Wednesday 9 May 2007

Η στάση της αυτονομίας απέναντι στο φιλελευθερισμό

Κατά γενική διαπίστωση, τα κείμενα της ομάδας δεν πρέπει να τα διαβάζει και κανείς μέσα στην κοινωνία, παρά τον αριθμό των αντιτύπων που έχουμε κατά καιρούς μοιράσει. Οι άνθρωποι δεν είναι πια ούτε καν «παθητικοί καταναλωτές ιδεών», όπως έγραφε ο Καστοριάδης, πριν από 40 χρόνια, όταν δικαιολογούσε τη διάλυση του Socialisme ou Barbarie : δεν τις καταναλώνουν πια τις ιδέες, απλώς τις αγνοούν. Οι μόνοι που κοιτάνε τα κείμενά μας είναι κάποιοι ελάχιστοι, γνωστοί μας ως επί το πλείστον. Η τελευταία προκήρυξη που κυκλοφορήσαμε («Κάτω η δικτατορία της απάθειας») προκάλεσε μερικά σχόλια από την πλευρά αυτών των ανθρώπων και γι’ αυτό θεωρούμε καλό να τοποθετηθούμε επί μιας σειράς σημαντικών κατ’ ημάς ζητημάτων, τα οποία ετέθησαν από τα λεγόμενά τους.

Το σημαντικότερο εξ αυτών είναι το σχετικό με τη στάση που οφείλει να κρατά το πρόταγμα της αυτονομίας απέναντι στους νόμους της εκάστοτε ολιγαρχικής και ετερόνομης κοινωνίας μέσα στην οποία δραστηριοποιείται
[1]. Το εν λόγω ζήτημα είναι ύψιστης σημασίας, διότι η απάντηση που του δίνει κανείς είναι αυτή που καθορίζει σε έναν σημαντικό βαθμό τη μορφή της πάλης του επαναστατικού προτάγματος. Δεδομένου μάλιστα ότι δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα –απ’ όσο γνωρίζουμε τουλάχιστον- κάποια πολιτική ομάδα που να προσπάθησε να ακολουθήσει πιστά τις ιδέες του Καστοριάδη[2], ρητή απάντηση στο πρόβλημα του νόμου δεν έχει δοθεί μέχρι σήμερα. Το λέμε αυτό, επειδή –κρίνοντας φυσικά, σε μεγάλο μέρος, και εξ ιδίων- οι τοποθετήσεις του Καστοριάδη επί του ζητήματος είναι πάντοτε ευκαιριακές και καθόλου αναλυτικές, κάτι που εύκολα οδηγεί σε παρεξηγήσεις. Βέβαια για τον Καστοριάδη το πρόβλημα ήταν λυμένο και μάλλον γι’ αυτό δεν κάθισε ποτέ να το συζητήσει αυτό καθεαυτό[3]
. Μια στάση αυτού του είδους μπορεί να είναι αρκετή για έναν φιλόσοφο, σε καμία περίπτωση όμως για μια πολιτική ομάδα. Ας πούμε λοιπόν δυο λόγια.

Το στοιχείο που περιπλέκει τα πράγματα είναι η θεμελιώδης ιδέα που υποστηρίζουν όσοι ακολουθούν τον Καστοριάδη, σύμφωνα με την οποία η κοινωνία, πάντοτε, είτε ρητά –στην αυτονομία- είτε υπόρρητα –στην ετερονομία-, κάνει η ίδια τον εαυτό της. Πρόκειται για την ιδέα της αυτοθέσμισης. Αν βλέπουμε τα πράγματα με αυτό τον τρόπο, οφείλουμε γενικώς να αναγνωρίζουμε ότι το εκάστοτε κοινωνικό σύστημα διατηρείται κάθε φορά, όχι επειδή το κράτος -ή οποιαδήποτε άλλη μορφή διαχωρισμένης εξουσίας- ασκεί βίαιη καταστολή ή πλύση εγκεφάλου στους ανθρώπους, αλλά αντιθέτως επειδή αυτοί οι άνθρωποι βρίσκουν νόημα στους θεσμούς και στις σημασίες του εν λόγω καθεστώτος. Η θέση μας αυτή μας διαφοροποιεί τόσο από τον μαρξισμό, όσο και από τον αναρχισμό, καθώς οι εν λόγω θεωρίες αρνούνται στους ανθρώπους τη δυνατότητα[4] κριτικής σκέψης και ελεύθερης βούλησης –πράγμα φυσικά που κάνουν και οι μεταμοντερνιστικές θεωρίες τύπου Foucault. Αυτή η ουσιώδης διαφορά στο επίπεδο της αντίληψης υφίσταται, όπως είναι φυσικό, και στο επίπεδο της καθεαυτό πολιτικής πράξης. Οι παραδοσιακές ιδεολογίες, επειδή πιστεύουν ότι γνωρίζουν την αλήθεια για την κοινωνία και την ιστορία -την οποία αλήθεια αγνοεί η μέγιστη πλειονότητα της κοινωνίας, λόγω της πλύσης εγκεφάλου που της κάνουν το «Κράτος» ή οι «κεφαλαιοκράτες»-, αυτοδικαιοδοτούνται να προβαίνουν σε βίαιες και έκνομες πράξεις κατά του εκάστοτε υπάρχοντος καθεστώτος, με σκοπό την ανατροπή του. Εξάλλου, επειδή είναι θεωρίες ολιγαρχικές, πιστεύουν ότι η ανατροπή του καθεστώτος θα γίνει υπό την καθοδήγηση –ή απλώς μέσω της δράσης- κάποιων δυναμικών μειοψηφειών, όπως ήταν οι Μπολσεβίκοι στη Ρωσία, οι οποίες θα δράσουν ως μοχλός, παρασύροντας εν συνεχεία και την πεπλανημένη κοινωνία. Με άλλα λόγια, αφού μόνοι τους θα την κάνουν τη δουλειά –η κοινωνική αλλαγή νοείται γι’ αυτούς ως πραξικόπημα-, τίποτε δε τους εμποδίζει να δρουν, με σκοπό να προκαλέσουν οι ίδιοι τις περίφημες «επαναστατικές συνθήκες». Για τις παραδοσιακές ιδεολογίες οι νόμοι της προς ανατροπήν κοινωνίας παραβιάζονται αβίαστα, καθώς δε θεωρούνται δημιούργημα –τουλάχιστον ως προς τον βασικό τους προσανατολισμό και τις αξίες που τους εμπνέουν- της ίδιας της κοινωνίας, αλλά του κράτους και των «Κυριάρχων».

Για εμάς αντιθέτως, επειδή οι νόμοι της εκάστοτε κοινωνίας είναι δημιούργημα του συνόλου των μελών της, πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή. Ακριβώς επειδή δεν είναι ένα προσχηματικό κατασκεύασμα των κυριάρχων, με σκοπό τον αποπροσανατολισμό της κοινωνίας, όπως μας λένε οι συνωμοσιολογικές αναλύσεις των παραδοσιακών ιδεολογιών, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μορφές έκφρασης της βούλησης της κοινωνίας. Πράγμα που σημαίνει ότι, αν έχουμε καπιταλισμό, είναι επειδή η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων θέλει τον καπιταλισμό ή –τουλάχιστον- δεν ενοχλείται από αυτόν, είναι δηλαδή βολεμένη και δεν επιθυμεί κάτι άλλο. Αυτό σημαίνει ότι η παραβίαση των νόμων από την πλευρά μας, βάσει του σκεπτικού ότι διαφωνούμε με τον τρόπο θέσμισης της καπιταλιστικής κοινωνίας, δεν είναι καθόλου αυτονόητη. Για εμάς η αντίσταση και η κριτική στον καπιταλισμό –και σε οποιαδήποτε άλλη μορφή ετερονομίας ή ολιγαρχίας- δεν ταυτίζεται με την παραβίαση των νόμων και των θεσμών του, ούτε συνεπάγεται αυτομάτως αυτήν την παραβατικότητα. Άλλωστε για εμάς, δεδομένου ότι η κοινωνική μεταβολή –η λεγόμενη επανάσταση- είναι κάτι που γίνεται από τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας, η πολιτική νοείται ως κριτική του φαντασιακού της υπάρχουσας κοινωνίας, όχι ως «υλική» (πχ ένοπλη) δράση εναντίων των θεσμών και των νόμων της. Η αναγνώριση, εν ολίγοις, του αυτοθεσμιζόμενου χαρακτήρα της κοινωνίας μας κάνει να μην παραβαίνουμε τους νόμους της, διότι, όντας δημοκρατικοί, αναγνωρίζουμε μια άτυπη μορφή εφαρμογής της αρχής της πλειοψηφίας: η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας «θέλει» την υπάρχουσα θέσμιση, άρα, αν εμείς, που είμαστε μια ισχνή μειοψηφία, παραβαίνουμε τους νόμους της, ενεργούμε ολιγαρχικά.

Το θέμα όμως είναι ότι μια ορθώς εννοούμενη δημοκρατική και αυτόνομη πολιτική δεν μπορεί επουδενί να αρκεστεί σε αυτές τις διαπιστώσεις. Το λάθος μερικών από τους επικριτές μας είναι ακριβώς ότι δεν το βλέπουν αυτό, θεωρώντας πως κι ο ίδιος ο Καστοριάδης σταματάει εδώ. Η αυτόνομη και δημοκρατική πολιτική δεν μπορεί ποτέ να αρκεστεί σε κάτι τέτοιο, για τον απλούστατο λόγο ότι πολλοί από τους νόμους της ετερόνομης κοινωνίας –μιλάμε πάντοτε για φιλελεύθερα καθεστώτα, στα οποία ισχύει το κράτος δικαίου- είναι αντίθετοι με τα ιδανικά και τις αρχές της, ακόμα κι αν δε θίγουν με άμεσο τρόπο τους ίδιους τους υποστηρικτές της. Σε κάποιες περιπτώσεις η παράβαση κάποιων νόμων είναι επιβεβλημένη, όχι τόσο για λόγους πολιτικής επιβίωσης –καθώς είπαμε ότι μιλάμε για φιλελεύθερα καθεστώτα-, όσο για λόγους αντίδρασης και προπαγάνδισης διά του παραδείγματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις τί κάνει η δημοκρατική επαναστατική ομάδα; Κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια, αρκούμενη στην επιχειρηματολογία της προηγούμενης παραγράφου; Φυσικά και όχι. Τότε, όμως, θα πουν οι παρερμηνεύοντες «από τα δεξιά» τον Καστοριάδη, η ομάδα παύει να είναι δημοκρατική και πάει με τον αναρχισμό. Αυτό το επιχείρημα δείχνει σωστό εκ πρώτης όψεως και γι’ αυτό χρειάζεται μια αναλυτική του αναίρεση.

Αυτό το επιχείρημα θα έστεκε, μόνο αν παραβλέπαμε κάποιες θεμελιώδεις πραγματικότητες τις οποίες ο Καστοριάδης ποτέ δεν ξεχνούσε. Καταρχήν ότι οι φιλελεύθερες κοινωνίες[5] είναι όχι μόνο ολιγαρχικές αλλά και ετερόνομες –όχι εξολοκλήρου, αλλά σε μεγάλο βαθμό. Αυτό σημαίνει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από τους αρχηγούς των γραφειοκρατικών λόμπυς που διοικούν την ολιγαρχία, όχι από την κοινωνία. Επίσης, οι εν λόγω αποφάσεις λαμβάνονται εξ ορισμού με τρόπο «αδιαφανή», στους διαδρόμους και στα πηγαδάκια. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και στο στενά πολιτικό –τουτέστιν στο συνταγματικό ή νομικό- επίπεδο, η εγκυρότητα της φιλελεύθερης ολιγαρχίας είναι αμφισβητούμενη. Πρόκειται για τη λεγόμενη «μεταφυσική της αντιπροσώπευσης»[6]: κάθε τέσσερα χρόνια, βάσει ενός μυστηρίου ανάλογου της Θείας Ευχαριστίας, η λαϊκή βούληση μετουσιώνεται και μέσω της κάλπης –η οποία στο εσωτερικό της έχει ένα πλήθος από υπερευαίσθητα μηχανήματα, ακόμα κι αν φαίνεται διαφανής με μια πρώτη ματιά-, μεταγγίζεται στους εγκεφάλους των αρχηγών του κόμματος που νίκησε στις εκλογές. Ταυτόχρονα, ακόμα και στο ευτελές επίπεδο όπου η κοινωνία μπορεί να πάρει άμεσα κάποιες «αποφάσεις» -μιλάμε για το επίπεδο της ψήφισης κόμματος και βουλευτών-, αυτές οι κουτσοαποφάσεις λαμβάνονται, όχι μόνο μέσα στην πλήρη άγνοια (αφού τα κόμματα λένε εξορισμού ψέματα προεκλογικώς), αλλά και βάσει κριτηρίων ως επί το πλείστον ανορθολογικών και αντιπολιτικών (διορισμοί, ρουσφέτια, οικογενειακή συνήθεια κλπ). Έτσι και στο ουσιαστικότερα πολιτικό επίπεδο η φιλελεύθερη κοινωνία δε μπορεί να θεωρείται πολιτικώς υπεύθυνη –πράγμα εξάλλου που φαίνεται και απ’ το ποιους εκλέγει, για να την κυβερνούν. Σε όλα αυτά πρέπει να συνυπολογίσουμε και τον πολύ μικρό αριθμό από τον οποίον τελικά εκλέγονται οι εκάστοτε κυβερνώντες, δεδομένης αφενός της πολύ μεγάλης αποχής και αφετέρου του συστήματος της ενισχυμένης αναλογικής που εφαρμόζεται σε χώρες όπως η Ελλάδα.

Αυτές οι διαπιστώσεις μας λύνουν τα χέρια και επιτρέπουν στη δημοκρατική πολιτική δράση να αποφεύγει τις αγκυλώσεις και τις παρεξηγήσεις. Το θέμα λοιπόν που τίθεται είναι αυτό του τρόπου διεξαγωγής της παράβασης των νόμων, όπου αυτό κρίνεται σκόπιμο. Την απάντηση τη δίνει ο ίδιος ο φιλελευθερισμός: πρόκειται για το περίφημο δικαίωμα στην πολιτική ανυπακοή, ως πτυχή του γενικότερου δικαίου της αντίστασης (jus resistentiae). Η πολιτική ανυπακοή είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα από την ποινική παραβατικότητα για τρεις βασικούς λόγους: πρώτον, επειδή έχει πολιτικό χαρακτήρα και γίνεται με σκοπό την προπαγάνδα διά του παραδείγματος, δεύτερον, επειδή έχει πολιτικά και όχι ιδιωφελή κίνητρα, αφού ζητά την αλλαγή του εκάστοτε επίμαχου νόμου και όχι την εξαίρεση από αυτόν και τρίτον, επειδή γίνεται επώνυμα, πρόθυμη να αναλάβει τις νομικές συνέπειες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αντιρρησίες συνείδησης ή οι ολικοί αρνητές στράτευσης, οι οποίοι κάθονται και υφίστανται τις συνέπειες των πράξεών τους, ενώ κάλλιστα θα μπορούσαν να πάρουν το λεγόμενο «τρελόχαρτο»
[7]. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για πλήθος άλλων ζητημάτων. Ταυτόχρονα, η πολιτική ανυπακοή, όπως τουλάχιστον την εννοούμε εμείς, διαφέρει ουσιωδώς και από την ποινική παραβατικότητα που απλώς παίρνει πολιτικό προκάλυμμα. Κι αυτό όχι μόνο επειδή δεν γίνεται ανώνυμα, όπως είπαμε προηγουμένως, αλλά και γιατί θέτει, κατόπιν πολιτικού στοχασμού, συγκεκριμένα κριτήρια που ορίζουν πότε ένας νόμος είναι παραβιάσιμος και πότε όχι: η επιχειρηματολογία που αναπτύξαμε παραπάνω, κάνοντας κριτική στον τρόπο χειρισμού του θέματος από πλευράς παραδοσιακών ιδεολογιών, δεν γίνεται, με σκοπό την –μαζοχιστική τελικά- υποταγή σε οποιονδήποτε νόμο, είτε είναι δίκαιος είτε όχι, αλλά αντιθέτως με σκοπό τον καθορισμό ρητών, σαφών και συγκεκριμένων κριτηρίων βάσει των οποίων η πολιτική ανυπακοή διατηρεί τον πολιτικό της χαρακτήρα και δεν εκφυλίζεται σε παραβατικότητα.

Ο Καστοριάδης λέει σε μια συνέντευξή του: «Εγώ ο Καστοριάδης, δε θεωρώ τον εαυτό μου ηθικά και πολιτικά υποχρεωμένο να τηρώ κανέναν νόμο του υπάρχοντος Γαλλικού κράτους, κανέναν». Και όταν η συνομιλήτριά του τον αποκαλεί «αναρχικό», αυτός απορρίπτει τον χαρακτηρισμό, λέγοντας ότι δεν θεωρεί δημοκρατικό τον τρόπο ψήφισης των νόμων και πως γι’ αυτόν τον λόγο υπακούει μόνο στους νόμους των οποίων εγκρίνει το περιεχόμενο (φέρνει το παράδειγμα της απαγόρευσης του φόνου)
[8]. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η επαναστατική ομάδα οφείλει να έχει δύο ειδών κριτήρια αξιολόγησης του εκάστοτε νόμου: ένα «μορφικό» και ένα «περιεχομενικό»· το πρώτο αναφέρεται στον τρόπο ψήφισης του νόμου, ενώ το δεύτερο στο φαντασιακό του περιεχόμενο. Είναι προφανές ότι στο κοινωνικοϊστορικό πεδίο μορφή και περιεχόμενο δεν είναι απολύτως διαχωρίσιμα. Παρ’ όλα αυτά, στο βαθμό που είναι, η διάκρισή τους δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παραβλέπεται. Πρακτικά αυτό σημαίνει το εξής: ως δημοκρατική ομάδα, από μορφικής απόψεως απορρίπτουμε όλους ανεξαιρέτως τους νόμους της σύγχρονης κοινωνίας, διότι έχουν ψηφισθεί, αν όχι ετερόνομα, τουλάχιστον ολιγαρχικά· από περιεχομενικής απόψεως όμως εγκρίνουμε ένα πολύ σημαντικό ποσοστό τους, επειδή συμφωνούμε με τις αρχές και τις αξίες που ενσαρκώνουν. Κρίνοντας λοιπόν βάσει και των δύο κριτηρίων, επιλέγουμε νηφάλια και με απολύτως πολιτικά κριτήρια, πού ενδείκνυται και πού όχι η πολιτική ανυπακοή. Αν θέλουμε μάλιστα να είμαστε πιο σαφείς, θα έπρεπε να πούμε ότι για την αυτονομία μετρά περισσότερο –ποτέ όμως αποκλειστικά- το περιεχομενικό κριτήριο. Ακραίο παράδειγμα ο νόμος μιας δημοκρατικής κοινωνίας που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα ή –παράδειγμα υποθετικό όχι όμως και τόσο ακραίο- η διά δημοψηφίσματος απόφαση να εκδιωχθούν οι μετανάστες από την επικράτεια ενός κράτους[9]. Με βάση αυτό το σχήμα η δημοκρατική πολιτική μπορεί να συνεχίσει να επιβιώνει. Το λέμε αυτό, διότι εδώ και κάποια χρόνια, μετά την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων και την κατάρρευση των παραδοσιακών ιδεολογιών, η παγκόσμια πολιτική «σκέψη» -μεταμοντερνιστική και παραδοσιακά φιλελεύθερη[10]- δεν κάνει τίποτε άλλο απ’ το να επαναλαμβάνει τον γνωστό –και χυδαίο –εκβιασμό : όποιος δεν είναι με τη φιλελεύθερη ολιγαρχία, είναι με τα γκουλάγκ· όποιος δεν είναι με τον κοινοβουλευτισμό, είναι φασίστας κλπ. Ο (πολιτικός) φιλελευθερισμός νόμισε πως ξεμπέρδεψε, μια για πάντα, με τους αντιπάλους του, βλέποντας τα ολοκληρωτικά καθεστώτα να καταρρέουν. Με αυτό δεν αποδεικνύει παρά την αδυναμία του να κατανοήσει το πρόταγμα της αυτονομίας και την πραγματική δημοκρατία –πράγματα γνωστά σε παλαιότερους φιλελεύθερους. Το ωραίο της υπόθεσης είναι ότι οι φιλελεύθεροι υποστηρίζουν τον εκβιασμό τους –ο οποίος τους προστατεύει ενάντια στον φασισμό-, χρησιμοποιώντας το κατεξοχήν φασιστικό επιχείρημα: σταματήστε να αμφισβητείτε τον κοινοβουλευτισμό, γιατί θα έρθει ο φασισμός· υπάρχει κοινωνική αναταραχή, ο Le Pen κι ο Καρατζαφέρης ανεβαίνουν, οι αναρχικοί πετάνε μολότοφ, άρα κάποιος πρέπει να βάλει την κοινωνία στο γύψο[11]. Προφανώς, είναι ένα εκατομμύριο φορές προτιμότερο –δεν τίθεται καν ζήτημα- να φορέσουμε τον γύψο της φιλελεύθερης ολιγαρχίας –ο οποίος είναι μάλλον απλή γάζα και όχι γύψος-, παρά αυτόν της δικτατορίας ή του ολοκληρωτισμού. Παρ’ όλα αυτά όμως δεν μπορούμε να μην καταγγείλουμε όλη αυτή την κατάσταση.

