάρνηση κ.ο.κ., μια που "για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή". Όμως δεν είμαι, και μολονότι αισθάνομαι λίγο παρεξηγημένος, γιατί όταν κριτικάρατε τους αναρχικούς γενικά, παίρνει η μπάλα και εμένα και όλο την προσφορά του αναρχικού κινήματος, χωρίς να το αξίζουμε, θα σας πω ότι οι διαπιστώσεις σας είναι πολύ σωστές και δικιολογημένα αναρωτιέστε που πάτε και τι κάνετε.
Είτε το θέλουμε είτε όχι καθημερινά δίνουμε εξετάσεις, όπως μου έλεγε ο δάσκαλος μου στο Τάεκβον-Ντο.
Επειδή είμαι κάποιας ηλικίας, και όλα αυτά τα χρόνια δεν έπαψα να ελπίζω και να συμμετέχω στην δημιουργία ομάδων βάσης (grassroots groups νομίζω τις λένε οι Εγγλέζοι), εννοείται ότι αυτά που ζείτε εσείς τα έχω ζήσει κατ' επανάληψη. Τελευταίο παράδειγμα η Αυτόνομη Πρωτοβουλία Λευκάδας. Και μια που δεν είμαι αναρχικός με αντιλήψεις χριστιανικής αυτοθυσίας, σαν κι αυτές που αποδίδει ο "εξεγερσιακός" αναρχικός Μπονάνο στους αναρχικούς του 19ου αιώνα και του μισού του 20ου αιώνα, καταδικάζοντάς τις, ενοχλούμαι αφάνταστα από αυτά που ενοχλούν και σας. Έχω φτάσει σε σημείο να αποδίδει τα χάλια του "ανταγωνιστικού" κινήματος (για να δανειστώ την πρόσφατη ορολογία της κατάληψης Υφανέτ) στους ανθρώπους που το απαρτίζουν και όχι στην κάθε μορφής καταστολή (όχι φυσική, βέβαια, για την πλειοψηφία των όσων "σηκώνουν κεφάλι").
Αναζητώντας πάντα μια εξήγηση, λόγω των ευαισθησιών που έχω απέναντι σε αυτούς που καθημερινά ζουν τον κοινωνικό πόλεμο (τσιγγάνους, μετανάστες, εθνικές μειονότητες κλπ.), είμαι σε θέση να βλέπω ότι η επανάπαυση και η αδράνεια είναι κάτι που χαρακτηρίζει τους βολεμένους, ενώ κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο γι' αυτούς που για να επιβιώσουν έρχονται σε σύγκρουση με στρατιώτες, λιμενικούς, συνοροφύλακες, αγανακτισμένους πολίτες, αστυνομικούς κλπ.
Αλλά εσείς δεν περιμένετε από αυτές τις πληθυσμιακές ομάδες να σας καταλάβουν και να σας πλαισιώσουν. Και καλά κάνετε, μια που για να μιλάς για επανάσταση, πρέπει να έχεις λύσει πολλά προβλήματα προηγούμενα. Αν δεν τα έχεις λύσει, απλά επαναστατείς απέναντι σ' αυτούς που σου στερούν το δικαίωμα στην ζωή. Κάτι που αναγκαστικά κάνουν αυτοί οι "ανεπιθύμητοι συμπολίτες μας", για να δανειστώ την έκφραση του Μαργαρίτη.
Εννοείται ότι δεν σας προτείνω τους παραπάνω αναξιοπαθούντες σαν "target group", άσχετα αν ο προσφιλής σε εμένα Μπακούνιν πόνταρε σ' αυτούς. Ο Μπουνιουέλ στο "Los Olvidados" και προπαντός στην "Βιριδιάνα" έχει δείξει με εντυπωσιακή ομορφιά τα όριά τους.
Στην ερώτηση που γεννιέται εύλογα: Τότε από ποιούς και τι να περιμένουμε; απαντάω με τον τρόπο, που απαντάω στον εαυτό μου: Δεν περιμένω από τους άλλους κάτι για να συνεχίσω τον δρόμο που έχω διαλέξει, γιατί νομίζω ότι αυτό που έχω κάνει και κάνω, είναι το καλύτερο, και για μένα και για τους άλλους. Τα σχόλια για την αφίσα της Πρωτομαγιάς του 1977, που δημοσιεύω στην ιστοσελίδα μου, νομίζω εξηγούν, έστω συνοπτικά και αποσπασματικά, γιατί θεωρώ ότι υπήρξε σωστός ο δρόμος που διάλεξα. Είναι μάλλον αδύνατο να με πείσει κανείς ότι με αυτά που έκανα στην ζωή μου δεν συνέβαλα, έστω και ελάχιστα, στις καλύτερες στιγμές του "ανταγωνιστικού" κινήματος, όπως είναι μάλλον αδύνατο να με πέισει κανείς ότι δεν χρειαζόταν μια διαφορετική φωνή στην Λευκάδα, όπως της Αυτόνομης Πρωτοβουλίας.