Να πούμε επίσης, κλείνοντας, ότι, ακριβώς επειδή κανείς μέχρι τώρα –απ’ όσο ξέρουμε- δεν έχει κάτσει να σκεφτεί με προσοχή το ζήτημα που συζητήσαμε σε αυτό το κείμενο, το αυτόνομο και δημοκρατικό πρόταγμα ως πολιτική τάση, αλλά και το πολιτικό μέρος της φιλοσοφίας του Καστοριάδη επίσης, ως πολιτική θεωρία, παρερμηνεύονται διαρκώς, προς δύο κατευθύνσεις: μια «αριστερή», η οποία ερμηνεύει τον Καστοριάδη από σκοπιά αναρχική και μια «δεξιά», η οποία τον ερμηνεύει από σκοπιά φιλελεύθερη. Η πρώτη τάση βασίζεται αποκλειστικά και μόνον στην κριτική του στη φιλελεύθερη ολιγαρχία, ενώ η δεύτερη κρατάει μόνο την κριτική του στα σοβιετικά καθεστώτα και στις παραδοσιακές επαναστατικές ιδεολογίες. Απέναντι στον νόμο η πρώτη τάση κρίνει αποκλειστικά και μόνο βάσει του περιεχομενικού κριτηρίου, ενώ η δεύτερη αποκλειστικά βάσει του μορφικού. Η αυτονομία πρέπει να πολεμήσει και τις δύο αυτές τάσεις, γνωρίζοντας ότι η ισορροπία που πρέπει να διατηρήσει είναι ιδιαιτέρως επισφαλής. Από τη στιγμή που η ριζοσπαστικότητά της την καθιστά αδιανόητη για τον περισσότερο κόσμο, η τοποθέτησή της πρέπει να χαρακτηρίζεται, με παραδοσιακούς όρους, ως το κέντρο, ανάμεσα στον αναρχομαρξισμό, από τη μια πλευρά, και στη φιλελεύθερη ολιγαρχία από την άλλη.








[1] Η ομάδα έχει τοποθετηθεί αναλυτικά επί του ζητήματος σε επιστολή της προς την ομάδα terminal 119 για την κοινωνική και ατομική αυτονομία το καλοκαίρι του 2006. Εδώ συνοψίζουμε και αναπτύσσουμε περαιτέρω όσα είχαμε πει σ’ εκείνη την ευκαιρία.

[2] Στο κείμενο πρόσφατης εισήγησής του στη Βιέννη ο David Curtis αναφέρθηκε στις ομάδες που προσπαθούν ανά τον κόσμο να διαδώσουν τις ιδέες της αυτονομίας. Μετά και τη διάλυση της βραχύβιας παρισινής ομάδας «Le faire pensant» πρέπει να είμαστε –δυστυχώς- η μόνη από τις εν λόγω ομάδες που έχει σαφή πολιτικό προσανατολισμό. Βλ. D. Curtis, “Unities and Tensions in the Work of Cornelius Castoriadis. With Some Considerations on the Question of Organization”, σ. 15.

[3] Είναι πιθανό ότι αναλύσεις αυτού του τύπου θα υπάρχουν στο σεμινάριο των ετών 1985-86 με τίτλο (Αρχαίο) Ελληνικό και σύγχρονο πολιτικό φαντασιακό και σε εκείνο το έργο που έλεγε ότι έγραφε –την δεκαετία του 1980- «για την πολιτική» (Χώροι του ανθρώπου, Αθήνα, Ύψιλον, 1995, σ. 151, υπ. 4).

[4] Τονίζουμε ότι μιλάμε μόνο για δυνατότητα. Ο άνθρωπος είναι μεν εκ των πραγμάτων ον δημιουργικό, καθώς «έχει» ψυχή και ριζική φαντασία, αλλά είναι μόνο δυνάμει ον αυτοστοχαστικό και ουσιαστικά ελεύθερο. Μπορεί μεν ανά πάσα στιγμή, χάρις στη ριζική του φαντασία –και στο συλλογικό επίπεδο χάρις στο ριζικό φαντασιακό της κοινωνίας- να απελευθερωθεί από τον διανοητικό του εγκλεισμό, αλλά σχεδόν ποτέ δεν το κάνει, όπως τουλάχιστον μας το δείχνει η ιστορία. Δεδομένου ότι η κοινωνία πάντοτε αυτοθεσμίζεται, είτε το ξέρει είτε όχι, είναι αυτονόητο ότι είναι «ελεύθερη» και ότι διαθέτει «βούληση» η οποία της επιτρέπει να «κάνει» «επιλογές» και να «παίρνει» «αποφάσεις»· όλες αυτές οι λέξεις όμως παίρνουν την πραγματική τους σημασία μόνο στην περίπτωση μιας αυτόνομης κοινωνίας, μιας κοινωνίας δηλαδή η οποία αυτοθεσμίζεται ρητά και συνειδητά. Υπό το φως αυτών των παρατηρήσεων θα πρέπει να διαβάζεται η τελευταία παράγραφος του κειμένου μας «Σχετικά με την πολιτική και τη δημοκρατία», όπου και γίνεται λόγος περί «επιλογής».

[5] Αυτές των οποίων το πολίτευμα λέγεται «republic» στις λατινογενείς γλώσσες, προερχόμενο απ’ το ρωμαϊκό res publica. Οι Έλληνες ολιγαρχικοί αποκαλούν το ελληνικό πολίτευμα «Ελληνική δημοκρατία», παρ’ ότι στα αγγλικά μεταφράζεται ως Greek Republic. Αν εξαιρέσουμε μερικές τάσεις που συνειδητά αποκαλούν την republic «democracy», οι περισσότεροι εδώ στην Ελλάδα μπερδεύονται λόγω της μη ύπαρξης ελληνικής λέξης αντίστοιχης του republic.

[6] Βλ. την προκήρυξή μας Κάτω η δικτατορία της απάθειας, όπως επίσης και τα εξής κείμενα του Καστοριάδη: «Η πολιτική σήμερα» από τον Θρυμματισμένο κόσμο και «Quelle démocratie?» από το Figures du pensable.

[7] Δεν είναι τυχαίο ότι τα μιλιταριστικά γουρούνια δεν δείχνουν καμία εκτίμηση γι’ αυτή τη θαρραλέα στάση. Όσο εκδικαζόταν ακόμη η υπόθεση του Γ. Μοναστηριώτη, ο οποίος αποχώρησε από το στράτευμα για λόγους συνείδησης, δύο μέλη της ομάδας μας που είχαμε πάει να παρακολουθήσουμε μία από τις δίκες του, παρακολουθήσαμε –περιμένοντας τη σειρά του Μοναστηριώτη- την εκδίκαση της υπόθεσης ενός άλλου λιποτάκτη, ο οποίος είχε εγκαταλείψει το στράτευμα για λόγους ιδιοτελείς. Αφού έγλειψε τους δικαστές, χρησιμοποιώντας χονδροειδώς ψευδείς δικαιολογίες, απαλλάχθηκε απ’ τις κατηγορίες, επιβαρυνόμενος μόνο με τα δικαστικά έξοδα. Αντίθετα, ο Γ. Μοναστηριώτης καταδικάστηκε σε ποινή 2 χρόνων με αναστολή.

[8] Μέρος του συγκεκριμένου αποσπάσματος παραθέτει ο Ν. Ηλιόπουλος στο βιβλίο του Νέοι δρόμοι για τη δημοκρατική σκέψη. Κριτική παρουσίαση του πολιτικού στοχασμού του Κορνήλιου Καστοριάδη, Αθήνα, Θεμέλιο, 2005, σ. 21, υπ. 14.

[9] Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι το ναζιστικό κόμμα πήρε την εξουσία με απολύτως νόμιμα μέσα, κερδίζοντας στις εκλογές, κάτι που θα μπορούσε να είχε γίνει και στην Ελλάδα, μετά την αποχώρηση των ναζί, αν το ΚΚΕ κατέβαινε στις εκλογές και δεν πήγαινε στα βουνά.

[10] Ο παραδοσιακά ρεπουμπλικάνος R. Wolin επανειλημμένως εγκωμιάζει τους λεγόμενους «νέους φιλοσόφους», B. Henri-Lévy και A. Glucksmann, ξεχνώντας ίσως το ότι οι εν λόγω κύριοι είναι εχθροί του Διαφωτισμού γενικώς και συκοφάντες του Rousseau ειδικώς: R. Wolin, Η γοητεία του ανορθολογισμού. Το ειδύλλιο της διανόησης με τον φασισμό, από τον Νίτσε στον μεταμοντερνισμό, μτφρ. Μ. Φιλιππακοπούλου, Αθήνα, Πόλις, 2007, σ. 14, 54 κλπ. Ο κος Glucksmann ειδικά απεδείχθη και ένθερμος οπαδός του Sarkozy. Το προεκλογικό πρόγραμμα του Sarkozy, που έθετε στο κέντρο του την ασφάλεια και όχι την ελευθερία, είναι βαθιά αντιδημοκρατικό και αντιφιλελεύθερο, εντελώς αντίθετο προς τις ιδέες του Rousseau και της Γαλλικής Επανάστασης. Γι’ αυτό και προεκλογικώς κυκλοφόρησε στη Γαλλία ένα σατυρικό κολλάζ με τον Sarkozy σε σώμα Robocop, ως λεζάντα στο οποίο ήταν γραμμένη η εξής παράφραση των τριών θεμελιωδών αξιών της Γαλλικής Επανάστασης: «ελευθερία, ισότητα, ασφάλεια».

[11] Όπως έλεγε ο Hitler, σ’ έναν λόγο του 1932: «Το Έθνος μας είναι σε αναβρασμό. Οι φοιτητές επαναστατούν και διαπράττουν βιαιότητες. Οι κομμουνιστές επιζητούν να καταστρέψουν τη χώρα μας. Χρειαζόμαστε Νόμο και Τάξη… Ναι, χωρίς Νόμο και Τάξη το έθνος μας δεν μπορεί να επιζήσει». Τα ίδια υποστηρίζει στη Γαλλία το γκλυκσμανικοσαρκοζικό μπλοκ στο οποίο αναφερθήκαμε προηγουμένως.

30 comments:

Anonymous said...

Λέτε πιο πάνω πως "το εκάστοτε κοινωνικό σύστημα διατηρείται κάθε φορά, όχι επειδή το κράτος -ή οποιαδήποτε άλλη μορφή διαχωρισμένης εξουσίας- ασκεί βίαιη καταστολή ή πλύση εγκεφάλου στους ανθρώπους, αλλά αντιθέτως επειδή αυτοί οι άνθρωποι βρίσκουν νόημα στους θεσμούς και στις σημασίες του εν λόγω καθεστώτος." Και σε μια δικτατορία το ίδιο συμβαίνει όμως? Πως ακριβώς το εννοείτε, μην το παρεξήγησα γι'αυτό.

ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ή ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ said...

Εύλογη η απορία σου. Μια δικτατορία χρησιμοποιεί την καταστολή, αλλά αυτό δε σημαίνει πάντοτε ότι αυτή η καταστολή της είναι και απαραίτητη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δικατατορία του Μεταξά ή η Χούντα, όπου μέχρι το '73 οι άνθρωποι ήταν γενικώς βολεμένοι και δεν εξεγείρονταν. Το ίδιο ισχύει και για τον Περόν στην Αργεντινή, ο οποίος ήταν λαοφιλής. Οι δικτατορίες σώζονται από την καταστολή μόνο σε περιπτώσεις όπου ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας αντιτίθεται στο καθεστώς τους, όπως έγινε για παράδειγμα κατά την περίοδο 1917-1921, όπου, μετά το πραξικόπημα του Λένιν και κατά τα πρώτα βήματα οικοδόμησης του ολοκληρωτισμού, η Ρωσία ταλανιζόταν από συνεχείς εξεγέρσεις, ειδικά κατά την περίοδο του εμφυλίου, με πιο γνωστή και χαρακτηριστική αυτή την Κροστάνδης. Ακόμα κι εκεί όμως, το γεγονός πως το καθεστώς των Μπολσεβίκων δεν έπεσε, δείχνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας το΄"ήθελε" -η τουλάχιστον δεν πολυενοχλούταν.

Γενικώς εμείς κρίνουμε τα πράγματα θέτωντας στο κέντρο της ανάλυσής μας αυτό που ο Καστοριάδης ονομάζει "φαντασιακό στοιχείο": δηλ. ότι ο άνθρωπος χρειάζεται κάποιο νόημα, για να μην τρελαθεί, νόημα που του το δίνει η κοινωνία. Αν δε βρίσκει νόημα μέσα σε μια κοινωνία ή αν το νόημα πιου αυτή του προσφέρει δεν τον καλύπτει, τότε προσπαθεί να την αλλάξει. Αυτό εννοούμε χονδρικά όταν λέμε ότι ακόμη και η καταστολή λειτουργεί μόνο όταν το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας είναι είτε υπέρ του καθεστώτος είτε αδιάφορο απέναντι στους εξεγερμένους ή τους επαναστάτες. Γιατί σε περιόδους όπου το μεγάλυτερο ποσοστό της κοινωνίας είναι υπέρ της αλλαγής η καταστολή δε λειτουργεί: οι στρατιώτες που έχουν σταλεί, για να κατπνίξουν την εξέγερση, συναδελφώνονται με το πλήθος κλπ (όπως στην περίπτωση της Ουγγαρίας του '56).

Γενικώς η επιμονή μας στο ότι η καταστολή δεν είναι κάτι εξωανθρώπινο, που δρα ανεξάρτητα από τις επιθυμίες και τους πόθους των ανθρώπων, έχει ως στόχο να χτυπήσει τις αναρχικές και μαρξιστικές ιδέες που ρίχνουν το φταίξιμο στο "Κράτος": γιατί ο κόσμος δεν επεναστατεί; Γιατί τον χειραγωγεί η Κυριαρχία κλπ κλπ. Ελπίζω να σε κάλυψα στοιχειωδώς.

Νίκος

Anonymous said...

Θα χρησιμοποιήσω κι εγώ την ίδια παράγραφο που χρησιμοποίησε και ο προηγούμενος ανώνυμος για να κάνω την ερώτηση μου, μια που θεωρώ οτι έχει κεντρική σημασία στην ανάπτυξη των θέσεων σας."Αν βλέπουμε τα πράγματα με αυτό τον τρόπο, οφείλουμε γενικώς να αναγνωρίζουμε ότι το εκάστοτε κοινωνικό σύστημα διατηρείται κάθε φορά, όχι επειδή το κράτος -ή οποιαδήποτε άλλη μορφή διαχωρισμένης εξουσίας- ασκεί βίαιη καταστολή ή πλύση εγκεφάλου στους ανθρώπους, αλλά αντιθέτως επειδή αυτοί οι άνθρωποι βρίσκουν νόημα στους θεσμούς και στις σημασίες του εν λόγω καθεστώτος."
Μου είναι δύσκολο να πιστέψω οτι
όλοι οι καπιεσμένοι βρίσκουν νόημα στους θεσμούς και στις σημασίες ενος ολιγαρχικού καθεστώτος,όπως ονομάζει τις σύγχρονες δημοκρατίες ο Καστοριάδης-και αναφέρομαι στα περιθωριοποιημένα στρώματα,τους άνεργους,τους μετανάστες κλπ και λιγώτερο στα μικροαστικα στρώματα-ένα καθεστώς που δημιουργε ανισότητα,αποκλεισμό,οπισθοδρόμηση.Αυτό δεν είναι μια μορφή βίας;
Η ερώτηση μου όμως είναι η εξής:
σε μια κοινωνία που δεν είναι πραγματικά δημοκρατική αλλά ολιγαρχική και με μια παιδεία που κατασκευάζει υπηκόους,πώς θα ανθίσει το πρόταγμα της αυτονομίας και θα δημιουργήσει αυτόνομα σκεφτόμενους και πραγματικά δημοκρατικούς πολίτες,όταν κατα τον Καστοριάδη,η ατομική αυτονομία κατακτάται μέσα απο την άσκηση της σε μια ήδη αυτόνομη κοινωνία;Και πώς θα γίνει αυτή η κοινωνία όταν δεν δημιουργεί η ίδια τις προυποθέσεις για κάτι τέτοιο;Τα σπέρματα της αυτονομίας που αναφέρει ο Καστοριάδης οτι υπήρξαν μέσα στην ιστορία -κοινωνικά κινήματα κλπ-δεν βλέπουμε σημερα οτι έχουν σχεδόν εκλείψει;
Και μία ακόμα ερώτηση:τι γνώμη έχει η "πολιτικη ομάδα αυτονομία" για το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης ή εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης και για την ομάδα των Ανυπάκουων(Disobbedienti)-αν την ξέρει- η οποία δρά στην Ιταλία;

ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ή ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ said...