Και μια που και εσείς δραστηριοποιείστε με τις προκηρύξεις σας ενάντια στον εθνικισμό, θα σας είναι δύσκολο να υποστηρίξετε ότι θα μπορούσε να αναπτυχθεί κάποια δραστηριότητα ενάντια σ' αυτό το κοινωνικό καρκίνωμα, χωρίς τα αντιεθνικιστικά κείμενα που μέχρι τώρα έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Και ο αγώνας ενάντια στον εθνικισμό είναι αγώνας ενάντια στο νομιμοποιημένο έγκλημα.
Είναι εξαιρετικά χρήσιμος, λοιπόν, ο αγώνας σας, ακόμα και αν τα αποτελέσματα είναι μηδαμινά. Εφόσον βρισκόμαστε στο μηδέν, οτιδήποτε πάνω από το μηδέν είναι θετικό, όπως έλεγε ένας φίλος από την Πρωτοβουλία.
Και για να αφήσουμε λίγο την θεωρητικοποίηση, χωρίς να καταφεύγουμε σε συναισθηματισμούς, εγώ σας χρειάζομαι και ας μην ανήκω στην ομάδα σας, ούτε να έχω συζητήσει μαζί σας. Όπως κάποτε σας χρειαζόταν και ο Μοναστηριώτης.
Αξίζει να υπάρχετε για ανθρώπους σαν εμένα κι αυτόν;
Εγώ, από πλευράς μου, νομίζω ότι αξίζει να υπάρχω, έστω και μόνο για ανθρώπους σαν κι εσάς, ή για τον κοινό μας φίλο τον Γιάννη, που κάποτε συνεργάστηκε μαζί σας.
Ο μόνος λόγος για τον οποίο θα μπορούσα να δικιολογήσω την "αναστολή εργασιών" μιας συλλογικότητας σαν της δικιάς σας, θα ήταν αν βρίσκατε να κάνετε κάτι καλύτερο, με τα ίδια πάντα "οράματα" και ευαισθησίες. Και δεν θεωρώ ότι ο Καστοριάδης μπορεί να αποτελέσει πρότυπο συμπεριφοράς για σας, γιατί δεν νομίζω ότι αν τραβήξει ο καθένας σας τον δρόμο του, ο δρόμος αυτός θα είναι ένα ογκώδες και αξιόλογο έργο κοινωνικής κριτικής, σαν του Καστοριάδη. Ίσως γιατί δεν έχετε την ηλικία και τις εμπειρίες που είχε ο Καστοριάδης, όταν αφοσιώθηκε στην συγγραφή των αξιόλογων βιβλίων του, από τα οποία, ομολογώ ότι έχω διαβάσει μόνο το δύο, που κυκλοφορήσανε στα μέσα της δεκαετίας του ΄70.
Τελειώνω με την ευχή να μην κάνετε κάτι διαφορετικό από αυτό που έκανα εγώ. Ακολούθησα την προτροπή του Ντάντε, που προτείνει και ο Μαρξ στον πρόλογο του "Κεφαλαίου" του: Τράβα τον δρόμο σου και άσε τον κόσμο να λέει!
Φίλιππας
Φίλιππα, κατ' αρχάς σ' ευχαριστούμε για το σχόλιο σου. Στην ουσία του εμένα με βρίσκει σύμφωνο. Υπό τις συνθήκες που ζούμε, οι μοναχικές πορείες όπως η δική σου και όπως η δική μας είναι επιβεβλημένες. Νομίζω, πάλι ότι εσύ είσαι σε ευνοϊκότερη θέση, καθώς έζησες και εποχές πραγματικού ενδιαφέροντος των ανθρώπων για την πολιτική. Δυστυχώς σήμερα, τα πράγματα είναι απογοητευτικά. Αυτό δε σημαίνει ότι θα εγκαταλείψουμε την πολιτική σκέψη και την πολιτική πράξη (για τον Καστοριάδη, υπάρχει αδυνατότητα διάκρισης και εγγενής αλληλεξάρτηση). Με μιά δόση υπερβολής θα έλεγα ότι είναι πια αργά για μας. Το γράφουμε και στην κατακλείδα του κειμένου. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι υπάρχουν άνθρωποι που ενδιαφέρονται για τις ιδέες μας και που ίσως συμμερίζονται μερικές απόψεις μας. Το απογοητευτικό είναι ότι αποτελούν μία ισχνή μειοψηφία. Το κύμα της πολιτικής απάθειας είναι σαρωτικό. Και οι αναξιοπαθούσες ομάδες που αναφέρεις, δυστυχώς ενδιαφέρονται μονάχα για να βελτιώσουν τη θέση τους στο παρόν σύστημα και για τίποτα παραπάνω. Η τοποθέτηση από στοχαστές της αριστεράς των μεταναστών, των περιθωριακών κλπ στη θέση του "επαναστατικού υποκειμένου" έχει διαψευστεί. Η ριζοσπαστικότητα του εργατικού κινήματος είναι πιά μιά ανάμνηση. Ο προσφιλής σε σένα Ντουρούτι, στο πλαίσιο βέβαια ενός εγελιανισμού και μιάς -κατά τη γνώμη μου- "μιλιταριστικής" λογικής έλεγε πως όταν είσαι σφυρί χτυπάς και όταν είσαι αμόνι βαστάς. Αν παραμερίσουμε την εγελιανή αισιοδοξία ότι κάποτε θα είμαστε σφυρί και την προκατάληψη ότι αυτό που επιθυμούμε είναι να χτυπάμε, δηλαδή αν αποξηράνουμε τη φράση, ίσως αποδεχθούμε ότι επί του παρόντος μας αρκεί να βαστάμε.
Θανάσης
Και για να χρησιμοποιήσω κι εγώ κάπως το σχήμα με το αμόνι, Φίλιππα, θα προσέθετα, με μια μικρή δόση χιούμορ, ότι μάλλον στις μέρες μας είμαστε στην περίεργη κατάτασταση όπου αν και είμαστε το αμόνι, έχουμε το ρόλο του σφυριού: δεν υφιστάμεθα, αλλά βαράμε. Τι; Το κεφάλι μας στον τοίχο.
Πράγματι, αυτό που είπε ο Θανάσης είναι πολύ σωστό: εσύ Φίλιππα έχεις ζήσει και ωραίες περιόδους του κινήματος -όταν κάτι τέτοιο υπήρχε ακόμη. Αυτό βέβαια μπορεί να είναι και χειρότερο, γιατί σε οδηγεί σε συγκρίσεις με απελπιστικά συμπεράσματα... Εμείς, από την άλλη, δεν έχουμε ζήσει και τίποτε άλλο. Μόνο θεωρητικώς, απ' τα βιβλία, ξέρουμε για άλλες, ένδοξες εποχές. Προς το πάρόν λοιπόν κουράγιο. Αν δεν απατώμαι, ο Μ. Κατσαρός έχει κάπου έναν ωραίο στίχο που λέει περίπου "πάρτε νερό μαζί σας, γιατί έρχεται μεγάλη ξηρασία".
Νίκος
Να πω επίσης, επειδή είναι και πρόσφατο και με πιάσαν τα νεύρα μου: και μόνο το γεγονός ότι υπάρχουν οι καραμπελιάδες και οι λοιποί υπάλληλοι του εθνικισμού αρκεί για να μας (εδώ συμπεριλαμβάνω κι εσένα, Φίλιππα) κάνει να πεισμώνουνμε όλο και περισσότερο και να μην σκεφτόμαστε να τα παρατήσουμε. Προσωπικά αρνούμαι να μου κάνουν κουμάντο, έστω και εμμέσως, αυτά τα καθάρματα. (Κάτι έψαχνα χθες βράδυ στο internet κι έπεσα σε κάτι δηλώσεις του Καραμπελιά που έλεγε ότι είναι περήφανος που είναι εθνικιστής -είμαστε σοβαροί;;;).
Νίκος
Magari che fosse vero! Δηλ. μακάρι να ήταν αλήθεια, όπως θα το έλεγαν οι Ιταλοί, αυτό που λέτε για «εποχές πραγματικού ενδιαφέροντος των ανθρώπων για την πολιτική» , κάτι που θα με έκανε να νοσταλγώ το παρελθόν. Μην παρασύρεστε από τον τρόπο που πολλές φορές γράφω για το παρελθόν. Το κάνω για να αντιδιαστείλω την δική μου πορεία και την πορεία των συντρόφων μου σε αγώνες (όπως π.χ. ο Σκανδάλης , ο Μπουκετσίδης κλπ.) από την πορεία των βολεμένων, που «στο τέλος θα μας πούνε και μαλάκες» που λέει κι ο Μηλιώκας. Αυτών που ο πάλε ποτέ βάρδος του αναρχικού χώρου Χρήστος Ζυγομαλάς λέει στο τραγούδι του «Μπαλάντα» (1976): “Κι οι φίλοι που χάθηκαν άδικα τόσο, παντόφλες προγράμματα κι εφημερίδες, πεντάρια, τεσσάρια, τριάρια, δυάρια, κουρσάκια καινούργια, λοσιόν after shave”. Αυτών που όταν εμείς αγωνιζόμαστε για κάτι μεγάλο, αυτοί «φτιαχνόντουσαν», όπως χαρακτηριστικά το αποκαλεί η πολλές φορές κουτοπόνηρη λαϊκή διάλεκτος. Το κάνω για να τους δείξω ότι η δική μας ζωή ήταν και είναι πιο ενδιαφέρουσα κι ας ταλαιπωρηθήκαμε. Νομίζω ότι, ως ένα βαθμό, μεταξύ άλλων, και αυτό επιδιώκει η Γκόλντμαν στο αυτοβιογραφικό της βιβλίο «Ζώντας την ζωή μου», το οποίο δυστυχώς δεν έχει ακόμα κυκλοφορήσει στα ελληνικά. Αυτό το ζήτημα πάντα απασχολούσε το κίνημα, γι’ αυτό κάποιος, για να υπερασπίσει την επιλογή των σκοτωμένων σε μάχες με την αστυνομία, των εκτελεσμένων και των πεθαμένων από τις κακουχίες στην Σιβηρία μελών της Ναρόντναγια Βόλια, λέει ότι όλοι αυτοί, αν τους ρωτούσες, θα σου έλεγαν ότι προτίμησαν να κάνουν την ζωή που κάνανε, παρά να φυτοζωούν πολιτικά και κοινωνικά, ακολουθώντας τον δρόμο που ακολουθούσαν οι άλλοι. Το κάνω για να καταλάβουν όσοι μας νομίζουν μαλάκες, ότι ο χαρακτηρισμός αυτός ταιριάζει γι’ αυτούς και όχι για μας.