Το γεγονός πως κι ο δεύτερος «ανώνυμος» φίλος χρησιμοποεί την ίδια παράγραφο απ’ το κείμενό μας και θέτει μια ερώτηση ανάλογη με αυτή του προηγούμενου «ανώνυμου» δείχνει την κεντρικότητα του ζητήματος, πράγμα το οποίο μας βρίσκει φυσικά σύμφωνους. Το θέμα όμως είναι με ποιον τρόπο θα τοποθετηθούμε επί του ζητήματος. Σε συνέχεια όσων είπα στην προηγούμενη τοποθέτησή μου, απαντώ στα τρία ερωτήματα του ανώνυμου Νο 2:

Α) Νομίζω ότι ο τρόπος με τον οποίο θέτεις το ερώτημά σου ήδη έχει αποφασίσει για την απάντηση που –ρητά ή άρρητα- τείνεις να του δώσεις. Γράφεις: «Μου είναι δύσκολο να πιστέψω οτι
όλοι οι καπιεσμένοι βρίσκουν νόημα στους θεσμούς και στις σημασίες ενος ολιγαρχικού καθεστώτος,όπως ονομάζει τις σύγχρονες δημοκρατίες ο Καστοριάδης-και αναφέρομαι στα περιθωριοποιημένα στρώματα,τους άνεργους,τους μετανάστες κλπ και λιγώτερο στα μικροαστικα στρώματα-ένα καθεστώς που δημιουργε ανισότητα,αποκλεισμό,οπισθοδρόμηση.Αυτό δεν είναι μια μορφή βίας;». Προσυπογράφοντας φυσικά το αυτονόητο συμπέρασμα ότι η οικονομική καταπίεση και εκμετάλλευση είναι μια μορφή βίας, θέλω να εστιάσω την προσοχή στον επιθετικό προσδιορισμό «καταπιεσμένοι» που χρησιμοποιείς. Όταν έγραψα προηγουμένως ότι, όταν δεν επαναστατούν –ή όταν η κοινωνία δεν καταρρέει «εσωτερικώς», βαλτώνοντας και οδηγούμενη στο τέλμα, όπως συμβαίνει σήμερα- οι άνθρωποι βρίσκουν νόημα στους θεσμούς της, εννοούσα ότι, ακόμα κι αν για εμάς το καθεστώς μιας τέτοιας κοινωνίας φαντάζει καταπιεστικό ή βάρβαρο, για έναν άνθρωπο που βρίσκει νόημα στις αξίες του είναι εντελώς άλλο πράγμα. Μπορεί, πχ, εμάς να μας φαίνεται βάρβαρος ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τις γυναίκες η ισλαμική ιδεολογία και τα καθεστώτα που εμπνέονται από αυτές, αλλά –δυστυχώς- οι περισσότερες μουσουλμάνες γυναίκες ούτε αισθάνονται, ούτε βιώνουν κάποια καταπίεση, καθώς έχουν ανατραφεί έτσι ώστε να τους φαίνεται αυτονόητο. Εν ολίγοις: δεν πρέπει να θεωρούμε αυτονότητο το φαντασιακό βάσει του οποίου ΕΜΕΙΣ κρίνουμε τα πράγματα. Για εμάς η φιλελεύθερη ολιγαρχία ή ο καπιταλισμός είναι καθεστώτα ανισότητας και εκμετάλλευσης. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι τα βλέπου έτσι. Κι αυτό ισχύει ακόμα και –τολμώ μάλιστα να προσθέσω, κρίνοντας από τη σύγχρονη κατάσταση: κυρίως- για αυτούς που πλήττονται «αντικειμενικά» περισσότερο (από οικονομικής άποψης: μετανάστες, άνεργοι κλπ). Αυτό που έχει σημασία είναι να καταργήσουμε την έννοια της αντικειμενικότητας σε ό,τι αφορά στη συζήτηση των κοινωνικοϊστορικώς δημιουργιών. Δεν υπάρχει «αντικειμενικά», εκτός κι αν είμαστε αναρχικοί ή μαρξιστές και πιστεύουμε ότι ο άνθρωπος έχει μια καθορισμένη φύσει που τον κάνει να ρέπει προς την εξεγερτικότητα, όπως λέει ο Μπακούνιν.

Β) Το δεύτερο ερώτημά σου είναι ακόμα πιο σημαντικό. Το παράδοξο που περιγράφεις είναι φαινομενικό και ισχύει μόνο για την παραδοσιακή λογική και οντολογία, στις οποίες αντιτίθεται η φιλοσοφία του Καστοριάδη. Για την παραδοσιακή οντολογία, η οποία επεκτείνει την αιτιότητα σε όλα τα πεδία του Είναι, άρα και στο πεδίο της ιστορίας και της κοινωνίας, το φαινόμενο της δημιουργίας, δηλαδή η «ξαφνική» ανάδυση του ριζικά καινούργιου, αυτού που ποτέ πριν δεν είχε υπάρξει και αυτού που δε μπορεί να αναχθεί σε ό,τι υπήρχε πριν την εμφάνισή του, είναι αδιανόητο. Διότι όπου υπάρχει αιτιότητα –και γενικώς σχέσεις αναγωγής του ενός στοιχείου στο άλλο- δεν υπάρχει δημιουργία. Στο κοινωνικοϊστορικό πεδίο όμως υπάρχει δημιουργία, καθώς, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, η ιστορία/κοινωνία είναι δημιουργία. Εν προκειμένω: η αυτόνομη διαπαιδαγώγηση των ατόμων προϋποθέτει την ύπαρξη μιας αυτόνομης κοινωνίας και η ύπαρξη και λειτουργία μιας αυτόνομης κοινωνίας προϋποθέτει την ύπαρξη αυτόνομων ατόμων. Δηλαδή τίποτε απ’ τα δύο δεν μπορεί να τεθεί ως θεμελιωτικό του άλλου, καθώς και τα δύο προϋποθέτουν το ένα το άλλο. Είναι αυτό που ο Καστοριάδης ονόμαζε «κύκλο της δημιουργίας» ή φαινόμενο της «αντικειμενικής ανακλαστικότητας» (και σε ό,τι αφορά ειδικότερα στην περίπτωσή μας, «κύκλο της πράξης»): η «αιτία» προϋποθέτει το «αποτέλεσμα» («λήψη του ζητουμένου» σύμφωνα με την παραδοσιακή λογική). Βάσει αυτών δεν υπάρχει «εξήγηση» του πως αναδύεται η αυτονομία –όπως φυσικά και οποιαδήποτε άλλη κοινωνικοϊστορική δημιουργία ή οποιαδήποτε έμπνευση ή καινούργια ιδέα στο ατομικό επίπεδο. Πρόκειται περί σχάσης των ρυθμών της ετερονομίας –ή γενικά του έκάστοτε ήδη υπάρχοντος- και ξαφνικής εμφάνισης του καινούργιου. Μόνο εκ των υστέρων μπορούμε να το περιγράψουμε/ερμηνεύσουμε, ποτέ όμως να το εξηγήσουμε. Εν ολίγοις: Η επιθυμία των ανθρώπων να ζήσουν σε μια αυτόνομη κοινωνία προϋποθέτει την απελευθέρωση της φαντασίας τους, ως συνθήκη που θα τους επιτρέψει να φανταστούν/δημιουργήσουν αυτήν τους την επιθυμία. Την ίδια στιγμή όμως η φαντασία προϋποθέτει τη βούληση/επιθυμία ως δύναμη που την θέτει σε κίνηση. Δεν υπάρχει προκαθορισμένη φόρμουλα για το πώς θα δημιουργηθεί, αν ποτέ δημιουργηθεί, μια αυτόνομη κοινωνία. Οι άνθρωποι αλλάζουν τον εαυτό τους αλλάζοντας την κοινωνία και αλλάζουν την κοινωνία αλλάζοντας τον εαυτό τους.

(Αυτό το πολύ σημαντικό ζήτημα το έχουμε επανειλημμένα θέσει ως ομάδα και γι’ αυτό και στο κείμενο με αφορμή το οποίο συζητάμε τώρα κάνουμε αναφορά στην τελευταία παράγραφο του «Σχετικά με την πολιτική και τη δημοκρατία», η οποία είχε προκαλέσει ανάλογες συζητήσεις).

Γ) Σχετικά με το λεγόμενο κίνημα κατά της παγκοσμιοποίσησης η ομάδα δεν έχει εκφράσει επίσημα κάποια άποψη και γι’ αυτό θα εκφράσω προσωπικές απόψεις. Είναι βέβαια αυτονόητο ότι οι απόψεις μου απηχούν στον έναν ή τον άλλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο βλέπει τα πράγματα η ομάδα. Το εν λόγω κίνηαμ μου φαίνεται ότι είναι ένα μείγμα ιστορικών απολιθωμάτων (μαρξιστές και αναρχικοί), μεταμοντερνισμού (Ζίζεκ, Νέγκρι κλπ), lifestyle επαναστατικού τουρισμού και ιδεών καθαρά αντιδραστικών (όπως οι ακροδεξιοί και χριστιανοί εχθρόι της παγκοσμιοποίησης ή ο Μποβέ). Η πεποίθηση όσων συμμετέχουν στο εν λόγω κίνημα ότι «όσο περισσότεροι, τόσο καλύτερα» τους οδηγεί στην απόλυτη αδράνεια και στο απόλυτο ιδεολογικό κενό, καθώς τους απαγορεύει να κάνουν αποκλεισμούς και πολιτική κριτική: κουτσοί στραβοί στον Άγιο Παντελεήμονα δηλαδή (η διακύρηξη του ΕΚΦ είναι σχεδόν αναρχιή μάλιστα, καθώς βασίζεται στη συναίνεση). Εξάλλου δε νομίζω ότι μπορεί κανείς να ορίσει τον όρο-φετίχ «Παγκοσμιοποίηση» με τρόπο μη οικονομιστικό. Όλοι μιλάνε παθιασμένα εναντίον ενός πράγματος που όυτε οι ίδιοι δεν ξέρουν καλά καλά τι είναι. Όλα αυτά δείχνουν, νομίζω, την μη σοβαρότητα του όλου ζητήματος. Για εμένα το «κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης» δείνχει δύο πράγματα: πρώτον την κατάρευση των παραδοσιακών επαναστατικών θεωριών (μαρξισμός και αναρχισμός) και την παντελή αδυναμία τους να που κάτι καινούγιο και, δεύτερον, το κενό νοήματος που ταλανίζει τη σύγχρονη κοινωνία.
Για τους Disobbedienti δεν έχω άποψη, καθώς δεν ξέρω και πολλά πράγματα γι’ αυτούς. Ξέρω ότι δηλώνουν ανεξάρτητοι από κόμματα κλπ. Παρ’ όλα αυτά, αν κρίνω από τα λίγα που ξέρω (πχ απ’ το ότι πάνε και συγκρούονται με την αστυνομία στις αντί-G8 διαδηλώσεις –αν σφάλλω διόρθωσέ με), τους κατατάσσω στον χώρο του αναρχομαρξισμού, τον οποίο θεωρώ ξεπερασμένο και ανίκανο να προτείνει μια επαναστατική και απελευθερωτική προοπτική.

Ελπίζω κάπως να σε κάλυψα. Αν έχεις αντιρρήσεις ή διαφωνίες, γράψε να συνεχίσουμε την κουβέντα.
Νίκος

Anonymous said...

α)Συμφωνώ οτι δεν πρέπει να προβάλλουμε το δικό μας φαντασιακό στους άλλους.Αυτό που ήθελα να πώ όμως ήταν οτι υπάρχουν "καταπιεσμένοι" οι οποίοι έχουν συνείδηση της καταπίεσης τους αλλά φοβούνται να αντιδράσουν η νομίζουν οτι αυτή η κατάσταση δεν αλλάζει.Σκέφτονται δηλαδη ετερόνομα.
Τελικά γράφοντας ξεκαθαρίζεις τις απόψεις σου.:)
β)Η δεύτερη απάντηση με βοήθησε να κατανοήσω το ζήτημα της δημιουργίας
όπως το θέτει ο Καστοριάδης.Εχω διαβάσει την "φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας"αλλά δεν είχα συλλάβει ακριβώς τον "κύκλο της δημιουργίας".
γ)Στο ζήτημα του κινήματος της αντιπαγκοσμιοποίησης διαφωνώ εντελώς με τις θέσεις που εκθέτεις,
για τους παρακάτω λόγους:
Το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης είναι μια αντίδραση στις παγκόσμιες ανισορροπίες και αδικίες και στην κάθετη οργάνωση των παγκόσμιων εξουσιών.Δεν έχει οικονομιστικό χαρακτήρα-εξου και η κριτική που δέχεται απο μαρξιστές,οτι δεν διεκδικεί δικαιώματα εργασιακού τύπου-αλλά κυρίως διεκδικεί το δικαίωμα των ανθρώπων να αποφασίζουν οι ίδιοι για τα βασικά τους ζητήματα-γιαυτο και αμφισβητεί την κάθετη οργάνωση των παγκόμιων εξουσιών-και αρνείται την σημερινη κατάσταση της ανισότητας και αδικίας.
Εχει αυτοοργανωθεί μέσα απο το διαδίκτυο και δεν αναγνωρίζει καμία πρωτοπορεία και κανέναν ηγέτη.Και οργανωτικά δηλαδή δεν θυμίζει καθόλου τα παραδοσιακά αριστερά κόμματα(δεν ειναι τυχαίο οτι ο χειρότερος επικριτής του στην
Ελλάδα είναι το ΚΚΕ).
Το οτι συμμετέχουν διάφοροι οι οποίοι έχουν συντηρητικές απόψεις -λίγοι κατα την άποψη μου-είναι κάτι που συμβαίνει σε όλα τα κινήματα και δεν επηρεάζει νομίζω τους σκοπούς του κινήματος.Αλλωστε όλοι αυτοί συμμετέχουν εκ των υστέρων-οταν είδαν την μεγάλη συμμετοχή του κινήματος-και δεν αποκλειω καθόλου την ιδιοτέλεια τους.
Οσο για την μαζικότητα του,δεν βλέπω ειλικρινά που είναι το κακό και δεν συμφωνω καθόλου οτι δημιουργεί αδράνεια και ιδεολογικό κενό.Μου θυμίζει κριτικές
μαρξιστών και απορώ πως μια ομάδα πολιτική η οποία παλεύει για το πρόταγμα της αυτονομίας μπορεί να έχει τέτοιες απόψεις για τα κινήματα.Δεν είμαι σίγουρη αν ο Καστοριάδης σήμερα θα είχε αντίστοιχες θέσεις γιαυτό το κίνημα.
Οσον αφορά τώρα την υποτιθέμενη αναρχία που επικρατεί στο κίνημα, δεν ξέρω πως ακριβώς την εννοείς.
Η συναίνεση σ ενα πλαίσιο όπου αμφισβητούνται η αδικία και η ανισότητα στον κόσμο και διακδικείται το διακίωμα των ανθρώπων να αποφασίζουν για την τύχη τους,είναι αναρχία;Και ποιός θα αποφασίσει ποιοί πρέπει να αποκλειστούν και με ποιά κριτήρια;
Οσο για το ιδεολογικό κενό που αναφέρεις,ναι το κίνημα δεν έχει μια συγκροτημένη ιδεολογία με την παραδοσιακή έννοια και καλά κάνει που δεν την έχει,αλλιώς τι κίνημα θα ήταν.Και δεν έχει και μια παραδοσιακή οργανωτική δομή.Και πάλι καλώς που δεν την έχει και αυτοοργανώνεται.
Αμφισβητεί στην πράξη θεσμούς και νόμους άδικους,είναι κατά της βίας
και είναι το μόνο κίνημα αμφισβήτησης που υπάρχει αυτη τη στιγμή μέσα στην γενικευμένη απάθεια και ιδιώτευση.
Βρίσκω επιφανειακή την κριτική και όχι συγκεκριμένη.
Οι Disobbedienti δεν έχουν καμία σχέση με αναρχομαρξισμό,είναι κατά της βίας σαν μορφή πάλης και δεν συγκρούονται με την αστυνομία έτσι χωρίς λόγο.
Κάνουν πράξεις ανυπακοής σε νόμους άδικους όπως π.χ κατάφεραν να σταματήσουν τα τρένα που μετέφεραν ΄στρατό στον πόλεμο κατα της Γιουγκοσλαβίας,να κόψουν το συρματόπλεγμα σ΄ενα κρατικό στρατόπεδο με μετανάστες και πολλά άλλα,και η σύγκρουση τους με την αστυνομία είναι μέσα στα πλαίσια αυτης της ανυπακοής και έχει αμυντικό χαρακτήρα κυρίως.

imaginaire radical said...

Έχεις απόλυτο δίκιο στην καταληκτική σου παρατήρηση της πρώτης απάντησης: το ξεκεθάρισμα της σκέψης μέσω του γραψίματος είναι βασική ανακάλυψη =).

Θα αναφερθώ κατευθείαν στο ζήτημα της διαφωνίας μας, καθώς στα άλλα λίγο πολύ συμφωνούμε. Καταρχήν επαναλαμβάνω πως για τους Disobbedienti δεν γνωρίζω πολλά και πως γι' αυτό, ανακαλώ τις λανθασμένες μου απόψεις, στο βαθμό που προκύπτουν από την ελλειπή ή εσφαλμένη μου πληροφόρηση. Δέχομαι τις διορθώσεις σου. Ως προς το ζήτημα του κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης εμμένω στις θέσεις μου. Καταρχήν όμως να ξεκαθαρίσω 2 πράγματα τα οποία δεν έθεσα αρκετά σαφώς στην προηγούμενή μου απάντηση:

1)Όταν μίλησα για αναρχικού τύπου οργάνωση είχα στο νου μου τις βασικές οργανωτικές αρχές του Ευρωπαϊκού Κοιν. Φόρουμ. Δυστυχώς δεν έχω πρόχειρο το φυλλάδιο, για να παραθέσω κατά λέξη. Έλεγε εκεί ότι δεν ισχύει η αρχή της πλειοψηφίας και πως τα παλαίσια και οι αποφάσεις διαμορφώνονται βάσει της αρχής της συναίνεσης, πράγμα εξόχως αντιδημοκρατικό (αν ένας διαφωνεί, όλοι οι υπόλοιποι πρέπει να συρθούν από πίσω του, ενώ κανονικά αυτός είναι που θα όφειλε να υπακούσει στην πλειοψηφία). Χρησιμοποίησα το παράδειγμα του ΕΚΦ, γιατί νομίζω πως έτσι γενικώς κινείται και το κίνημα στο σύνολό του.

2)Όταν μίλησα για ιδεολογικό κενό δεν εννοώ τόσο την απουσία ιδεολογιών παραδοσιακού τύπου, οι οποίες, αν μη τι άλλο αφθονούν (αναφέρομαι στις διάφορες alternative μεταμορφώσεις του μαρξισμού και του αναρχισμού), όσο στην απουσία κάποιου στοιχειωδώς συνεκτικού προτάγματος. Νομίζω ότι κάνεις λάθος όταν θεωρείς ότι αυτή η κατάσταση είναι ένα από τα συν του κινήματος. Η απέχθεια προς τις παραδοσιακές θεωρίες και γενικώς προς τα κλειστά συστήματα –τα οποία φυσικά προκύπτουν από την οντολογία της καθοριστικότητας- δεν πρέπει να μας κάνει να απορρίπτουμε τη θεωρία γενικώς. Εξάλλου αυτή είναι η διαφορά που υπάρχει κατά τον Καστοριάδη μεταξύ των όρων «πρόγραμμα» και «πρόταγμα». Η επαναστατική θεωρία είναι απαραίτητη, αρκεί να είναι ανοίγουσα, επιδεχόμενη αλλαγές και απορρίψεις. Γι’ αυτό κι εμείς ως ομάδα υποστηρίζουμε τη φιλοσοφία του Καστοριάδη. Δεν έχουμε μαζί της τη σχέση που έχουν οι μαρξιστές με τον μαρξισμό ή οι χριστιανοί με τον χριστιανισμό, αλλά αντίθετα την προσυπογράφουμε στο βαθμό που συμφωνούμε μαζί της και στο βαθμό που μας βοηθά να διαυγάζουμε την πραγματικότητα και να αρθρώνουμε τις ιδέες και την κριτική μας.

Τελικά, όμως, νομίζω ότι το βασικό κομμάτι της διαφωνίας μας προκύπτει απ’ το ότι εννοούμε άλλο πράγμα χρησιμοποιώντας τον ίδιο όρο. Κρίνοντας από όσα λες, πχ για το ΚΚΕ, μου φαίνεται ότι εγώ εννοώ άλλο πράγμα, λέγοντας «κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης». Πριν επαναδιατυπώσω λοιπόν τις διαφωνίες μου, θα σου πω τι έχω στο νου μου, ώστε, αν εννοώ κάτι εντελώς διαφορετικό απ’ ότι είχες έσυ στον δικό σου, να θέσουμε το ζήτημα σε άλλη βάση. Συνεπώς θα περιμένω απάντησή σου πριν ξανατοποθετηθώ επί του κεντρινού ζητήματος.

Ως κ. κ. τ. παγκ. εννοώ όλους αυτούς που πάνε στις διαδηλώσεις κατά των συνεδριάσεων του ΔΝΤ, του G8 κλπ και όλους όσους συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ. Περιλαμβάνω δηλαδή τους πάντες, από αναρχικούς και πριμιτιβιστές, μέχρι τους σταλινικούς –αν δεν απατώμαι, στο Πόρτο Αλέγκρε συμμετείχε μέχρι κι ο Κάστρο- και τους ακροδεξιούς. Οι κρίσεις που έκανα για το κίνημα δικαιολογούνται απόλυτα από αυτή μου την αντίληψη. Απάντησέ μου τι εννοείς εσύ με τον όρο και θα τοποθετηθώ εκ νέου, για να μη γράφουμε βάσει λανθασμένων δεδομένων. (Πάντως ο Καστοριάδης λέει κάπου κατά λέξη ότι "μια αναγέννηση του προτάγματος της αυτονομίας θα απαιτούσε σήμερα έναν πραγματικό σεισμό". Δε μου φαίνεται πως το κίνημα, όπως τελικά και να το ορίζουμε, συνιστά έναν τέτοιο σεισμό).

ΥΓ: Μιας και ανέφερες ότι έχεις διαβάσει τη Φαντασιακή, μου δίνεις αφορμή για μια βιβλιογραφική πληροφορία. Γενικώς η Φαντασιακή είναι πολύ συμπυκνωμένο έργο και πολλά σημεία ύψιστης σημασίας περνιούνται στα γρήγορα, δίχως δηλαδή μεγάλη ανάλυση. Ίσως γι’ αυτό να μην σου ήταν απόλυτα σαφές το ζήτημα της δημιουργίας, καθώς στη Φαντασιακή τίθεται «μόνο» σε συνάρτηση με την ανάλυση της χρονικότητας. Σε κείμενα όπως η Ουγγρική Επανάσταση ή το «Φαντασιακό: δημιουργία στο κοινωνικοϊστορικό πεδίο» (στους Χώρους του ανθρώπου) το ζήτημα τίθεται πολύ σαφέστερα. Ειδικά στην Ουγγρική, όπου μιλά για το αυθόρμητο και την έμπνευση.

Νίκος

imaginaire radical said...

Επίσης, μιας και ετέθη το ζήτημα, να πω ότι ως προς το φαινόμενο της αντικ. ανακλαστικότητας και της δημιουργίας γενικώς, πολύ σημαντικά πράγματα έχει πει κι ο Merleau-Ponty, πολύ μεγάλη επιρροή του Καστοριάδη, αλλά και ο Dufrenne, σε ό,τι αφορά τουλάχιστον στο καλλιτεχνικό πεδίο. Ο M.-P. μιλά για την έκφραση ως δημιουργική διαδικασία η οποία δεν εκφράζει κάτι προϋπάρχον, όπως κάνει η πρακτική εφαρμογή μιας θεωρίας, αλλά, αντίθετα, δημιουργεί "επί τόπου" (ή, πιο σωστά, "επί χρόνου") το νόημά της. Διάκριση μεταξύ εκφράζοντος και εκφραζόμενου δεν υπάρχει. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στα πεδία όπου υπάρχει δημιουργία. Ο Dufrnne λέει επίσης κάτι ανάλογο για την καλλιτεχνική έμπνευση, πράγμα που μπορούμε φυσικά να το χρησιμοποιήσουμε για κάθε πεδίο της ατομικής δραστηριότητας.

Νίκος

ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ή ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ said...

Να πω κάτι για τους Disobbedienti: η θεωρητική τους αναφορά είναι αν δεν κάνω λάθος στις ιδέες του Νέγκρι και ιδιαιτέρως στη σύλληψή της έννοιας του "πλήθους". Η σκέψη του Νέγκρι είναι κατά τη γνώμη μου μία μεταμόρφωση του Χέγκελ, δηλαδή η σκέψη της "θεολογικής ξένωσης" όπως τη χαρακτηρίζει ο Καστοριάδης. Οι πρακτικές των Disobbedienti πηγάζουν από την παραδοσιακή, από μαρξιστική και αναρχική σκοπιά θέαση της πραγματικότητας που απολήγει, ελάχιστα αλλαγμένη, στις τριχοειδείς δομές της εξουσίας του Φουκώ(σε παραπέμπω στο κείμενό μας "Οι κουλτούρα του underground και η πολιτική" στο imaginaireradical.blogspot.com). Δεν ξέρω αν οι δράσεις των Disobbedienti είναι καθόλου αποτελεσματικές στο επίπεδο των μικρών ρεφορμιστικών αλλαγών. Αν είναι -και υπό τον όρο της μη βίας- εγώ συμφωνώ μαζί τους κι ας είναι σε μικρό ή μεγάλο βαθμό η έκφραση ενός lifestyle. Δυστυχώς όμως το ζήτημα της επανάστασης, ο ζήτημα της ριζικής αλλαγής της κοινωνίας είναι πολύ βαθύτερο, και εμείς παλέυουμε να το θέσουμε με ένα μη παραδοσιακό τρόπο. Κατά τούτο, δε βλέπω οι ίδιοι οι Disobbedienti να ασπάζονται την αγωνία μας. Περίπου τα ίδια ισχύουν και για το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης, το οποίο ελπίζω επίσης να μην αδικώ.


Θανάσης

Apo_F said...

Δεν κατλαβαίνω την μεγάλη αντιδιαστολή σας με τα κινήματα της Αριστεράς όμως ο Μαρξισμος και ο Αναρχισμός γενικότερα ,η οποία κατληγει και ως πολιτική της ομάδας.Ο Καστοριάδης κάνει μια δυνατή κριτική στον Μαρξισμό ,με τον εκφυλλισμό του στον γραφειοκρατικού καπιταλισμό της Σ.Ε.,η οποία μπορεί να μας χρησιμεύσει ,κληρονομώντας ένα φιλοσοφικό εργαλειο με πολιτική απόχρωση.Το φαινόμενο της αυτονομίας ,πέρα απο το σύνολο της ιστορικής εξέλιξης του ανθρώπου ,ο Καστοριάδης ,το προσδιόρισε ιδιαίτερα σε κάποια ιστορικά γεγονότα του αιώνα που μας πέρασε ,στον οποίο αλλωστε και έζησε.Χαρακτηριστικά είναι :Η παρισσινή κομμούνα,O ισπανικός εμφύλιος,η Ουγγρική Επανάσταση ,η ταυτότητα του ιδίου κατα τη διάρκεια της κατοχής εδώ κτλ κτλ.Αυτά τα κινήματα εκφράστηκαν απο μαρξιστικές και αναρχικές ιδέες αλλά ποτέ Σταλινικές και σωβινιστικές έχοντας καθαρότατα αυτόνομο χαρακτήρα.Ισως ο λόγος που ήταν λαοφιλή και είχαν επιτυχία, ήταν οτι ήταν συνιφασμένα με το φαντασιακό των κοινωνιών αυτών.Αν όμως συμφωνήσουμε με αυτό ,τότε θα πρέπει να δικαιώσουμε την σφαγή στην Πολωνία όπου δεν αναπτύχθηκε αντοίστοιχης μαζικότητας αντίσταση.
Δε νομίζω οτι η θέση μιας αυτονομημένης πολιτικής οργάνωσης μπορεί να κινήται τόσο μακρία απο τον Αναρχισμό ακόμα και αν διαφοροποιείται ιδεολογικά και σε πεδίο δράσης απο αυτόν ,μια που τα άμεσα αιτήματα είναι αρκετά κοντα αν δεν κάνω λαθος ,και αν ο όρος ''αίτημα'' μπορεί να χρησιμοποιηθεί.Πιστεύω γενικότερα οτι η αριστερά είναι αποπροσανατολισμένη και επιδέχεται κριτική αλλα σε καμία περιπτωση απόρριψη.

Παρεπιπτοντως ήθελα να σημειώσω οτι με λειπούν ιδιαίτερα άρθρα σαν αυτό του Π.Βηχου και την εσφαλμένη αντίληψη του για τον Καστοριάδη:
http://www.politikokafeneio.com
/oplostasio/kastoriadis2910.htm

ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ή ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ said...

Προς negradia:

Μπορώ να σε παραπέμψω, όπως έκανα παραπάνω στο κείμενό μας "Οι κουλτούρα του underground και η πολιτική" στο imaginaireradical.blogspot.com. Από μία επιφανειακή άποψη έχεις δίκιο. Το πρόταγμά της αυτονομίας μοιάζει με το πρόταγμα ενός "δημοκρατικού αναρχισμού" -αν υπάρχει τέτοιος. Η οπτική αυτή όμως είναι επιφανειακή, καθώς επιμένει να υποβαθμίζει -δεν ξέρω για ποιό λόγο- την συντριπτική κριτική που κάνει ο Καστοριάδης στο μαρξισμό και στις παραδοσιακές επαναστατικές θεωρίες. Θα το πω κάπως προκλητικά: μετά τον Καστοριάδη, δε μπορούμε να παραμένουμε μαρξιστές ούτε αναρχικοί. Με τα λόγια του ίδιου: "Πρέπει να επιλέξουμε αν θα παραμείνουμε μαρξιστές ή αν θα παραμείνουμε επαναστάτες". Στις μέρες μας δε, λόγω του μεγέθους του οικολογικού προβλήματος, οφείλουμε να πολεμήσουμε με πάθος το μαρξιστικό/καπιταλιστικό φαντασιακό που ευθύνεται εξ ολοκλήρου για την καταστροφή του πλανήτη.


Θανάσης

Anonymous said...

Προς imaginaire radical
Νομίζω οτι αναφερόμαστε στο ίδιο κίνημα,άλλωστε ένα κίνημα αντιπαγκοσμιοποίησης υπάρχει απ όσο ξέρω.Αν υποννοεις οτι έχω στο μυαλό μου κάτι άλλο που δεν έχει σχέση στην πραγματικότητα με το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης,δεν θα συμφωνήσω διότι έχω παρακολουθήσει απο κοντά το ευρωπαικό φόρουμ της αθήνας και επίσης παρακολουθώ συστηματικα όλα τα φόρουμ που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και έτσι έχω νομίζω μια αντίληψη τι ειναι αυτο το κίνημα.
Εκτός απο το να προσπαθούν να ακυρώσουν τις συναντήσεις των g8 κτλ,παλεύουν και για τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα τα οποία καταπατώνται σήμερα,την οικολογική καταστροφή,τον ρατσισμό,την γυναικεία καταπίεση η οποία δυστυχώς συνεχίζει να υπάχει.
Συμμετέχουν πολλά και διαφορετικά κινηματα οπως οικολογικό,γυναικείο,αντιρατσιστικό,κατά του πολέμου,διάφορες μεινότητες κτλ.
Βέβαια συμμετέχουν και διάφορα κομμουνισιτκά κόμματα(εκ των υστέρων όμως,όταν είδαν την μεγάλη μαζικότητα του)όπως και διάφορα κεντροαριστερά κόμματα(ΠΑΣΟΚ,ΣΥΝ)και κάποιοι καθολικοί χριστιανοι οι οποίοι παλεύουν για κάποια κοινωνικά διακαιώματα.Ακροδεξιούς δεν ξέρω να συμμετέχουν.
Ολοι αυτοί όμως ακολουθούν στην ουσία το κίνημα και δεν νομίζω οτι εμποδίζουν τους σκοπούς του,οι οποίοι ειναι όπως ανάφερα και στο προηγούμενο ποστ,η άρνηση της ανισότητας και της παγκόσμιας αδικίας και η άρνηση της κάθετης οργάνωσης των παγκόσμιων εξουσιών οι οποίες καθορίζουν τις τύχες του κόσμου ερήμην του.
Αποφασίζουν σε ανοιχτές συνελεύσεις τα θέματα,τις διεκδικήσεις,τον τρόπο που θα κινηθούν,ανταλάσσοντας απόψεις,οργανώνοντας συζητήσεις,σεμινάρια,εκθέσεις,όπου κάθε κίνημα φέρνει την δική του συνεισφορά,γιαυτο ονομάστηκε και "κίνημα των κινημάτων"
Αποφασίζουν με συναίνεση και αυτό δυσκολεύει βέβαια αλλά δεν παρακωλύει την λήψη τον αποφάσεων, απο όσο εχω δεί και δνε δημιουργεί αδράνεια,απόδειξη οτι εδώ και οκτώ χρόνια συνεχίζει να υπάρχει με αυξητικές μάλιστα τάσεις.
Το πρόταγμα που συνέχει αυτό το κίνημα είναι η άρνηση του παρόντος κόσμου και η αντίληψη και βεβαιότητα οτι εναπόκειται στην ικανότητα των ανθρώπων να τον αλλάξουν,"ένας άλλος κόμος είναι εφικτός".
Δεν δέχεται αντιπροσωπείες στο εσωτερικό του κινήματατος και διαμορφώνει την θεωρία του μέσα απο την πράξη του.Αλλωστε εξελίσσεται και δεν πρέπει να το βλέπει κανείς στατικά.
Δεν καταλαβαίνω την εμμονη οτι επειδη συμμετεχουν και αναρχομαρξιστες,οι οποίοι δεν νομίζω οτι δίνουν στο κίνημα κανένα ιδεολογικό στίγμα,ειναι εξ ορισμου συντηρητικό,όταν παλεύουν για κάποιους σκοπους γενικα αποδεκτους.
Εκτος αν κάποιος θεωρεί οτι το να παλεύεις σήμερα γι αυτούς τους στόχους είναι συντηρητικό κι ανευ ουσίας.
Δεν αμφιβάλλω οτι μια ριζοσπαστικη και βαθιά αλλαγή όπως την εννοεί ο Καστοριάδης θα έβαζε και άλλα ζητήματα,αλλά δεν υποτιμάω καθόλου και δεν το βλέπω στατικά το κίνημα αυτό.
Προς αυτονομία ή βαρβαρότητα
Οι Disobbedienti δεν έχουν απ ότι ξέρω σχέση με την θεωρία του Νέγκρι.Ισως κάποια μέλη του να συμμερίζονται απόψεις του αλλά σαν ομάδα δνε καθορίζονται απο την θεωρία του Νέγκρι.
Προσπάθησα να διαβάσω το κειμενο για την underground κουλτούρα αλλα για κάποιο λόγο δεν μου ανέβαζε την σελίδα.θα ξαναπροσπαθήσω και θα επανέλθω με σχόλιο στο συγκεκριμένο θέμα.
Πάντως συμφωνώ με την/τον negradia και δεν καταλαβαίνω κι εγώ αυτη την εμμονη της ομάδας να απορίπτει a priori όλα τα αριστερά κινήματα.
Αλλωστε και ο Μαης του 68 κυρίως απο ιδέες Μαρξιστοαναρχικές δεν ξεκίνησε ;

imaginaire radical said...

Προς Ανώνυμη: Ο Μάης του '68 ξεκίνησε από ιδέες καστοριαδίζουσες, όπως απεδίχθη εκ των υστέρων. Οι σταλινικοί ήταν εκτός του κινήματος, ενώ οι τροτσκιστές και οι μαοϊκοί αφομοιώθηκαν από το κίνημα, δίχως να καταφέρουν να εφαρμόσουν τις ιδέες τους. Οι μόνοι αναρχομαρξιστές με σημαντική επιρροή ήταν οι Καταστασιακοί. Γενικώς, αυτό που εκφράστηκε στον Μάη ήταν η έμπρακτη αμφισβήτηση του αναρχομαρξισμού. Οι αποτυχίες και οι λανθασμένες κινήσεις των επαναστατών του Μαΐου είναι ακριβώς το προϊόν των αναρχομαρξιστικών αυταπατών που ακόμα δεν είχαν καταστραφεί: ενώ οι εργάτες΄ήταν καθαρά αντιδραστικοί, οι φοιτητές έτρεχαν στα εργοστάσια, επειδή η θεωρία λέει ότι οι εργάτες είναι "καλοί".

Όταν αναρωτήθηκα μήπως εννοείς κάτι άλλο, μιλώντας για κίνημα κ. τ. π., το ρώτησα επειδή με εντυπωσίασε η διάσταση των απόψεών μας επί του θέματος. Ειλικρινά, δε μπορώ να σου εξηγήσω γιατί θεωρώ ότι το εν λόγω κίνημα δεν είναι ριζοσπαστικό. Θα πω απλώς ότι οι ιδέες του είναι κατά βάση αναρχικές και μαρξιστικές: κάτω ο ιμπεριαλισμός, κάτω η Αμερική, κάτω ο νεοφιλελευθερισμός και άλλα τέτοια. Όσο για το "ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός", δεν έχω δει κανέναν να μπορεί να πει τι είναι αυτός ο κόσμος. Χρειάζεται κατάργηση του καπιταλισμού ή όχι; Χρειάζονται απλώς κάποιες βελτιωτικές μεταρρυθμίσεις; Ουδεμία απάντηση. Γι' αυτό όλοι βολέυονται με αυτή την κενή περιεχομένου φρασεολογία περί "παγκοσμιοποίησης", "νεοφιλελευθερισμού" κλπ. Και γι' αυτό ο κόσμος που δε συμμετέχει στο κίνημα δε μπορεί να καταλάβει τι στο διάολο θέλει αυτό το κίνημα. Το πολύ πολύ να συμφωνήσω ότι το εν λόγω κίνημα έχει στόχους "αντιστασιακούς" και αμυντικούς: κατά της περιστολής των δικαιωμάτων, κατά των φιλελεύθερων οικον. μεταρρυθμίσεων κλπ. Δεν έχει όμως καμία συνοχή και καμμία σαφή ιδέα περί του κοινωνικού μετασχηματισμού. Γι' αυτό και βολεύει η συναίνεση. Για να χωράνε όλοι, δίχως να γίνονται ουσιαστικές ρίξεις.Και φυσικά οι περισσότεροι που συμμετέχουν σε αυτό το κίνημα το κάνουν για λόγους lifestyle επαναστατικού τουρισμού. Γι' αυτό και οι παραδοσιακές ιδεολογίες δεν έχουν ξεπεραστεί, παρά τα διδάγματα του παρελθόντος. Εάν επρόκειτω περί κινήματος ριζοσπαστικού, με στοιχειώδη πολιτική κρίση, θα έπρεπε πρώτα πρώτα να έχει ξεκαθαρίσει τη θέση του απέναντι στην επαναστατική παράδοση την οποία δηλώνει ότι συνεχίζει.

Και τώρα κάποιες γενικές απαντήσεις (και σε Ανώνυμο και σε Negradia).