Είναι γεγονός ότι στο παρελθόν υπήρξαν εποχές, όπως τα χρόνια μετά την μεταπολίτευση του 1974, που ο κόσμος ενδιαφερόταν πολύ περισσότερο για την πολιτική. Όμως ποια πολιτική; Το κυνήγι της εξουσίας; Γιατί, σίγουρα, δεν ενδιαφερόταν για την δική σας και την δική μας (των αναρχικών της εποχής) πολιτική. Το ίδιο συνέβαινε και στην Ιταλία. Όμως, δεν κατηγορώ τον Νάνι Μπαλεστρίνι συγγραφέα του βιβλίου «Οι αόρατοι», που για εκείνην την εποχή κάνει ότι κάνω κι εγώ. Οι ωραιοποίηση του παρελθόντος έχει νόημα μόνο όταν αυτό το παρελθόν των αγωνιστών κάποιων κινημάτων, σωστών ή λάθος, το συγκρίνουμε με το παρελθόν, όσων εκείνη την εποχή «κάνανε το κοροΐδο» και «φκιαχνόντουσαν», όπως έκανε π.χ. η τότε εργατική τάξη, στην μεγάλη πλειοψηφία της τουλάχιστον.
Και ακόμη παλιότερα, στην Ελλάδα, συνέβαινε το ίδιο: Εθνική Αντίσταση, εμφύλιος πόλεμος, ξερονήσια, εκτελέσεις κ.ο.κ. Μπορεί κανείς, με τα σημερινά δεδομένα, δηλ. με την απομυθοποίηση που έλαβε χώρα, να νοσταλγήσει τέτοιες εποχές και να μιλήσει για την «θετική» τους πλευρά, το ενδιαφέρον του κόσμου για την πολιτική; Ο Παναγιώτης Δημητρίου (Οικονομόπουλος) στα βιβλία του που θα βρείτε στον Καρύτσα λέει την αλήθεια. Μια αλήθεια που σε κάνει να πεις: Ευτυχώς που δεν έζησα εκείνην την «ηρωική» εποχή. Το ίδιο ισχύει και με τα χρόνια από την μεταπολίτευση μέχρι του τέλος του προηγούμενου αιώνα. Ο Καστοριάδης, στην συνέντευξή του που φόρτωσα από τον Black Tracker ομολογεί ότι δεν θα μπορούσε να επικοινωνήσει με αυτούς που σε κάποιο χωριό ζήσανε την φρίκη του εμφυλίου πολέμου, ακόμα και αν μιλούσε μαζί τους επί πάμπολα μερόνυχτα συνεχώς. Αυτοί ήταν ιδιαίτερα πολιτικοποιημένοι. Μήπως εσείς πιστεύετε ότι θα μπορούσατε να επικοινωνήσετε με τον Κουφοντίνα; O Κουφοντίνας και τόσοι άλλοι λιγότερο γνωστοί, την εποχή μετά την μεταπολίτευση επέδειξαν τόσο πολύ ενδιαφέρον για την πολιτική, ώστε δίνανε την ζωή τους για τις ιδέες τους. Όμως ποιες ιδέες;
Αυτή ήταν η ριζοσπαστικότητα του εργατικού κινήματος. Οι πιο ριζοσπάστες ήταν οι επαναστατικές οργανώσεις σαν την 17Ν, τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, την Φράξια Κόκκινος Στρατός, που αγωνιζόντουσαν με πρότυπο την Κίνα του Μάο Τσετούνγκ (το Μάο, όπως έμαθα ήταν το επίθετο, γιατί έτσι γράφουν τα ονόματα στην Κίνα, πρώτα βάζουν τα επίθετα), η την Κούβα του Κάστρο και του Γκεβάρα. Όταν λάνσαρε το σύνθημα «Ένα, δυο, τρία πολλά Βιετνάμ» ο Γκεβάρα, είχε σαν πρότυπο το τότε Βόρειο Βιετνάμ του Χο Τσιμίνχ. Φανταστείτε οι παραπάνω οργανώσεις να είχανε κερδίσει το πολιτικό παιχνίδι και να γινόταν η Ελλάδα, η Ιταλία και η Γερμανία σαν το σημερινό Βιετνάμ ή την Καμπότζη του Πολ Ποτ.