α) Περί Βήχου. Ο Βήχος είναι μαρξιστής και το ήθος των μαρξιστών, όταν τους λείπουν τα επιχειρήματα, είναι γνωστό. Ας θυμηθούμε με τι τρόπο έκανε «κριτική» στον Καστοριάδη αυτός ο αχαρακτήριστος ο Πουλαντζάς (τον αποκαλούσε «πράκτορα του ΔΝΤ» και άλλα συναφή και γελοία). Το να μας λυπεί η στάση του Βήχου –και του κάθε Βήχου- σημαίνει πως περιμένουμε κάτι παραπάνω από αυτόν. Πράγμα που με τη σειρά του σημαίνει ότι δεν έχουμε διαυγάσει τις φιλομαρξιστικές μας αυταπάτες.

β) Η επίθεση στον μαρξισμό και στον αναρχισμό είναι αναγκαία. Συμπληρώνοντας όσα είπε ο φίλος Θανάσης παραπάνω, λέω το εξής: σήμερα, όπου κυριαρχεί πλήρως το lifestyle και η απάθεια, ο αναρχομαρξισμός παίζει ρόλο καθαρά σκοταδιστικο, αντιδραστικό και φενακιστικό. Διότι ακόμα και οι ελάχιστοι που συνεχίζουν να ασχολούνται με την πολιτική, βρίσκοντας τη σύγχρονη κατάσταση απαράδεκτη, πάνε και πέφτουν στα νύχια του και καταστρέφονται. Αποπροσανατολίζονται πλήρως, χάνουν από τα μάτια τους τα ουσιώδη προβλήματα και αναμασάνε πράγματα που ήταν λανθασμένα ακόμα και για την εποχή τους. Τι μπορεί να πει ο αναρχισμός κι ο μαρξισμός για τη σύγχρονη κοινωνία; ΤΙΠΟΤΕ ΑΠΟΛΥΤΩΣ. Ποια επαναστατική προοπτική μπορούν να διανοίξουν; ΚΑΜΜΙΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ.

γ) Και σε συμπλήρωση όλων αυτών λέω και κάτι τελευταίο, σχετικό με τα όσα είπε πιο πάνω η φίλη Ανώνυμη, αναφορικά προς το «κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης». Πρέπει να κάνουμε έναν αναγκαίο διαχωρισμό (αν θέλουμε να βλέπουμε τα πράγματα καστοριαδικώς): από τη μια πλευρά υπάρχει ο αναρχομαρξισμός στην κλασική του μορφή, επιβιώνοντας ως ιστορικό απολίθωμα, μέσα στις διάφορες σέχτες και τα γκρουπούσκουλα• απ’ την άλλη όμως υπάρχει και μια νέα μορφή του, ένας μεταμοντέρνος αναρχομαρξισμός, ο οποίος είναι βρωμερός και επικύνδυνος, χειρότερος, τολμώ να πω, από τον πρώτο. Πρόκειται για όλες αυτές τις lifestyle ιδέες και πρακτικές που εμπνέονται από βεντέτες της διανόησης, όπως οι κκ Foucault, Deleuze, Negri, Zizek, Agamben, Virilio, Baudrillard, Derrida κλπ κλπ. Όλοι αυτοί προέρχονται από τον στρουκτουραλισμό, ο οποίος, ως γνωστόν, είναι ρεύμα καθαρά σταλινικό (Levi-Strauss και Althusser). Η ουσία αυτής της ιδεολογίας είναι μια μίξη του παραδοσιακού εγελομαρξολενινισμού (Negri, Zizek) με μια μεταμοντέρνα δόση συνωμοσιολογίας και μαζοχισμού (Foucault, Bataille), η οποία προσπαθεί να μας πείσει ότι η «Κυριαρχία» βρίσκεται παντού και πως το ανθρώπινο υποκείμενο δεν υπάρχει, πράγμα που σημαίνει –όσο κι αν όλοι αυτοί οι φωστήρες δεν το παραδέχονται ανοιχτά- ότι τίποτε δε μπορεί να γίνει. Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την αυτονομία, πραγματικά δε μπορώ να καταλάβω.
΄
δ) Τελικά σκέφτηκα να αντιστρέψω τους όρους, ώστε να καταλάβω καλύτερα τη σκέψη σας: γιατί εσείς θεωρείτε ότι δεν πρέπει να γίνεται συντριπτική κριτική στον μαρξισμό και τον αναρχισμό;

Νίκος

ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ή ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ said...

test

Anonymous said...

Κατ' αρχάς νομίζω ότι η παραπάνω αντισρτοφή του ερωτήματος ίσως μας δώσει μερικές απαντήσεις.
1. Για τους Disobbedienti: έτυχε να δω πριν λίγο καιρό ένα ντοκυμαντέρ για το Νέγκρι (στην ΕΤ1), όπου συνδέονταν αμφίπλευρα με τους Disobbedienti. Η δράση τους άλλωστε ανταποκρίνεται στη μετα-χεγκελιανή ιδέα της απόλυτης διάχυσης και της παντοδυναμίας της "Κυριαρχίας". Οπότε, επιτρεψέ μου να επιμείνω.
2. Οι περισσότεροι από μας προερχόμαστε από το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, οπότε το γνωρίζουμε καλά από μέσα. Η άποψή μου είναι ότι το κίνημα αυτό από τις αρχές του -τουλάχιστον στην Ελλάδα- ήταν έρμαιο της γραφειοκρατίας των οργανώσεων της αριστεράς και των ηγετών του α/α χώρου. Εμείς, πρέπει να ομολογήσουμε, ότι αποτύχαμε να αντιπαρατεθούμε με αυτές τις "δυνάμεις". Κάποια στιγμή μείναμε μόνοι να βαλλόμαστε σχεδόν από όλους και αναγκαστήκαμε να εγκαταλείψουμε τις αυταπάτες ότι κάτι μπορεί να αλλάξει στις ομάδες αυτές. Ίσως αυτό να επηρεάζει και την κρίση μας στο επίπεδο της μη αντικειμενικότητας, αλλά δεν το νομίζω. Το κίνημα αυτό δε κατάφερε, δεν ξέρω καν αν ήθελε, να χειραφετηθεί από αυτές τις "δυνάμεις". Επίσης δεν μπόρεσε να απαντήσει στο ερώτημα ποιόν κόσμο επιθυμεί. "Ενας άλλος κόσμος είναι εφικτός". Ποιός κόσμος είναι αυτός; Των γκουλάγκ ή της αυτονομίας. Το κίνημα δε θέλησε να απαντήσει. Εγώ θεώρησα και θεωρώ ηθικά και πολιτικά απαράδεκτο να συνυπάρχω σε ένα κίνημα με τους οπαδούς των γκουλάγκ (θα ξέρεις τους οπαδούς του Στάλιν, του Μάο, του Πολ-Πότ και του Κάστρο που συμμετέχουν στο κίνημα αυτό). Γι' αυτό και αποχώρησα. Δυστυχώς δεν είδα πολλούς να με ακολουθούν. Και αυτό σημαίνει κάτι όχι για μένα, αλλά για το κίνημα.

Θανάσης

imaginaire radical said...

Προσθέτω -εν αναμονή της απάντησης των φίλων- και ένα ακόμη, αχτύπητο τολμώ να πω, επιχείρημα υπέρ της εξοντωτικής κριτικής του αναρχομαρξισμού. Επειδή με πιάσαν τα νεύρα μου με το κείμενο του Βήχου και έπαθα τέσσερα εμφράγματα, δηλώνω το εξής: αρνούμαι να συνυπάρξω με οποιονδήποτε με αποκαλεί "νεοφασίστα" και πράκτορα, μόνο και μόνο επειδή η στενοκεφαλιά και το κόμπλεξ του δεν του επιτρέπουν να αναγνωρίσει τη διαφορετικότητα των ιδεών μου. Γνωρίζω επίσης ότι αν ποτέ αυτός ο κύριος πάρει την εξουσία, εγώ θα βρεθώ να σαπίζω στο πιο βαθύ μπουντρούμι. Με το συμπάθειο δηλαδή, αλλά αν εσείς έχετε τάσεις μαζοχισμού και συμπαθείτε τους εν δυνάμει δολοφόνους σας, τότε το πράγμα αλλάζει και δε μπορεί κανείς να κάνει τίποτε. Ελπίζω φυσικά ότι η κατάσταση δεν έχει φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο.

Νίκος

Anonymous said...

Απαντώ και στους δυο φίλους:
Να αρχήσω απο το τελευταίο σχόλιο του αυτονομία ή βαρβαρότητα για να ξεκαθαρίσουμε μια και καλή μερικά πράγματα και να ηρεμήσουμε λίγο.
α)Είχα διαβάσει το εν λόγω σχόλιο του Βήχου δυο χρόνια πρίν αν θυμάμαι καλά και το θεωρώ χυδαίο,αλλά δεν πολυασχολούμαι με θέσεις τύπου Βήχου τις οποίες θεωρώ ξεπερασμένες και λίγο φασίζουσες.Οπότε τα περι μαζοχισμού κτλ δεν νομίζω οτι έχουν θέση εδώ.
β)Δεν εχω αντίρρηση να ασκηθεί η όποια σκληρή κριτική στον Μαρξισμό και στον Αναρχισμό.Αλλωστε αυτη η κριτική για τον Μαρξισμό είχε ασκηθεί απο τον Καστοριάδη-και όχι μόνον,είχαν προηγηθεί η Λούξεμπουργκ,ο Γκράμσι αλλά με τον Καστοριάδη προχώρησε περισσότερο-εδω και πάρα πολλά χρόνια και το θεωρώ λυμένο σε μεγάλο βαθμό το θέμα αυτό σήμερα.Ο Καστοριάδης αν δεν κάνω λάθος είχε δηλώσει απο το 64 οτι δεν είναι πια Μαρξιστής.
Η αξία και η συνεισφορά αυτής της κριτικής στα πλαίσια του 20ου αιώνα ,δεν έχει το ίδιο νόημα πιστεύω σήμερα,όταν δεν βλέπω να υπάρχει ο ίδιος κίνδυνος, είτε με την μορφη των ολοκληρωτικών καθεστώτων όπως υπήρξαν είτε σε επίπεδο ιδεών όπως εκφράστηκαν αυτές στα ευρωπαικά π.χ κομμουνιστικα κόμματα.
Τα ολοκληρωτικά κόμματα τα οποία υπήρξαν φορείς αυτών των ιδεών κατέρευσαν,τα ευρωπαικά κόμματα Μαρξικής προέλευσης διαλύθηκαν,και όσα επιβιώνουν έχουν ελάχιστο εως μηδαμινό πολιτικό αντίκρυσμα.
Που βρίσκεται λοιπόν αυτός ο κίνδυνος του Μαρξισμού σήμερα;Δεν βλέπω να εξαπλώνονται οι Μαρξιστικές θέσεις σήμερα,το αντίθετο θα έλεγα.Αυτό εννοούσα σε προηγούμενο ποστ μου,όταν εγραφα οτι δεν κατανοώ την τόση εμμονή στην κριτική για τον Μάρξ και όχι οτι διαφωνώ με αυτη την κριτική.
Σαν να πλανιέται ένα φάντασμα του Μάρξ το οποίο τρομοκρατεί όπως παλιά τους δεξιούς σήμερα κάποιους Καστοριαδιακούς!Επ αυκαιρία να πώ οτι και η έκφραση Καστοριαδιακός δεν με βρίσκει σύμφωνη και υποδηλώνει κάτι σαν σέχτα η δεν ξέρω τι άλλο και νομίζω ούτε και στον ίδιον τον Καστοριάδη θα άρεσε.
β)Θεωρώ τον Καστοριάδη μεγάλο στοχαστή,με ελκύουν οι ιδέες του και προσπαθώ να εμβαθύνω σε αυτές.
Περισσότερο όμως τον εκτιμώ διότι ποτέ δεν προσπάθησε να δημιουργήσει σχολή,δεν θέλησε να γίνει αυθεντία, εκφράστηκε με μια γλώσσα απλή και κατανοητή-όσο ήταν δυνατό αυτό-και δεν είχε στάση λόγιου και διανούμενου-πράγμα που θεωρούσε τουλάχιστον κακόγουστο.
Θεωρώ οτι η συγκεκριμένη σελίδα όπως και η imaginaire radical συνεισφέρουν στην διάδοση των ιδεών του Καστοριάδη-με τις παραπάνω επιφυλαξεις που εξέθεσα-αλλα σε καμία περίπτωση δεν αναγνωρίζω σε κανέναν να το παίξει αυθεντικός και μοναδικός ερμηνευτής των ιδεών του Καστοριάδη.Οι ιδέες του ανήκουν σε όλον τον κόσμο.
γ)Μου είναι γνωστή η ανάλυση του Καστοριάδη για τον Μαη του 68 στην οποία αποκρούει την άποψη οτι ο Μάης είχε επιρροές απο άλλους φιλοσόφους όπως Αλτουσέρ,Φουκώ,Λακάν κτλ,πράγμα που δέχονται και οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές του.
Εκείνο που ήθελα να πώ όμως είναι, οτι υπήρχαν και αναρχομαρξιστικές ιδέες οι οποίες δεν επικράτησαν στο κίνημα.Και αυτό το είχα αναφέρει ως επιχείρημα για το κίνημα κατά της αντιπαγκοσμιοποίησης στο οποίο εγώ τουλάχιστον δεν έχω δεί να επικρατούν Μαρξιστικές ιδέες.
Οπως δεν έχω δεί και καμία δήλωση για επαναστατική παράδοση η οποία συνεχίζεται.Τα ελάχιστα κόμματα Μαρξικής προέλευσης που συμμετέχουν στο κίνημα καμία ουσιαστική επιρροή δεν έχουν.Ακολουθούν το κίνημα για να μην βρεθούν εκτος νυμφώνος.Οι κομματικές γραφειοκρατίες προσπάθησαν να το καπελώσουν αλλα δνε τους βγήκε.Και βέβαια δεν τίθεται θέμα καν για το κίνημα να αποφασίσει αν είναι με τα γκουλάγκ,είναι λυμένο θέμα και σταλινικές απόψεις δεν υπάρχουν στο κίνημα.Αν συμμετέχουν και σταλινικοί τυπου
Κάστρο,να είσαι βέβαιος οτι το κίνημα τους έχει χεσμένους.
Εν πάσει περιπτώσει και επειδή βλέπω οτι οι απόψεις μας γιαυτό το κίνημα είναι διαμετρικά αντίθετες,θα πώ κάτι ακόμη και δεν βρίσκω νόημα να συνεχιστεί μια συζήτηση πάνω στο θέμα αυτό,μια που οι κριτικές δεν είναι συγκεκριμένες και δίνουν απαντήσεις θεωρητικές μόνο του τύπου:"Η δράση τους άλλωστε ανταποκρίνεται στη μετα-χεγκελιανή ιδέα της απόλυτης διάχυσης και της παντοδυναμίας της "Κυριαρχίας" ή
"Πρόκειται για όλες αυτές τις lifestyle ιδέες και πρακτικές που εμπνέονται από βεντέτες της διανόησης, όπως οι κκ Foucault, Deleuze, Negri, Zizek, Agamben, Virilio, Baudrillard, Derrida κλπ κλπ. Όλοι αυτοί προέρχονται από τον στρουκτουραλισμό, ο οποίος, ως γνωστόν, είναι ρεύμα καθαρά σταλινικό (Levi-Strauss και Althusser). Η ουσία αυτής της ιδεολογίας είναι μια μίξη του παραδοσιακού εγελομαρξολενινισμού (Negri, Zizek) με μια μεταμοντέρνα δόση συνωμοσιολογίας και μαζοχισμού (Foucault, Bataille), η οποία προσπαθεί να μας πείσει ότι η «Κυριαρχία» βρίσκεται παντού και πως το ανθρώπινο υποκείμενο δεν υπάρχει, πράγμα που σημαίνει –όσο κι αν όλοι αυτοί οι φωστήρες δεν το παραδέχονται ανοιχτά- ότι τίποτε δε μπορεί να γίνει. Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την αυτονομία, πραγματικά δε μπορώ να καταλάβω."
Γνωρίζω την κριτική του Καστοριάδη για τον στρουκτουραλισμό και τις "πλαστικές του ιδέες" όπως και την κεντρική θέση που έχει στο έργο του
η διαυγαση της θεωρίας.Ομως δεν βλέπω τι σχέση έχουν όλα αυτά με το κίνημα που μας απασχολεί.Δεν έχει μια συγκροτημένη θεωρία είναι αλήθεια,αλλά ούτε την μαρξιστική λενινισιτκή θεωρία κατα την γνώμη
μου συμμερίζεται.

Anonymous said...

Συνεχίζω διότι το πρώτο ποστ μας τελείωσε.:)
Δεν δέχεται καμία πρωτοπορεία ούτε κομματική ούτε άλλη,αυτοοργανώνεται,υπάρχει οριζόντια οργάνωση,είναι πολυσυλλεκτικό και μαζικό και οι στόχοι του είναι,να προσπαθήσει να αλλάξει αυτον τον κόσμο,τουλάχιστον όσον αφορά τις ανισότητες και τις αδικίες που τον διέπουν με πρακτικές όχι βίαιες.Είναι κατά του φιλελευθερισμού και του καπιταλισμού.Το όραμά του είναι ενας κόσμος δικαιώτερος που θα επιτρέπει στους ανθρώπους να αναπτύσσονται ελεύθερα και ισότιμα.
Δεν είναι προοδευτικά αιτήματα αυτά;Σίγουρα το κίνημα δεν κατέχει καμία οριστική και τελεσίδικη λύση για όλα αυτά.Παλεύει όμως και δεν βλέπω γιατί θεωρείται life style αυτος ο αγώνας.Πιστεύεται δηλαδή σαν ομάδα,οτι πρέπει να αρκεστούμε στην διαύγαση και ανάπτυξη της θεωρίας μόνο;Και αν όχι τι έχετε να προτείνετε συγκεκριμένα;Επίσης θα ήθελα να μου έφερνε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα,ο αυτόνομος
που ανέφερε οτι πάλεψαν κάποιοι απο την ομάδα μέσα στο κίνημα αλλά δεν τα κατάφεραν.Ας μου αναφέρει μια πρόταση της ομάδας η οποία απορίφτηκε απο το κίνημα,για να καταλάβω τι εννοεί.
Επίσης να επαναλάβω,οτι μου κάνει εντύπωση πόσο συμπίπτει η κριτική σας για το συγκεκριμένο κίνημα,με την κριτική που ασκείται απο κάποιους Μαρξιστές,οι οποίοι το κατηγορούν για έλλειψη συνολικής και συνεκτικής θεωρίας για να μην πώ πάλι για το ελληνικό ΚΚΕ,το οποίο θεωρεί οτι αυτο το κίνημα είναι κατασκέυασμα του διεθνούς καπιταλισμού.Τη ίδια άποψη
έχουν και πολλοί αναρχικοί.Και να τελειώσω όσον αφορά το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης, επαναλαμβάνοντας, οτι όσοι απο τους συμμετέχοντες έχουν Μαρξιστικές ιδέες δεν ασκούν κατά τη γνώμη μου καμία ιδιαίτερη επιρροή.Αλλά βεβαίως δεν μπορούν και να αποκλειστούν.Να ζητηθεί να υπογράφουν δηλώσεις όσοι συμμετέχουν σ αυτό, οτι αποκηρύσσουν τον Μαρξισμο;:)
δ)Τέλος να ευχαριστησω τον αυτονομία η βαρβαρότητα,για τις βιβλιογραφικές του πληροφορίες μια που με βοηθάνε να εμβαθύνω στο θέμα της δημιουργικότητας.Είχα υπ όψιν μου την επιρροή που άσκεισαι ο Μερλώ Ποντύ στον Καστοριάδη αλλα δεν είχα ασχοληθεί ιδαίτερα με το έργο του και δεν γνώριζα καθόλου τον Dufrenne.

imaginaire radical said...

Προς φίλη Ανώνυμη

Κατ’ αρχήν περί Βήχου: αναφέρθηκα εις διπλούν στο σύντροφο Βήχο, διότι η στάση του αντικατοπτρίζει τη στάση του συνόλου σχεδόν των μαρξιστών απέναντι στην αυτονομία. Δεν ειναί κάτι μεμονωμένο. Συνεπώς κάτι τέτοιο έχει σημασία για τη συζήτησή μας.

Α) Η αλήθεια είναι ότι τη «διαλλακτικότητά» σου απέναντι στον αναρχομαρξισμό την είχα εκλάβει διαφορετικά. Νόμιζα ότι θεωρείς ότι γενικώς δεν πρέπει να του γίνεται σκληρή κριτική. Όταν λες πως ΤΩΡΑ, λόγω της κατάρρευσής του, δεν είναι αναγκαία η κριτική με τέτοια ένταση, το πράμα αλλάζει. Μια τέτοια άποψη φαντάζει ορθότερη και σε μαγάλο βαθμό είναι. Όμως παραβλέπει κάτι βασικό. Πρώτον, ότι χτυπώντας τον αναρχομαρξισμό, χτυπά κανείς τις ιδέες της παραδοσιακής φιλοσοφίας (ήτοι της οντολογίας της καθοριστικότητας) στο πολιτικό πεδίο –όπως και να το κάνουμε ο αναρχισμός και κυρίως ο μαρξισμός, μαζί με τη φιλοσοφία του Πλάτωνα, είναι οι μεγαλύτερες πολιτικές φιλοσοφίες παραδοσιακού τύπου. Ειδικά αν βλέπουμε τα πράγματα από τη σκοπιά της κοινωνικής αλλαγής. Δεύτερον, ότι όλες οι αναρχομαρξιστικές ιδέες κυριαρχούν ακόμη ακμαιότατες, υπό μια μεταμοντέρνα μορφή. Είναι ο συρφετός όλων αυτών των κυρίων που ανέφερα προηγουμένως. Ο αγώνας ενάντια σε αυτές τις φενακιστικές ιδεολογίες είναι προέκταση του αγώνα ενάντια στον αγώνα ενάντια στις παραδοσιακές επαναστατικές ιδεολογίες. Μέσω του στρουκτουραλισμού ο μαρξισμός πέρασε στον Foucault και τους συνοδοιπόρους του. Συνεπώς δεν έχουμε ξεμπερδέψει με το σώμα των ιδεών που είναι προβληματικές για εμάς και μέσα στον ίδιο τον μαρξισμό ή τον αναρχισμό.

Β) Δε θεωρώ ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, αν κανείς δηλώνει «καστοριαδικός». Όντας κανείς καστοριαδικός, έχει εντελώς άλλου τύπου σχέση με τη φιλοσοφία που υποστηρίζει απ’ ότι έχει ένας μαρξιστής ή ένας χαϊντεγγεριανός, πχ. Δε νομίζω ότι πρέπει να πάμε στο άλλο άκρο και να απορρίψουμε κάθε σημείο αναφοράς. Σε ό,τι με αφορά, στο φιλοσοφικό επίπεδο, προσπαθώ να πω πράγματα που δεν είπε ο Καστοριάδης. Προς το παρόν όμως –πράγμα απολύτως λογικό- δεν έχω πάει ακόμα πέρα απ’ αυτόν –μπορεί εξάλλου να μην τα καταφέρω και ποτέ. Στο βαθμό όμως που κινούμαι ΑΚΟΜΑ μέσα στα πλαίσια της φιλοσοφίας του Καστοριάδη, τη θεωρώ ό,τι πιο ριζοσπαστικό υπάρχει και γι’ αυτό την υπερασπίζομαι και την διαδίδω. Άλλο πράγμα η ιδεολογία και άλλο πράγμα η προσυπογραφή, μετά από σκέψη και διαύγαση, μιας θεωρίας που μας φαίνεται σωστή και ικανή να μας επιτρέπει ακόμη να σκεφτόμαστε, όπως επίσης και ζητά το ξεπέρασμά της. Επίσης το ότι η ορθοδοξία είναι καταδικαστέα, δε σημαίνει ότι ένα φιλοσοφικό έργο είναι ερμηνεύσιμο όπως θέλουμε. Είτε το θέλουμε είτε όχι, μερικά πράγματα συνιστούν ερμηνευτικό βιασμό. Το ότι μια θεωρία δεν είναι απολύτως καθορισμένη, δε σημαίνει ότι δεν είναι και καθόλου συνεκτική. Αν κάποιος καταπολεμά τις παραμορφωτικές ερμηνείες δε σημαίνει ότι το κάνει με σκοπό να υπερασπιστεί την «ορθοδοξία». Εξάλλου, ειδικά σε ό,τι αφορά στον Καστοριάδη, η φιλοσοφία του αφήνει ανοιχτά ένα σωρό σημαντικά ζητήματα, τα οποία δε σου επιτρέπουν να τον κάνεις εύκολα ορθοδοξία. Και είναι χαρακτηριστικό εν προκειμένω το γεγονός πως πολλοί που, χωρίς να δηλώνουν «καστοριαδικοί», ακριβώς για να μην κατηγορηθούν για ιδεολογικοποίηση, χρησιμοποιούν τις ιδέες του Καστοριάδη χωρίς όμως να έχουν εμβαθύνει τόσο ώστε να δουν τι αβύσσους μας ανοίγουν.

Αν εννοείς ότι το παίζουμε κάπως "εκπρόσωποι της καστοριαδικής ορθοδοξίας" -δεν το λέω με επιθετικό ύφος, ίσα ίσα-, δηλώνω ότι -σε ό,τι με αφορά τουλάχιστον- προστατεύω τον Καστοριάδη απο συντηρητικού τύπου προσμείξεις, ακριβώς για να μη χάσω την επαφή μου με τη δυνατότητα δημιουργίας κάτι καινούργιου, κάτι που ο ίδιος δεν είπε. Εν ολίγοις: οποιαδήποτε ΠΡΟκαστοριαδική κριτική στον Καστοριάδη είναι ξοφλημένη και απορριπτέα (οποιαδήποτε δηλαδή κριτική γίνεται από τη σκοπιά της οντολογίας της καθοριστικότητας). Αντίθετα, ΚΑΘΕ κριτική -όταν υπάρξει, γιατί απ' όσο ξέρω δεν έχει υπάρξει ακόμα- από ΜΕΤΑκαστοριαδική άποψη είναι, όχι απλώς ευπρόσδεκτη, αλλά και επιτακτικής σημασίας. Πρέπει με νύχια και με δόντια να διατηρήσουμε καθαρό το πεδίο που διανοίγει ο Καστοριάδης, αν θέλουμε να προχωρήσουμε, ξεπερνώντας τον, προς την κατεύθυνση που χάραξε. Τρόπον τινά η δουλειά μας είναι αρνητικού και αμυντικού χαρακτήρα επί του παρόντος. Αυτό είναι βέβαια φιλοσοφικό και όχι πολιτικό ζήτημα.Και στην πολιτική όμως, σε ό,τι αφορά στο πρόταγμα της αυτονομίας, το ίδιο ισχύει -γι' αυτό εμμένω στην αναγκαιότητα να κοπούν όλοι οι δεσμοί με τις παραδοσιακές ιδεολογίες και τις σύγχρονες εκδοχές τους.

Γ) Ως προς το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης. Έχεις δίκιο ότι άκρη δε βγαίνει, οπότε ας αφήσουμε τη συζήτηση περί του συγκεκριμένου ζητήματος. Πάντως θέλω να πω ότι η κριτική μου δεν ήταν καθόλου γενική. Αναφέρθηκα τόσο στο οργανωτικό επίπεδο (περί συναίνεσης και συμμετοχής των σταλινικών), όσο και στο θεωρητικό (κυριαρχία της μεταμοντερνιστικής ιδεολογίας και του οικονομισμού, έλλειψη σαφούς [επαναστατικής] προοπτικής). Επίσης ο φίλος Θανάσης αναφέρθηκε στις εμπειρίες μας από τη συμμετοχή μας στο συγκεκριμένο κίνημα. Θέλω, εν ολίγοις, να πω ότι μάλλον εσύ είσαι που γενικολογείς. Η μόνη σου απάντηση σε όλες μας τις αντιρρήσεις ήταν μια γενικόλογη περιγραφή της δραστηριότητας του κινήματος, με μια γλώσσα που προσωπικά μου θύμησε την αοριστολογία που εξαρχής έθεσα στο κέντρο των αρνητικών του κινήματος (παραθέτω: «Εκτός απο το να προσπαθούν να ακυρώσουν τις συναντήσεις των g8 κτλ,παλεύουν και για τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα τα οποία καταπατώνται σήμερα,την οικολογική καταστροφή,τον ρατσισμό,την γυναικεία καταπίεση η οποία δυστυχώς συνεχίζει να υπάχει.
Συμμετέχουν πολλά και διαφορετικά κινηματα οπως οικολογικό,γυναικείο,αντιρατσιστικό,κατά του πολέμου,διάφορες μεινότητες κτλ.
Βέβαια συμμετέχουν και διάφορα κομμουνισιτκά κόμματα(εκ των υστέρων όμως,όταν είδαν την μεγάλη μαζικότητα του)όπως και διάφορα κεντροαριστερά κόμματα(ΠΑΣΟΚ,ΣΥΝ)και κάποιοι καθολικοί χριστιανοι οι οποίοι παλεύουν για κάποια κοινωνικά διακαιώματα.Ακροδεξιούς δεν ξέρω να συμμετέχουν.
Ολοι αυτοί όμως ακολουθούν στην ουσία το κίνημα και δεν νομίζω οτι εμποδίζουν τους σκοπούς του,οι οποίοι ειναι όπως ανάφερα και στο προηγούμενο ποστ,η άρνηση της ανισότητας και της παγκόσμιας αδικίας και η άρνηση της κάθετης οργάνωσης των παγκόσμιων εξουσιών οι οποίες καθορίζουν τις τύχες του κόσμου ερήμην του.
Αποφασίζουν σε ανοιχτές συνελεύσεις τα θέματα,τις διεκδικήσεις,τον τρόπο που θα κινηθούν,ανταλάσσοντας απόψεις,οργανώνοντας συζητήσεις,σεμινάρια,εκθέσεις,όπου κάθε κίνημα φέρνει την δική του συνεισφορά,γιαυτο ονομάστηκε και "κίνημα των κινημάτων"
Αποφασίζουν με συναίνεση και αυτό δυσκολεύει βέβαια αλλά δεν παρακωλύει την λήψη τον αποφάσεων, απο όσο εχω δεί και δνε δημιουργεί αδράνεια,απόδειξη οτι εδώ και οκτώ χρόνια συνεχίζει να υπάρχει με αυξητικές μάλιστα τάσεις.
Το πρόταγμα που συνέχει αυτό το κίνημα είναι η άρνηση του παρόντος κόσμου και η αντίληψη και βεβαιότητα οτι εναπόκειται στην ικανότητα των ανθρώπων να τον αλλάξουν,"ένας άλλος κόμος είναι εφικτός".
Δεν δέχεται αντιπροσωπείες στο εσωτερικό του κινήματατος και διαμορφώνει την θεωρία του μέσα απο την πράξη του.Αλλωστε εξελίσσεται και δεν πρέπει να το βλέπει κανείς στατικά»). Μου κάνει εντύπωση πόσο αρνείσαι να δεις πράγματα που –για εμένα τουλάχιστον- είναι αυτονόητα (δες το και ανάποδα: μου κάνει εντύπωση πόσο πολύ θεωρώ κάποια πράγματα αυτονόητα, ενώ για εσένα δεν υπάρχουν -μπορεί να είσαι εσύ η σωστή, αν και, για να είμαι ειλικρινής, δεν το θεωρώ πιθανό).

Νίκος

imaginaire radical said...

Ανωνυμη (αλήθεια, πως σε λένε;),

Όσο σου απαντούσα, έβαλες και τη συνέχεια του ποστ σου (θα γίνουμε chat room όπως πάμε: θα μιλάμε σε άμεσο χρόνο =) ), οπότε, αναγκαστικά, προσθέτω και τα εξής.

α) Περί του Κινήματος. Μα φυσικά και προσυπογράφω την ελευθεριακή του πτυχή. Απλώς νομίζω ότι κάτι "δεν πάει καλά". Δεν ξέρω, δε μπορώ να στο προσδιορίσω καλύτερα. Η κριτική μας στην έλλειψη συνοχής είναι εντελώς άλλου τύπου από την αναρχική και κυρίως τη μαρξιστική λογική. Οι μαρξιστές το κατηγορούν προφανώς, επειδή δεν έχει δηλώσει πίστη στο μαρξισμό. Εμείς -εγώ- το κατηγορώ, επειδή δεν έχει απαντήσει σε τοιχειώδη ερωτήματα (αν πρέπει να καταργηθεί ο καπιταλισμός ή όχι, τι είδους κοινωνία θέλουμε κλπ), όχι επειδή δεν έχει επαναστατική θεωρία, με την παραδοσιακή έννοια του όρου.
Ως προς αυτό που είπε ο φίλος Θανάσης. Τα ¾ της ομάδας ήταν μέλη της Αντιεξουσιαστικής Κίνησης και ως εκ τούτου έχουν συμμετάσχει σε αρκετές δραστηριότητες. Η οποιαδήποτε κριτική μας στα –κατ’ ημάς- κακώς κείμενα της όλης κατάστασης οδήγησε στην πολεμική –με βρώμικα μέσα- εναντίον μας, πολεμική που κατέστησε και εκ των πραγμάτων απαραίτητη την αναχώρησή μας απ’ την εν λόγω ομάδα, αλλά και από τον αναρχομαρξιστικό χώρο γενικώς. Επίσης επαφές με καταστασιακούς και μέλη του P. G. A. μας απογοήτευσαν, γιατί είδαμε ότι πολλά από αυτά τα παιδιά χρησιμοποιούν μια εκμοντερνισμένη παραδοσιακού τύπου φρασεολογία, την οποία χρησιμοποιούν κυρίως για λόγους lifestyle επαναστατικού τουρισμού. Ένα από τα βασικά προβλήματα ήταν το ζήτημα της δημοκρατικής οργάνωσης (έννομη απαγόρευση της ιεραρχίας και λήψη των αποφέσεων βάσει της αρχής της πλειοψηφίας), την οποία κανείς από αυτούς δε δεχόταν. Να πω επί τη ευκαιρία, ότι η ελευθεριακή πλευρά του Κινήματος στην πράξη δεν είναι και τόσο ρόδινη. Οι λογικές αυθεντίας και άτυπης ιεραρχίας που κυριαρχούν στις δήθεν αντιιεραρχικές ομάδες είναι το κάτι άλλο –φυσικά μιλώ γενικώς, δεν ξέρω τι γίνεται σε όλες τις ομάδες του κόσμου.

Β) Περί του ζητήματος της δραστηριότητας της ομάδας μας. Νομίζω ότι εδώ υπάρχει μια παρεξήγηση. Το παρόν μπλογκ είναι πολιτικό και όχι απλά φιλοσοφικό. Είναι μπολογκ μιας πολτικής ομάδας, όχι μπλογκ θεωρητικής παρέμβασης, όπως το imaginaireradical. Τα κείμενα που υπάροχυν εδώ μέσα είναι προκηρύξεις της ομάδας που έχουν μοιραστεί στο δρόμο. Εννοώ με αυτά ότι η ομάδα μας έχει πλήρη «πρακτική» δραστηριότητα και σε καμμιά περίπτωση δεν κάνει κριτική από καθέδρας. Ίσα ίσα, η σφοδρότητα της κριτικής μας εκφράζει την αγανάκτηση και την απογοήτευση από την απόλυτη απουσία αναταπόκρισης που βιώνουμε όλον αυτόν τον καιρό που υπάροχυμε ως ομάδα.

Γ) Περί της φιλοσοφίας. Ο Lefort ήταν μαθητής του Merleau-Ponty. Απ’ ότι μας είπε ο David Curtis κατά πάσα πιθανότητα παρακολουθούσε κι ο Καστοριάδης τα μαθήματα του Merleau-Ponty στο College de France κατά τη δεκαετία του ’50. Κάπου μάλιστα στις Περιπέτειες της διαλεκτικής ο Merleau-Ponty αναφέρει, ανώνυμα, τον Καστοριάδη.Ο Merleau-Ponty επηρρέασε βαθύτατα τον Καστοριάδη. Γι’ αυτό κι αυτός του αφιέρωσε δύο πολύ σημαντικά κείμενα: το «Το ρητό και το άρρητο» από τα Σταυροδρόμια του λαβύρινθου και το «Merleau-Ponty et le poids de l’ heritage ontologique» απ’ το Fait et à Faire, το οποίο θα αποτελούσε κεφάλαιο του έργου Το φαντασιακό στοιχείο. Μάλιστα μεγάλες συζητήσεις στην συντακτική επιτροπή του περιοδικού Textures, στην οποία συμμετείχαν ο Καστοριάδης και ο Lefort (όπως κι ο Marc Richir, ο οποίος έχει γράψει για τη φαινομενολογία), είχαν ως θέμα την ερμηνεία της σκέψης του Merleau-Ponty. Ο Mikel Dufrenne έχει ασχοληθεί κυρίως με τη φιλοσοφία της τέχνης, από σκοπιά φαινομενολογική και, ως εκ τούτου, έχει πολλή μεγάλη συγγένεια με τον Merleau-Ponty. Βασικό του έργο είναι η δίτομη Φαινομενολογία της αισθητικής αντίληψης, δυστυχώς αμετάφραστη στα ελληνικά, η οποία αναφέρεται και στον Merleau-Ponty. Πάντως, αν ενδιαφέρεσαι για τον Merleau-Ponty, σου προτείνω την Πρόζα του κόσμου (υπάρχει στα ελληνικά) και το Ορατό και το αόρατο, αν διαβάζεις αγγλικά ή γαλλικά (προφανώς θα υπάρχει και σ’ άλλες γλώσσες). Για τον Μ.-P. υπάρχει επίσης το εξής πολύ καλό βιβλίο: R. Barbaras, De l' etre du phainomene; l' ontologie de Merleau-Ponty (υπάρχει και σε αγγλική μετάφραση). Επίσης στα ελληνικά: Ν.Χ. Μπανάκου-Καραγκούνη, Διαστάσεις του ορατού: η φιλοσοφία της τέχνης του Μ.-Ρ. Γενικά νομίζω ότι είναι χρήσιμες τέτοιου είδους συνδέσεις. Πρέπει να γραφτεί κάποτε μια ιστοριά της φιλοσοφίας –και της σκέψης γενικώς- από καστοριαδική και αυτόνομη σκοπιά.

Νίκος

imaginaire radical said...