Από μια τέτοια ριζοσπαστικότητα σαν την παραπάνω, προτιμάω την σημερινή απροθυμία όσων ανακατεύονται με τα κινήματα, να σκοτώσουν ή να σκοτωθούν για κάποιες ιδέες. Ο Λέννον είχε δίκιο στο Imagine. Ακόμα κι αν η απροθυμία των πιο αφοσιωμένων συμπαρασύρει το πλήθος στην απολίτικη στάση που σας είναι και μου είναι τόσο αντιπαθής.
Άλλωστε, είτε το θέλετε είτε όχι, με την ομάδα σας αποτελείτε μια ελίτ, όπως ελίτ ήταν ο Καστοριάδης στον χώρο της διανόησης. Και δεν είναι εύκολο να βρεθούν στο ίδιο επίπεδο με σας οι άλλοι, στους οποίους απευθύνεστε. Ούτε μπορείτε, ούτε πρέπει, να κατέβετε εσείς στο επίπεδο των άλλων. Και ο Μαρξ στο «Κεφάλαιο» δεν έκανε εκλαϊκευμένη επιστήμη. Το κάνανε οι επίγονοί του, όπως ο Στάλιν, και γι’ αυτό είχαν επιτυχία. Όμως ποια επιτυχία;
Ας ψάξετε στην στάση των φορέων της πολιτικής απάθειας και τις καλές της πλευρές. Τις πλευρές αυτές που τους κάνουν να βλέπουν τα μεγάλα λόγια των κομμάτων σαν του Κ.Κ.Ε., του Συνασπισμού και των αριστεριστών, σαν υποκριτικά και, προπαντός, βαρετά και αναξιόπιστα.
Και απολαύστε τις ευκαιρίες που σας δίνει η σύγχρονη τεχνολογία και το μίνιμουμ ανοχής της κάθε μορφής εξουσίας απέναντί σας, ώστε να μπορείτε να είστε πολύ καλύτερα πληροφορημένοι από τους αγωνιστές της εποχής που ήμουνα νέος και να κυκλοφορείτε πολύ πιο εύκολα τις ιδέες σας μέσα από τις ηλεκτρονικές και έντυπες δημοσιεύσεις σας, χωρίς ούτε να κινδυνεύετε με διώξεις για τα λεγόμενά σας ούτε να εξαρτάστε από τους εκδότες εφημερίδων και περιοδικών, προκειμένου τα λεγόμενά σας να δουν το φως της δημοσιότητας. Εγώ, πάντως, αυτό κάνω. Μέχρι την εμφάνιση του Internet, του Ιndymedia, των sites, των blog κλπ., δεν μπορούσα (δεν θέλανε οι «σύντροφοι») να δημοσιεύω πουθενά και περιοριζόμουνα στις πολύ μικρές δικές μου δυνάμεις, για να κυκλοφορήσω κανένα βιβλίο ή καμιά μετάφραση. Οι δημοσιεύσεις που αναφέρονται στο βιογραφικό μου είναι ελάχιστες, μπροστά σε όσα είχα να πω και να δημοσιεύσω όλα αυτά τα χρόνια. Και αυτή η σιωπηρή λογοκρισία από μέρους των «συντρόφων» έχει κάνει τους σημερινούς αναρχικούς να αγνοούν τους αγώνες μου και τους αγώνες κάποιων νέων εποχής που ήμουνα κι εγώ νέος, όπως ο Κώστας Ταχτσίδης, η Σταυρούλα Λαγκαδινού, ο Κυριάκος Βασιλειάδης, ο Κυριάκος Μοίρας, τα παιδιά που βάλανε βόμβα στην Ασφάλεια Ιωαννίνων, τα παιδιά που κάψανε με μολότωφ δύο ασφαλίτες σε ένα περιπολικό στις μάχες με την αστυνομία γύρω από την κατειλημμένη Θεολογική της Θεσσαλονίκης το 1986, κ.ο.κ., μολονότι όλοι αυτοί βγάλαμε πολλούς μήνες, και κάποιοι χρόνια στις φυλακές. Ευτυχώς, τώρα πια, με την ηλεκτρονική, τουλάχιστον πληροφόρηση, όλα αυτά βγαίνουν στην φόρα. Κι εγώ, προσωπικά, δεν περιορίζομαι π.χ. από την κυρίαρχη πλειοψηφία στον Σ.Α.Σ. για να κάνω γνωστές τις απόψεις μου και τους αγώνες μου για την αντίρρηση συνείδησης, όσο κι αν ενοχλεί αυτό επειδή υπήρξα ολικός αρνητής.
Αν σας εντυπωσιάζει η εκκωφαντική σιωπή των ανθρώπων στους οποίους απευθύνεστε, παραμείνετε αισιόδοξοι, γιατί πριν από την θύελλα επικρατεί πάντα μια «άκρα του τάφου σιωπή», όπως λέει ο αντιπαθέστατος εθνικιστής και στα λόγια τουρκοφάγος Σολωμός. Για να είσαστε καλά προετοιμασμένοι γράφουν για σας τα βιβλία τους άνθρωποι σαν τον Οικονομόπουλο. Αλλά κι αν η θύελλα δεν έρθει ποτέ, μπορείτε να κάνετε την δική σας ζωή, τουλάχιστον, θυελλώδη.