Προσθέτω κάτι που ξέχασα. Όταν είπα πριν, στο τελευταίο μου ποστ προς τη φίλη Ανώνυμη, ότι (σχετικά με το Κίνημα): "Απλώς νομίζω ότι κάτι "δεν πάει καλά". Δεν ξέρω, δε μπορώ να στο προσδιορίσω καλύτερα." είχα κάτι στο μυαλό μου που τώρα το θυμήθηκα. Αυτό που τελικά δε μου κάθεται καλά με το εν λόγω κίνημα είναι ότι δεν προκαλεί πνευματικές ανακατατάξεις. Δεν προκαλεί τον "σεισμό" στον οποίο αναφερόταν ο Καστοριάδης και τον οποίο προκάλεσε, πχ, ο Μάης του '68. Γι' αυτό και μίλησα περί lifestyle. Μου φαίνεται αρκετά αφομοιώσιμο, σαν να μην αμφισβητεί εις βάθος τη νοοτροπία της σύγχρονης κοινωνίας. γι' αυτό το αιτήματά του είναι κυρίως αμυντικά, στο οικονομικό και νομικό/συνταγματικό πεδίο.

Νίκος

Anonymous said...

Νομίζω ότι η αδυναμία συζήτησης πάνω στο "κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης" βασίζεται στη διαφορετική σύλληψη που έχουμε γι' αυτό. Οπότε η συζήτηση θα μπορούσε να επικεντωθεί αρχικά στο τι είναι αυτό το κίνημα, με βάση τις εμπειρίες τις δικές μας και της ανώνυμης. Σκέφτομαι ότι ίσως η εμπειρία η δική μας δεν είναι αντιπροσωπευτική, αλλά δεν το πιστεύω. Τουλάχιστον για την Ελλάδα. Νομίζω ότι γνωρίζουμε καλά τις λενινιστικές τακτικές της ηγεσίας του. Γιατί άτυπα, αλλά ουσιαστικότατα υπάρχει τέτοια ηγεσία σε όλες τις παραμέτρους του και δεν υπάρχει καμία δημοκρατική δομή, παρά μόνο δομές διαχείρισης της πολιτικής απάθειας που εκφράζεται δια του lifestyle επαναστατικού τουρισμού. Σημειώνω ότι αναγνωρίζω τις καλές προθέσεις όσων αφελώς πέφτουν θύματα των παραπάνω τακτικών, επειδή έπεσα κι εγώ. Αλλά χρειάζεται κάποια στιγμή να διαυγάσουμε και να διαυγάζουμε τι κάνουμε και τι πρέπει να κάνουμε. Στην ελληνική περίπτωση, κατά τη γνώμη μου, οι οργανώσεις που ηγούνται είναι όλες μαρξιστικές ή μετα-μαρξιστικές(ΕΚΦ, ΣΕΚ κλπ). Που είναι η κριτική του μαρξιστικού/καπιταλιστικού φαντασιακού; Ούτε καν οι οικολόγοι δεν τολμούν να την κάνουν. Τι θα πει "ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό"; Ποιός θα κάνει κριτική στον οικονομισμό; Ποιός μιλάει για το ζήτημα της πολιτικής ελευθερίας; Για την απαίτηση να παίρνουμε εμείς οι ίδιοι τις αποφάσεις; Το ζήτημα της ελευθερίας στο μαρξιστικό/καπιταλιστικό φαντασιακό είναι θαμμένο κάτω από την απεριόριστη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Κάποιος αισιόδοξος θα διαπίστωνε ότι το κίνημα έχει πολλές δυναμίες, εγώ διαπιστώνω την εγγενή του αδυνατότητα και απροθυμία να θέσει το ζήτημα της συνολικής αλλαγής της κοινωνίας. Ίσως να είμαι υπερβολικός, δεν το αποκλείω.


Θανάσης

Apo_F said...

Χέραιτε παιδιά και συγνώμη για την καθυστέρηση αλλά σήμερα διάβασα όλα τα ποστ.

Κατ 'αρχας όσον αφορά το Βήχο θα συμφωνούσαμε απόλυτα ,αν θέσουμε οτι ο Μαρξιστής είναι αναπόφευκτα και δογματιστής (ο μι ων με τ'εμου ,κατ'εμου εστι ) .Ο Βήχος με τον τίτλο του ''Μαρξιστής η Φασιστας''σίγουρα παραμένει δογματιστής και σκληροπυρινικός μάλιστα .Αυτό άλλωστε νομίζω χαρακτηρίζει το σύνολο των εργατοπατερών και δηλωμένων αυτεπαγγέλτως μαρξιστών σήμερα . Εκεί όμως που φαίνετε οτι συμφωνούμε με τη φίλη ανώνυμη ,είναι οτι η πλειοψηφεία των ατόμων που θέλει να αντισταθεί δεν είναι τέτοια αλλά απορροφάται άμεσα απο ομάδες με παρόμοιους ηγέτες , βρίσκει εύφορο έδαφος για δράση κινήματα κατά της παγκοσμιοποίησης ,αυτο/προσδιορίζεται ως αρίστερα και καταλαμβάνει το μεγαλυτερο κομμάτι της.Ετσι μου έρχεται το ερώτημα αν μια ομάδα ατόμων με πρόταγμα την αυτονομία ανήκει στην Αριστερά ή όχι ? Η δική μου γνώμη είναι ναι ,διότι αριστερά με το γενικευμένο όρο είναι η αντίθεση στην δεξιά ,δηλαδή η συγκατάβαση στην αρμονική εξέλιξη των πραγμάτων .Το όχι για μένα θα σήμαινε εκτόπιση και απομόνωση στο κίνημα αποκομμένο απο ανθρώπους που πιθανών να εξέφραζε αλλά είναι οι ίδιοι αποπροσανατολισμένοι. Γι'αυτο στο πρώτο ποστ ανέφερα ''πολιτική θέση της ομάδας'' ,και για να μην υπάρχει παρεξήγηση δεν ''θεώρησα οτι δεν πρέπει να γίνετε συντριπτική στο μαρξισμό'' αλλα προσυπογράφο αν θέλετε ,εκτός βέβαια αν κάθε τι αριστερό είναι παράγωγο του Μαρξισμού.Ο Καστοριάδης θυμάμαι ,κάπου είχε γράψει περι ισοτιμίας των εισοδημάτων ,κάτι που με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο σα θεμέλιο της αυτονομίας ,πράγμα που δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί παρά σαν σοσιαλιστικό μέτρο .Το βρίσκω εύλογο , να διαχωρίσουμε την συντριπτική κριτική με την απόρριψη .Συμφώνώ οτί επαναστατική μαρξιστική πολιτική δεν μπορεί να υπάρξει ,αλλά πως μπορούμε να αδιαφορίσουμε για τον ταξικό διαχωρισμό (όσο ακαθόριστος και να παραμένει ) τη στιγμή που από αυτόν παίρνει νόημα κάποιος εξεγερμένος .Αν δε θέλετε ταξικός διαχωρισμός τότε διάκριση σε πλούσιους/φτωχούς ή καταπιεστές /καταπιεζόμενους η καστοριαδικά διευθυντές /διευθυνόμενους .Η αδιαφορία για το οικονομικό στοιχείο συγκεκριμένο παράδειγμα κληρονομούμενης εξουσίας ,νομίζω είναι εγκληματική .
Τέλος θα συμφωνήσω με τον Δημοκρατικό Αναρχισμό όπως τον ανέφερες ,ή αλιώς αμεσοδημοκρατία που νομίζω διακρίνει το αναρχικό κινημα εκτός απο τη μολότωφ και θα επαυξήσω οτι επιδέχεται κριτική .Για την ανάπτυξη δομών εξουσίας ,σε οποιαδήποτε ομάδα ,νομίζω δεν έχει να κάνει με την ιδεολογική δομει της ομάδας τόσο απο τη στιγμή που η ίδια το αναιρεί ,όσο με την ίδια την ιδιοσυγκρασία του ανθρωπου
και την ανάπτυξη του καθενός γνωστικά αλλά και ψυχολογικά.Ενοείται πως είναι κατακριτέες ,ομάδες με καταστατικό στοιχείο την ιεραρχεία.

Τέλος Ο λόγος που συζητάμε ,είναι νομίζω , οτι όλους μας καίει το ζήτημα και όχι για απλά πολιτικές διαφωνίες τύπου φόρουμ .Ακόμα μου έκανε εντύπωση οτι τα 3/4 της ομάδας προέρχονται απο Α.Κ. στην οποία ηρθα κοντά και εγώ περυσι τυχαία.

Αποστόλης

imaginaire radical said...

Προς Αποστόλη

1) Θεωρώ τους όσους «αριστερά» και «δεξιά» απολύτως απαρχαιωμένους. Νομίζω ότι υπό μια αυτόνομη προοπτική θα πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα πάντοτε υπό τις κατηγορίες της δημοκρατίας και της ολιγαρχίας στην πολιτική και υπό το ζεύγος αυτονομία-ετερονομία γενικώς. Νομίζω ότι το παρόν ποστ σου είναι αρκετά αναρχίζον και πως γι’ αυτό τον λόγο κάνει κάποια σημαντικά λάθη: ιδού ένα παράδειγμα της έστω και ασυνείδητης ή υπόρρητης γοητείας που συνεχίζουν να σκούν τα παραδοσιακά σχήματα. Θα τα πάρω με τη σειρά. Καταρχήν η διάκριση του Καστοριάδη μεταξύ διευθυνόντων και εκτελεστών δεν είναι απλώς άλλη μια μορφή ταξικού τύπου ανάλυσης. Οι τάξεις δεν υπάρχουν πια –αν υπήρξαν κάποτε με την έννοια που τις έθεσε ο Μαρξ. Επίσης ο διαχωρισμός μεταξύ πλούσιων και φτωχών δεν είναι ούτε βασικός, ούτε όμως λέει κάτι από μόνος του. Θέλω επίσης να επιμείνω και στο εξής σημείο: ο αντιδημοκρατικός τρόπος λειτουργίας του συνόλου σχεδόν των αναρχομαρξιστικών ομάδων –τουλάχιστον στην Ελλάδα- έχει δομικά αίτια, όχι ατομικά. Δηλ. δεν φταίει απλώς και μόνο η επιλογή των εκάστοτε συμμετεχόντων στις εν λόγω ομάδες να αφήνονται στις αυθεντίες. Ή μάλλον, πιο σωστα, αυτή η τάση συνιστά δομικό στοιχείο και όχι συμπτωματικό συμβάν, το οποίο από ένα σημείο και μετά οδήγησε στον εκφυλισμό. Οι εν λόγω ομάδες θεσμίζονται εξαρχής αντιδημοκρατικά και τραμπούκικα, ασχέτως του τι λένε στις διακηρύξεις τους. Εξάλλου, λίγη εμπειρία στο «χώρο» μας μαθαίνει να ερμηνεύουμε αυτού του είδους τις διακηρύξεις και να καταλαβαίνουμε πια εξαρχής τι τρέχει. Το λέω αυτό, διαότι είχα κι εγώ αυταπάτες ότι, πχ, η ΑΚ, ως σοβαρότερη από τις υπόλοιπες αναρχικές ομάδες (εκτός της ΟΑΕ, η οποία είναι σοβαρή, αλλά δεν υπήρχε ακόμη τότε), θα μπορούσε να αλλάξει προς το καλύτερο. Σύντομα όμως κατάλαβα την απάτη.

2) Περί της «απομόνωσης από το κίνημα». Δε νομίζω ότι έχει βάση αυτός ο φόβος, εκτός κι αν θεωρούμε ότι υπάρχει κάποιο άξιο λόγου επαναστατικό κίνημα, το οποίο έχει επαφή με την κοινωνία. ακόμα κι αν δεχθούμε ότι το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης είναι πράγματι επαναστατικό, δε μπορούμε να αρνηθούμε ότι κινείται κι αυτό στο επίπδο της υποκουλτούρας, μην έχοντας και πολλή επαφή με την κοινωνία. Συνεπώς άκυρος ο φόβος. Εξάλλου, η «λαϊκή αποδοχή» ή η μαζικότητα δεν είναι κριτήριο της ορθότητας. Το ότι σε μια εποχή γενικευμένου lifestyle αυνανισμού μια επαναστατική ομάδα έχει μηδενική απήχηση είναι απολύτως φυσιολογικό και αναμενόμενο. Αν θέλαμε απήχηση, θα είχαμε μείνει στους αναρχικούς. Το λέω αυτό, διότι αναρωτιέμαι μήπως η αγωνία σου, και εσένα και της Ανώνυμης, να κρατηθείτε κοντά στο κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης είναι συνέπεια της απροθυμίας να δείτε την επικρατούσα κοινωνική κατάσταση σε όλη της τη σοβαρότητα. Διότι το κ.κ.τ.π., με τον μικρόκοσμο που δημιουργεί, επιτρέπει σε όσους συμμετέχουν σε αυτό να δημιουργούν ή να διατηρούν αρκετές αυταπάτες ότι «τα πράγματα πάνε καλά», ο «κόσμος αντιστέκεται» κλπ. Νομίζω ότι η ίδια απροθυμία ίσως κρύβεται και πίσω από τον φόβο «αποκοπής απ’ το κίνημα». Όντας, λόγω της ομάδας, εδώ και κάποιο καιρό σε καθεστώς πλήρους αποκοπής, όχι μόνο απ΄το κίνημα, αλλά και από την κοινωνία γενικώς, έχω να πω ότι, όσο κι αν κάτι τέτοιο είναι δυσάρεστο, είναι αναγκαίο να κάνουμε ρήξεις εκεί που θεωρούμε ότι κάτι δεν πάει καλά.

3) Τα μέλη της ομάδας, εκτός ενός, γνωριστήκαμε στην ΑΚ. Στο lifestyle επίπεδο των Εξαρχείων η ΑΚ πρέπει να είναι η πιο «σοβαρή» ομάδα. Εμείς πήγαμε σ’ αυτήν –τουλάχιστον εγώ-, επειδή είχε (τυπικά τουλάχιστον, αλλά τότε δεν το ήξερα) ανοιχτές διαδικασίες (ανοιχτή συνέλευση, πανελλαδικά συνέδρια κλπ). Δυστυχώς όμως το κλίμα δεν ήταν και πολύ δημοκρατικό εκεί μέσα. Δεν ξέρω πως είναι τώρα και τι συνάντησες εσύ, δε νομίζω πάντως πως πρέπει να χει αλλάξει τίποτα, ειδικά τώρα που με το Νοσότρος έχουν μαζέψει τόσο κόσμο.

Νίκος

Apo_F said...

Πριν βγει το ψυχογράφημα περι lifestyle επιρροής θα προσπαθήσω να αιτιολογήσω και γι'αυτο ακριβώς το λογο δεν είμαι ενταγμένος σε αυτό το κίνημα και συζητάμε αυτή τη στιγμή.
Οι όροι δεξιά και αριστερά έχουν αλλάξει περιεχόμενο ,πράγματι ,για μένα μάλιστα αυτές οι ομάδες που αναφέρουμε λειτουργούν περισσότερο σαν φορείς ιδεών παρά σαν αυτό για το οποίο φτιάχτηκαν ,και αυτό παρουσιάζει κάτι το θετικό ,ίσως όχι αναλογικά με το συνολικό ντορο που δημιουργήται αλλά σε καμία περίπτωση δε μηδενίζεται.Ακόμη ,οι όροι αυτοί δεν παύουν να αποτελούν καθολικά αποδοχούμενες ένοιες περιγραφής της πολιτικής ,και όσο ασαφείς και να παραμένουν ,είναι δύσκολο να τις αποφύγουμε .
Ναι ,ο Καστοριάδης δε συνεχίζει μια ταξικού τυπου ανάλυση με τους Διευθύνοντες -εκτελεστές αλλά για να γίνω πιο ξεκάθαρος θα ρωτήσω την ομάδα ποια είναι θέση της για την ύπαρξη οικονομικού στοιχείου σε αυτή τη διάκριση.Για μένα η ύπαρξη του είναι φανέρη όχι όμως ολοκληρωτική ,και αντίδραση σε αυτή νομίζω οτι είναι θετική.
Για τη δομή των ομάδων έτσι όπως το θέτεις δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω ,αφου και εγώ την ΟΑΕ είχα στο μυαλό μου ως αντιπαράδειγμα,με ότι έχω διαβάσει απο το anarkismo.net βέβαια ,μια που κατάγομαι απο τη Θεσσαλονίκη και δεν μπόρεσα να έρθω σε επαφή. Η δομή των υπολοίπων ομάδων που ανέφερες , πηγάζει απο τον ίδιο τον τρόπο θέσμισης και λειτουργείας της κοινωνίας μας.

2)Περι αποκοπής απο το κίνημα . Ο φόβος έχει να κάνει με το ότι πέρα απο σημαιάκια,μπλούζες Che και καδρόνια υπάρχουν κάποιες ατομικές προσπάθειες ατόμων που κάποτε ήθελαν να εκφραστούν και τελικά απορροφήθηκαν και διαχωρίστηκαν με μικρομαρξιστικά κριτήρια.Η αρχική όμως αφορμή εισχώρησης είναι κάποιο σύνολο συμπλεγμάτων που αναγνωρίζουν τα αίτια της δόμησης της κοινωνίας και θέλουν να εκφραστούν αντίθετα σε αυτήν .Αναγνωρίζοντας αυτό το γεγονός ,πάρε το ως πλάνη και φενάκι μου είναι δύσκολο να το καταδικάσω.
Λες :
''Το ότι σε μια εποχή γενικευμένου lifestyle αυνανισμού μια επαναστατική ομάδα έχει μηδενική απήχηση είναι απολύτως φυσιολογικό και αναμενόμενο.''Αυτό δε νομίζεις οτι δείχνει έναν υπέρμετρο εγωισμό και καταλήγει σε μία κατάσταση ΑΠΟΛΥΤΗΣ ξένωσης ,η οποία μπορεί να απορροφηθεί εύκολα απο το νεοφιλελευθερισμό? Λέω απόλυτης διότι η ξένωση είναι απαραίτητο στοιχείο επαναστατικού φορέα .Φυσικά δεν προτείνω πορείες στο ΕΚΦ .Αλλά σε μια περίοδο πλήρους εδραιομένης καπιταλιστικής κυριαρχίας ,το να ρίχνεις τα βέλη σου σε άλλες ''αντιστεκόμενες'' ομάδες ,δε νομίζω παρά να δείχνει αναζήτηση εχθρού με σκοπό εύρεση ταυτότητας και παρατηρείται ιδιαίτερα στις μαρξιστικές ομάδες που αναφέραμε παραπάνω .Το ίδιο πράγμα ήταν απόλυτα εύλογο σε περιόδους του παρελθόντος (βλ.Σοβ.Ενωση). Σε καμία περίπτωση δεν κατακρίνω την κριτική ,αλλα την εξίσωση ισχύος των επιδεχόμενων κριτικής.

3) Με το lifestyle συμφωνώ ,αλλά νομίζω άστοχα βαση εμού κανεις την κριτική σου.

imaginaire radical said...

Προς Απαστόλη

Καταρχήν για την τελευταία σου πρόταση, της οποίας το νόημα δεν πολυκατάλαβα, ξεκαθαρίζω ότι δε σε πήρα πουθενά ως δείγμα lifestyle (αν αυτό εννοεί η πρότασή σου).

α) Δε θεωρώ ότι η διάκριση μεταξύ διαυθυνόντων και εκτελεστών έχει οικονομικό υπόβαθρο σε οποιονδήποτε άλλο τομέα πέραν του οικονομικού: σε μια καπιταλιστική επιχείρηση η οικονομική κυριαρχία ταυτίζεται με τη διευθυντική, ακριβώς όμως επειδή κινούμαστε στο οικονομικό πεδίο. Η κυριαρχία του καθηγητή επί των μαθητών -ή, σε ορισμένες σχολές, επί των φοιτητών- δεν έχει καμία οικονομική πτυχή.