Το "μπορείτε να κάνετε την δική σας ζωή, τουλάχιστον, θυελλώδη" μου θύμισε, εκ των υστέρων, ένα παλιό σύνθημα, το: Ζήσε έντονα, πέθανε γρήγορα, Rock and Roll. Αυτό το έκανε πράξη ο πάλαι ποτέ Ελληνοπολωνός ροκάς (γύρναγε όλη την Πολωνία για να παρακολουθήσει συναυλίες ροκ κατα την δεκαετία του '60) Γιάννης Σκανδάλης. Προτού πεθάνει δούλευε σαν σκίπερ στα κότερα και σκοτώθηκε με την εντούρο μηχανάρα που του είχανε χαρίσει. Αν δεν είχε σκοτωθεί την ημερα των γεννεθλίων του το 1994 (όταν έκλεισε τα 42), τώρα θα έβγαζε του κόσμου τα χρόνια σαν μέλος της 17Ν (ή πιστεύετε ότι θα τον είχαν απαλλάξει, την στιγμή που οι κατηγορίες τον θέλανε να ανασύστησε την 17Ν μαζί με τον Κουφοντίνα και τον Χριστόδουλο Ξηρό;). Εγώ πάντως δεν νοιώθω ότι ατύχησα επειδή δεν έζησα τόσο έντονα και δεν πέθανα γρήγορα. Επειδή έζησα, είδα και βλέπω τόσο ενδιαφέροντα πράγματα. Ελπίζω να δω και την Κούβα μετά τον Κάστρο.
Φίλιππας
Μία διόρθωση του στίχου από το "Θα σας περιμένω", αν επιτρέπετε:
"Μην αμελήσετε.
Πάρτε μαζί σας νερό.
Το μέλλον μας έχει πολύ ξηρασία."
Ες αύριον (=όταν βρεθεί χρόνος...) τα σπουδαία.
Φίλιππα, το καταλαβαίνω αυτό που λες. Και είναι γεγονός ότι σήμερα δεν έχουμε ολοκληρωτικό καθεστώς, αλλά μπορούμε να μιλάμε ελεύθερα. Αυτό έχει μεγάλη αξία, δεν το παραγνωρίζω. Αλλά να μην ξεχνάμε ότι για να γίνει διάλογος χρειάζονται δύο, οι οποίοι εναλλάσονται στους ρόλους αυτού που μιλάει και αυτού που ακούει. Ίσως με τον Κουφοντίνα δε θα μπορούσα να μιλήσω. Ο Κουφοντίνας δεν εμφανίζονταν στη δημόσια σφαίρα, αλλά -για συνωμοτικούς λόγους- κρύβονταν. Η Χάνα Άρεντ έχει επισημάνει ήδη την αντίθεση της βίας στην πολιτική όπως την εννοούμε εμείς. Ο Κουφοντίνας όμως δεν ήταν το μοναδικό δημιούργημα αυτής της εποχής. Υποθέτω ότι υπήρχαν τότε και άνθρωποι με τους οποίους μπορούσες και θα μπορούσα να συζητήσω ουσιωδώς και να αντιπαρατεθώ, ακόμα και αν στο τέλος διαφωνούσαμε κάθετα. Αμφιβάλλω αν κάτι τέτοιο ισχύει σήμερα.
Θανάσης
Η υλοποίηση της αυτονομίας, αν την εννοούμε πρακτικά και κυριολεκτικά, και... όχι μόνο θεωρητικά σαν μία νεφελώδη ή ουτοπική κατάσταση μιας "άλλης κοινωνίας", εξαρτάται πλέον αποκλειστικά και μόνο από την ικανότητά μας να ενώσουμε ΤΩΡΑ τις προσωπικές μας παραγωγικές και εργασιακές δυνάμεις, ιδρύοντας παραγωγικές οικονομικές δομές που λειτουργούν οριζόντια, δημοκρατικά και μη-εκμεταλλευτικά. Σε ορισμένους τομείς αυτό είναι πιο εύκολο και σε άλλους σχεδόν αδύνατο. Πάντως π.χ. οι μεταφραστές ανά τον κόσμο έχουν ήδη, σήμερα, _πολλές_ δυνατότητες να σχηματίσουν "ελευθεριακούς συνεταιρισμούς" (ώστε να μοιράζονται δουλειές μεταξύ τους). Αντί γι' αυτό, πολλοί επέλεξαν να παραμείνουν βορά γραφείων που τους εκμεταλλεύονται (σαν προσωρινούς πνευματικούς εργάτες αμειβόμενους κατ' αποκοπήν). Κάτι ανάλογο έχει γίνει και με τους προγραμματιστές Η/Υ.
Στο μεταξύ... σας μεταφέρω σχόλιο που έκανα στο δικό μου μπλογκ:
Μία αποτίμηση της νέας (διαδικτυακής) ιδεολογίας του… "Καλυβισμού", έκανε και ο “Δείμος του Πολίτη” σήμερα, όταν είπε στον Πάνο Ζέρβα (υποψήφιο βουλευτή των Οικολόγων-Πράσινων):
September 5th, 2007 at 10:32 pm
ο δείμος του πολίτη:
Ενώ κατανοώ το σκεπτικό σου και τις θέσεις σου, βλέπω μία στατική αποτίμηση της κοινωνίας και του συστήματος. Ουσιαστικά όλα τα προβλήματα που θέτεις είναι εγγενή αποτελέσματα της δημοκρατίας και της αδυναμίας της πολιτείας να ελέγξει την ατομική ιδιοκτησία και το εύρος της που οδηγεί στο βιασμό της φύσης και σε κοινωνικό κανιβαλισμό για την κοινωνική επίδειξη και την ανθρώπινη ματαιοδοξία. Ουσιαστικά χρειάζεται να καταρρεύσει ή να ανατραπεί η δημοκρατία.
(στο οποίο ο Π. απάντησε “αν εννοείς οικο-τρομοκρατία, ευχαριστώ δεν θα πάρω”).
Μα... ΗΔΗ κατάρρευσε η δημοκρατία ΜΕΣΑ στο μπλογκ του, και μαζί της η δημοκρατία του ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ! (συμπληρώνω εγώ).
Ε, ανάθεμα την ώρα και τη στιγμή που έπιασε στα χέρια του... πληκτρολόγιο! :) (δεν χρειάζεται καν τρομοκρατία για να καταλύσεις τη δημοκρατία του μέλλοντος! Αρκεί η… κακή χρήση του πληκτρολογίου! (χεχε)
(για Αρχική συζήτηση κλικ ΕΔΩ).
Επίσης καλείστε να στηρίξετε την "πρόταση νόμου για την Ελευθερία του Διαδικτυακού λόγου" ΕΔΩ.
E, ΑΝ είναι δυνατόν να μας... εκπροσωπήσει ΚΑΙ στο Κοινοβούλιο ένας άνθρωπος που έχει καταλύσει την Ελευθερία του Λόγου μέσα στο ίδιο του το μπλογκ!
Θα εκπροσωπήσει ΠΟΙΟΝ; Μόνο την προσωπική παρέα του; Εδώ... αρνείται το δικαίωμα της έκφρασης ΑΚΟΜΗ και σε μέλη του ίδιου του κόμματος που εκπροσωπεί (δηλαδή... εμένα)! :)
Η πιθανή επιλογή της διάλυσης της ομάδας σας , και οποιαδήποτε ομάδας, ή η πιθανή επιλογή να σταματήσεις γενικώς να ασχολείσαι δεν είναι επιλογή πραγματική, Διότι καταλήγει στον μηδενισμό. Στο να κάθεσε σπίτι σου στον καναπέ σου , να βλέπεις τηλεόραση και να λές "τους βλάκες, είναι όλοι ηλίθιοι, η κοινωνία είναι ένα μπουρδέλο, όλα είναι σκατά,..." (ίσως πήρα την πιο άσχημη εκδοχή). Το οποίο έχει ως συνέπεια τον εγκεφαλικό θάνατο.
Παρεπιπτόντως, τι θα γίνει τελικά με εκείνη την εκδήλωση για τα 10 χρόνια απο τον θάνατο του Κ.Κ. που σκεφτόσασταν;
Α.
Προς Ομαδέοντα: Νομίζω ότι η ανάλυσή σου είναι μαρξιστική και ως εκ τούτου άστοχη. Δεν υπάρχει καμιά προτεραιότητα του οικονομικού ως προς τις υπόλοιπες διαστάσεις της κοινωνίας. Ως εκ τούτου η αυτονομία δεν θα προέλθει από τον οικονομικό εκδημοκρατισμό. Μάλλον το αντίθετο ισχύει: η κατάργηση του καπιταλισμού είναι συνέπεια και έκφραση της απόφασης της κοινωνίας (αν αυτή παρθεί ποτέ) να προσπαθήσει να στραφεί προς μια οργάνωση πιο αυτόνομη και δημοκρατική. Η αυτονομία είναι το πρόταγμα του συνολικού αυτομετασχηματισμού της κοινωνίας προς τη δημοκρατία: τόσο στο πολιτικό και το οικονομικό, όσο και στο φιλοσοφικό, το ψυχικό και το σεξουαλικό πεδίο.
Οι εσωτερικές σας διενέξεις πάντως, να πω την αλήθεια, δε νομίζω ότι μας πολυενδιαφέρουν, καθώς, εκτός των άλλων, δεν ξέρουμε και τα εσωτερικά σας. Να πω επίσης ότι στηρίζουμε την πρόταση νόμου για τη διασφάλιση της διαδικτυακής ελευθερίας του λόγου -αν και, για να είμαι ειελικρινής, δεν έχω προλάβει ακόμη να την κοιτάξω. Πάντως μια από τις βασικές μας θέσεις -θα ακολουθήσει προσεχώς και σχετικό κείμενο- είναι ότι η ελευθερία του λόγου οφείλει να είναι ΑΠΟΛΥΤΗ και αδιαπραγμάτευτη.