β) Το ότι όροι όπως "δεξιά" και "αριστερά" είναι καθιερωμένοι στη συλλογική συνείδηση δε σημαίνει πως πρέπει κι εμείς να τις προσυπογράφουμε. Η δημιουργία νέων όρων είναι τρόπος έκφρασης της ριζοσπαστικότητας της πολιτικής μας.

γ) Ως προς τη σφοδρότητα της κριτικής. Νομίζω ότι το θέμα θα διευθετηθεί κάπως, αν καθορίσουμε ποιον θεωρούμε ως τον κύριο εχθρό. Έτσι θα δικαιολογηθεί και η στάση μας απέναντι στην αναγκαία ή όχι σφοδρότητα της κριτικής μας στις [παραδοσιακές ιδεολογίες. Για εμένα κύριος εχθρός είναι το lifestyle, το κενό νοήματος και η πρωτόγνωρη αυτοεγκατάλειψη των ανθρώπων στη χαύνωση και στην απάθεια, όχι μόνο πολιτίκώς, αλλά γενικώς. Για εμένα η σύγχρονη κοινωνία συνιστά μια νέα μορφή ετερονομίας, αυτό που, ακολουθώντας τον Καστοριάδη, θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε "καθεστώς ασημαντότητας". Ακριβώς η μετατροπή των δυτικών κοινωνιών σε τέτοιου είδους καθεστώτα είναι που έχει επιτρέψει στους γραφειοκράτες και τους καπιταλιστές να ξεσαλώσουν. Αφού δε βγαίνει ο κόσμος να τους στείλει στο διάολο, αυτοί επεκτείνονται ελεύθερα. Συνεπώς, το χτύπημα του αναρχομαρξισμού δε νομίζω πως κάνει πλάτες στον καπιταλισμό. Μην ξεχνάς, εξάλλου, ότι ο μαρξισμός είναι προέκταση του καπιταλισμού. Μαρξισμός και καπιταλισμός είναι το ίδιο.

Και για να μη φανεί πάλι ότι κάνω –και κάνουμε, ως ομάδα- κριτική καθέδρας, γνωστοποιώ και τις εξής πληροφορίες. Με την ΟΑΕ έχουμε επικοινωνία και, στο βαθμό που διατηρούμε κάποιες κοινές ιδέες –ως προς το ζήτημα του διεθνισμού- έχουμε πει ότι μπορούμε να συνεργαστούμε, αν ποτέ προκύψει κάτι. Επίσης, κάναμε μια σημαντική συζήτηση με ομάδες όπως το terminal 119 και το Μαυρο Πιπέρι, με αφορμή την πιθανότητα συνδιοργάνωσης μιας εκδήλωσης περί Καστοριάδη. Δυστυχώς όμως, με τις δύο τελευταίες ομάδες ανακαλύψαμε ότι μας χωρίζουν βαθύτατες πολιτικές και φιλοσοφικές διαφωνίες. Θέλω να πω με αυτά ότι δεν έχουμε καμιά αντιαναρχική ή αντιμαρξιστική μανία. Η κριτική μας είναι διαυγασμένη και νηφάλια (το ελπίζουμε τουλάχιστον).

δ) Περί υπέρμετρου εγωισμού. Δε νομίζω ότι ισχύει κάτι τέτοιο. Ή, αν ισχύει, δε συνιστά τον καθοριστικό παράγοντα των αναλύσεών μας. Ή, ακόμα καλύτερα, ακόμα κι αν ισχύει και είναι συνέπεια κάποιας πιθανής μεγαλομανίας μας, το κακό είναι ότι δικαιώνεται πλήρως από την πραγματικότητα. Η απάθεια είναι ολική και άνευ προηγουμένου και ακριβώς αυτό είναι που συγκαλύπτεται από τις παραδοσιακού τύπου ομάδες. Όλες αυτές οι ομάδες ζουν μέσα σε μια γυάλα, τη γυάλα του "χώρου" τους, κι έστι δε μπορούν να αξιολογήσουν απροκατάληπτα το τι συμβαίνει έξω από αυτόν. Γι’ αυτό και κανείς δεν παραδέχεται ότι, πράγματι, η κοινωνία έχει πλήρως παραιτηθεί. Όλοι ψάχνουν –και βρίσκουν- «εστίες αντίστασης». Και δε μιλώ μόνο για τους απολύτως παραδοσιακούς αναρχομαρξιστές. Μιλώ και για ομάδες που χρησιμοποιούν τον Καστοριάδη, όπως το terminal, οι οποίες αρνούνται να ξεκόψουν από τον αναρχικό Χώρο, πιθανότατα επειδή τον θεωρούν επαναστατικό. Και αυτή η μανία τους με τα φεμινιστικά ζητήματα ίσως δείχνει την ασυνείδητη ελπίδα να βρουν ένα καινούργιο επαναστατικό υποκείμενο.

Νίκος

Anonymous said...

Θα προσπαθήσω να γίνω πιο συγκεκριμένη,σχετικά με το κίνημα της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης -προτιμώ αυτόν τον όρο-σε μια προσπάθεια να γίνει και η ομάδα περισσότερο συγκεκριμένη.
Ας χρησιμοποιήσω τα κριτήρια που αναφέρει η ομάδα σας στο παραπάνω άρθρο «Η στάση της αυτονομίας απέναντι στον φιλελευθερισμό»,το μορφικό και το περιεχομενικό,κριτήρια με τα οποία επιλέγει πότε ενδείκνυται η πολιτική ανυπακοή.
Το πρώτο κριτήριο πληρούται κατά την γνώμη μου στο ΚΕΠ ,αφου αρνείται και αντιπαλεύει στις παγκόμιες εξουσίες το δικαίωμα να αποφασίζουν για την τύχη των ανθρώπων ερήμην τους,και διεκδικεί την συμμετοχή στη λήψη αυτών των αποφάσεων .Αρνείται να αποφασίζουν οι πολυεθνικές και οι κυβερνήσεις για τα βασικά ζητήματα της ζωής των ανθρώπων.Πώς δεν θέτει λοιπόν το πρόβλημα της πολιτικής ελευθερίας;Του ποιος αποφασίζει δηλαδή;Είναι γνωστόν ότι ξεκίνησε από αυτόνομες ομάδες, οι οποίες αποφάσισαν στην συνέχεια,εντελώς αυτόνομα,σε ανοιχτές συνελεύσεις την δημιουργία του παγκόσμιου κοινωνικού φόρουμ.Δεν είναι προιόν μιας μακράς και έντονης διεργασίας κάποιας πρωτοπορείας και δεν γεννήθηκε από το εσωτερικό των κινημάτων της αριστεράς.Φαινεται να έχει τελειώσει η ανάγκη να έχεις κάποιον να σε διδάσκει,να σε πείθει.Και από αυτή την πλευρά βρίσκεται σε ασυνέχεια με τα κινήματα του 20ου αιώνα.Είναι ένα στοιχείο νέο,όπως και η παγκοσμιότητά του και η αυτοργάνωσή του. Κατά την γνώμη μου και όσο ξέρω, η εσωτερική του οργάνωση είναι δημοκρατική και δεν υπάρχουν άτυπες ιεραρχίες,Η θέση του φίλου Θανάση ότι χρησιμοποιούνται λενινιστικές τακτικές με αφήνει άναυδη!Αναφέρομαι πάντα στο κίνημα εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης και όχι στον αντιεξουαστικό χώρο.Ότι αποφασίζει με ομοφωνία και όχι πλειοψηφικά είναι ένδειξη αντιδημοκρατικότητας;.Αλήθεια σε ποιο κειμενό του ο Καστοριάδης είναι ενάντιος σε μια τέτοια μορφή λήψης αποφάσεων και προκρίνει μόνο το πλειοψηφικό σύστημα;Θα με ενδιέφερε να το διαβάσω .Λέει βέβαια ότι στην αυτονομία δεν κάνει κάποιος ότι του κατέβει και θα πρέπει να υπάρχουν κανόνες και να ασκείται κάποια εξουσία –όχι βέβαια με την σημερινή μορφή-αλλά γιατί μια μορφή άμεση και όχι αντιπροσωπευτική λήψης αποφάσεων,η οποία δεσμεύει πάντως τους αποφασίζοντες ,είναι απορριπτέα;Το επιχείρημα ότι δημιουργεί αδράνεια δεν το δέχομαι διότι η πορεία του κινήματος δεν το επιβεβαιώνει.Επίσης το επιχείρημα ότι δεν χρησιμοποιεί πλειοψηφικό σύστημα για να μην κάνει αποκλεισμούς δεν με πείθει,διότι οι αποκλεισμοί και οι ρήξεις γίνονται μέσα από τις συζητήσεις των ιδεών και τους στόχους που θέτει.
Ας πάμε τώρα στο δεύτερο κριτήριο το περιεχομενικο που έχει να κάνει με το φαντασιακό.Βασική κουλτούρα του κινηματος αυτού είναι η συνείδηση,όπως έχω ξαναπεί,ότι ζούμε σ έναν κόσμο όπου οι αποφάσεις παίρνονται από λίγους με τρόπο αντιδημοκρατικό,ότι ζούμε σ΄ έναν κόσμο άδικο και αυτή η συνειδητοποίηση έχει σαν συνέπεια την άρνηση αυτών των αδικιών.Δεν περιορίζει αυτές τις αδικίες και διακρίσεις μόνο στο οικονομικό επίπεδο –αν και δεν το υποτιμώ καθόλου,και δεν βλέπω άλλωστε πως θα μπορούσε κανείς να το υποτιμήσει-αλλά τις αντιλαμβάνεται σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής.Διαμορφώνει μια διαφορετική αντίληψη για την πρόοδο και την αύξηση της παραγωγικότητας. Για το οικολογικό πρόβλημα π.χ αναπτύσσονται άπειρες δράσεις σε όλα τα μέρη του πλανήτη με στόχο να σταματήσουν την ξέφρενη καταστροφή του περιβάλλοντος. Αναπτύσσονται μαζικοί αγώνες κατά του ρατσισμού,του θρησκευτικού φονταμενταλισμου,της πατριαρχίας,του σεξισμού.Πραγματοποιήθηκαν τεράστια συλλαλητήρια κατά του πολέμου το 2003.Υπερασπίζονται παντού στον κόσμο τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.Κάποιες από αυτές τις διεκδικήσεις έχουν αμυντικό χαρακτήρα,θα συμφωνήσω, αλλά το θεωρώ απαραίτητο αφου ακυρώνονται ή επιχειρείται να ακυρωθούν κατακτημένα δικαιώματα.Οι περισσότερες όμως κατά την γνώμη μου έχουν να κάνουν με δυναμικές αμφισβητήσεις θεσμών και νόμων οι οποίοι θεωρούνται άδικοι,εφαρμόζοντας μια ρζοσπαστική πολιτικη ανυπακοή.Και δεν συμφωνώ ότι είναι ένα κίνημα που δεν έχει έρεισμα στην κοινωνία.Το ακριβώς αντίθετο πιστεύω.Αποτελείται από λαικά κινήματα τα οποία αμφισβητούν και αντιπαλεύουν,το καθένα με την δική του διαφορετικότητα και με διαφορετικά προβλήματα στις διάφορες ηπείρους,τον καπιταλισμό.Εκτός από τις κεντρικές κινητοποιήσεις εναντίον των συνόδων των G8 κτλ με τις οποίες ασχολούνται τα ΜΜΕ και δημοσιοποιούνται,αναπτύσσονται αποκεντρωμένες δράσεις καθημερινά σχεδόν σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου οι οποίες δεν γίνονται γνωστές και οι οποίες χαρακτηρίζονται από πρωτοτυπία,έμπνευση και πρωτοβουλία.Οραματίζονται μια κοινωνία ελεύθερη,δίκαιη και αυτόνομη και αυτό προκύπτει και από τα μανιφέστα του παγκόσμιου κοινωνικού φόρουμ και από τα θέματα και τις ιδέες που κυκλοφορούν στις συναντησεις του .Το σύνθημα ΄΄όχι τα κέρδη πάνω από τον άνθρωπο΄΄δεν έχει αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο;Όλα αυτά δεν είναι συγκεκριμένα και αντικαπιταλιστικά; Θα μπορούσα να αναφέρω πολλές συγκεκριμένες δράσεις αλλά θα έπρεπε να γράφω για ώρες.Αλλωστε αν ενδιαφέρεται κανείς μπορεί εύκολα να τα πληροφορηθεί όλα αυτά και να ελέγξει και την ακρίβεια τους.Αν αρνειται να τα δεί για δικούς του λόγους, το θέμα αλλάζει φυσικά.
Οσο για τον ΄΄σεισμό΄΄ που αναφέρει ο φίλος παραπανω,σαν κριτήριο ριζοσπαστικοτητας ενός κινήματος, δεν ξέρω πραγματικά αν υπάρχει και ίσως τα σχήματα που έχουμε στο νού μας να δυσκολεύουν να κατανοήσουμε το διαφορετικό και καινούργιο.Εν τέλει θεωρώ ότι μέσα στη γενικευμένη απάθεια και μαλάκυνση, το κίνημα αυτό είναι σημαντικό.Ισως κάνω λάθος αλλα έτσι το βλέπω.
Οσο κατάλαβα,η εμπειρία της ομάδας δεν προέρχεται τόσο από το κίνημα εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης,όσο από τον αντιεξουσιαστικό χώρο,για τον οποίον είναι από παλιά γνωστά τα προβλήματα που επισημαίνει.
Να προσθέσω και κάτι ακόμη.Η κριτική που γίνεται και οι απαντήσεις στις όποιες διαφωνίες δικές μου η του negradia,από τον φίλο Νίκο,έχουν μια χροιά ψυχαναλυτική η οποία δεν ξέρω πόσο-παρά την εκτίμηση που τρέφω στην ψυχανάλυση-είναι έγκυρη για τέτοιου τύπου συζητήσεις.Το ίδιο θα έλεγα και για μια ψυχαναλυτικού τύπου ανάλυση και ερμηνεία για τα κοινωνικά κοινήματα.
Θα παρακαλούσα επίσης να με πληροφορούσατε για τις δραστηριότητες της πολιτικής σας ομάδας .

Αννα

imaginaire radical said...

Προς Άννα:

1.Νομίζω ότι ο Καστοριάδης δεν θεώρησε σκόπιμο να αναφερθεί ποτέ στο ζήτημα της ομοφωνίας, γιατί θα το θεωρούσε βλακώδες. Με ποιό τρόπο και για ποιό λόγο οι απόψεις των ανθρώπων να μαγειρεύονται σε αοριστολογίες και σούπες; Εκτός αν θεωρούμε ότι η κοινή μας φύση ή ο ορθός Λόγος θα μας υποδείξουν την αλήθεια –οπότε η ομοφωνία είναι εξασφαλισμένη. Εγώ θεωρώ την αρχή της ομοφωνίας de facto περιστολή της πολιτικής.

2. Μας αδικείς όταν λες ότι δεν ξέρουμε πως λειτουργεί το ΚΕΠ. Το γεγονός ότι είμασταν στην ΑΚ, δε σημαίνει ότι δε βλέπαμε τι γινόταν δίπλα μας. Εσύ σε ποιά οργάνωση αναφέρεσαι όταν περιγράφεις το ΚΕΠ, στο ΕΚΦ;

3.Πράγματι, το ΚΕΠ ίσως κάνει όλα αυτά που περιγράφεις. Και εμείς από τη μεριά μας ίσως ξεχνάμε ότι τα κάνει όλα αυτά σε μιά κοινωνία απάθειας. Άλλωστε και το κίνημα μέρος αυτής της κοινωνίας είναι, και ίσως είναι και το ποιό «προωθημένο» της κομμάτι. Μάλλον δεν πρέπει να' μαστε αφοριστικοί. Τα όριά του όμως για μένα είναι σαφή και δεδομένα και δε μπορεί να τα ξεπεράσει χωρίς να μας εκπλήξει. Θα παραδεχθώ ότι είμαι απαισιόδοξος, αν παραδεχθείς ότι είσαι αισιόδοξη; Τι λες γι’ αυτό το συμβιβασμό για χάρη της ομοφωνίας;

4. Η ομάδα αυτό που κάνει ως επί το πλείστον είναι να δημοσιεύει κείμενα.

Θανάσης


ΥΓ Προς άπαντες συμμετέχοντες: προτείνω αν είστε στην Αθήνα να τα συζητήσουμε αυτά διά ζώσης, επειδή προσωπικά με κουράζει αρκετά η διαδικασία.

imaginaire radical said...

Επειδή γενικώς με κάλυψε ο φίλος Θανάσης και ενα αναμονή της απάντησης της Άννας στην πρότασή του -ο Αποστόλης μάλλον εξαιρείται, γιατί νομίζω ότι κάπου λέει πως είναι από της Θεσ/νίκη- θα σταθώ σχεδόν αποκλιεστικά στο τελευταίο σημείο της τοποθέτησης της Άννας.

1)Από τη στιγμή που οι άνθρωποι έχουν ψυχή, πως αλλιώς μπορούμε να προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε και να κατανοήσουμε την εκάστοτε στάση και τις απόψεις τους, αν όχι "ψυχαναλυτικώς"; (σε εισαγωγικά, δίότι δεν πρόκειται περί πραγματικής ψυχανάλυσης, αλλά περί εμεπιρικών σχημάτων που έχει ο καθένας φτιάξει, με βάση τις βασικές ιδέες της ψυχαναλυτικής θεωρίας). Να με συγχωρείς, αν νομίζεις οτί αυτή μου η τάση υπερβαίνει τα εσκαμμένα υπό την έννοια πως σου βάζει λόγια που δεν είπες. Αν το έκανα αυτό, έχω λάθος. Κατά τ΄' άλλα όμως δε βρίσκω κάτι εναντίον αυ΄τού του είδους των προσεγγίσεων -δεν γνωρίζω άλλη εξάλλου.

2)Η ομάδα μοιράζει ως επί το πλείστον κείμενα και έχει δημοσιεύσει τρεις φορές στην Ελευθεροτυπία, ακριβώς επειδή άλλου τύπου δραστηριότητες στις οποίες σκοπεύαμε να επιδωθούμε δε βρήκαν και πολλή απήχηση. Παρ' όλα αυτά σκεφτόμαστε να διοργανώσουμε μια ανοιχτή συζήτηση περί αυτονομίας και Καστοριάδη με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα χρόνων απ' το θάνατό του.

Νίκος

Anonymous said...

Αποδέχομαι φυσικά την πρόταση να συναντηθούμε και να συζητήσουμε απο κοντά όλα αυτά τα θέματα.Η μόνη επιφύλαξη που έχω είναι οτι,επειδή αντιμετωπίζω κάποιο προσωπικό πρόβλημα αυτη την εποχή,δεν ξέρω πότε
θα είμαι σε θέση να πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση.Θα το επιδιώξω πάντως διότι με ενδιαφέρεινα συζητήσω
μαζί σας και κυρίως τις απόψεις του Καστοριάδη.Ευχαριστώ για την πρόσκληση.

Αννα

imaginaire radical said...

Προς Άννα:

Οκ. Απ'τη στιγμή που υπαρχει η επιθυμία, όλα τα υπόλοιπα δευθετούνται. Όποτε μπορείς, ενημέρωσε. Στείλε είτε στο mail της ομάδας, είτε σε κάποιο από τα προσωπικά μας (imaginaireradical@yahoo.gr: εγώ, autonomie@mail.gr: Θανάσης). Εύχομαι γρήγορο ξεπέρασμα του προβλήματος που σε απασχολεί.

Νίκος