Προς Αριστοτέλη: καλά, είναι προφανές ότι δεν τη διαλύουμε την ομάδα! Μην ανησυχείς =) Διαφωνώ όμως με το ότι η διάλυση μιας πολιτικής ομάδας ισοδυναμεί με προσχώρηση στον μηδενισμό. Θα μπορούσε κανείς να αφιερώσει την ενέργεια που έστρεφε στην πολιτική σε άλλες δραστηριότητες, εξίσου δημιουργικές και απελευθερωτικές, όπως η φιλοσοφία και η σκέψη γενικώς (βλ. τον Καστοριάδη της μετά S.ou.B περιόδου). Την εκδήλωση θα την κάνουμε, μάλλον κάπου στα μέσα Δεκεμβρίου. Δεν λέω περισσότερες λεπτομέρειες ακόμη, γιατί πρέπει να διευθετήσουμε κάποια πρακτικά προβλήματα ακόμη. Όταν το διασφαλίσουμε 100%, θα ενημερώσουμε. Μην πούμε από τώρα και τελικά δεν γίνει και ξεφτιλιστούμε! (Δεν το ξερα ότι έχεις μπλογκ. Θα σε βάλω στα λινκς του imaginaireradical, γιατί εδώ δε βάζουμε προσωπικά μπλογκς).
Νίκος (ΑήΒ)
εγω πρωτη φορα εφτασα στο blog παρολο που εντελως λογικα οι δρομοι μας θα επρεπε να εχουν συναντηθει.
Δεν εχω διαβασει καστοριαδη, και αλλα πολλα δεν.. παρολα αυτα δεν το θεωρω εμποδιο στην αντιληψη των ιδεων αυτων και στην ενδεχομενως συμφωνιας με αυτες ή μερος αυτων.
καποιες παρατηρησεις μονο..
1.ενα blog υπαρχει για να αποτυπωνει και να συγκρατει ολα αυτα που θα χανονταν σε εναν πακο χαρτιων η στα ραφια ενος βιβλιοπωλειου ωστοσο μην σας κανει αυτο να πιστευετε πως δεν υπαρχουν χερια και ματια που ξεφυλλιζουν ακομα και τα βιβλια στα πισω ραφια.
2.Χωρις ετοιμο κοινο ή μια γενικη ταμπελα ή αφορμη (come over we have candy) δεν ειναι ευκολο να προσεγγισεις οχι "μελη" αλλα ουτε κοινωνους παρομοιων ιδεων.Θελει καιρο και κυριως - θελει χρονο.
3.Ο χρονος ειναι ακριβως αυτος που πιστευω περιοριζει το feedback που θα θελατε να εχετε..
ο περιορισμενος χρονος που οποιοσδηποτε αφιερωνει σε καθε αλλη ιστοσελιδα (εκτος ή καποιες φορες και της δικης του)
4.Η μορφοποιηση στον blogger κανει ενα κειμενο κανονικα 2 σελιδων αφανταστα κουραστικο ειδικα εαν δεν υπαρχει κατι να το κοβει η μια συμπυκνωση (γνωμη μου)
5.διαβασα μονο το τελευταιο κειμενο.Αλλα σε κατι εκτενες και ορθα γραμμενο που εμπεριεχει περισσοτερες των 10 σκεψεων δεν μπορεις να απαντησεις ουτε μονολεκτικα ουτε ανοργανωτα οπως εγω τωρα γιατι νοιωθεις εν μερει πως προσβαλλεις τον συγγραφεα αυτου που μολις διαβασες..
χρειαζεται αναδρομη στο κειμενο κτλπ ..
δικαιολογια?ναι
αλλα δεν ειναι τυχαιο πως σταματησα το γραψιμο δις LOL σκεπτομενος (αστο..μην γινεις ρεζιλι)
Παταω send μονο και μονο για να σας δωσω μια ιδεα.
και να σας πω never give up.
no one, ευχαριστούμε για το feedback. Αυτό που λες για μία συμπύκνωση του κειμένου το σκεφτόμαστε κι εμείς, αλλά θα δούμε πως θα μπορούσε να γίνει. Κατα τ' άλλα, ελπίζουμε κι εμείς να δουλεύουν οι ιδέες μας υπογείως σαν τον τυφλοπόντικα, αλλά προσωπικά δεν είμαι αισιόδοξος. Όχι απαραιτήτως από ιδιοσυγκρασία, αλλά από την έλλειψη κάθε ίχνους ζωής αυτού του τυφλοπόντικα. Αναρωτιέμαι μάλιστα μήπως έχει πεθάνει από τις αναθυμιάσεις εκεί κάτω, στα σκοτεινά λαγούμια του. Εν πάσει περιπτώσει, το σουξέ του συγκεκριμένου κειμένου σε σχόλια είναι μία ένδειξη του μεγέθους της αναγνωσιμότητας του blog, αλλά κυρίως της "ευαισθησίας" των αναγνωστών απέναντι στην "απειλή" (ασύμμετρη χωρίς αμφιβολία) διάλυσης της ομάδας, η οποία δεν είναι όμως τόσο άμεση ως ενδεχόμενο.
Θ.
Post a Comment